Το άλλοθι της “διαβούλευσης με τους πολίτες”...

Tο ωραίο σκίτσο το βρήκαμε στο http://kontodespoti.blogspot.com/.
Έχουμε νόμους, πάρα πολλούς νόμους, που επιβάλλουν “διαβούλευση με τους πολίτες”, “συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων”, “ελεύθερη πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία” και άλλα τέτοια όμορφα. Στην Ελληνική πραγματικότητα οι νόμοι αυτοί σπανίως τηρούνται όπως πρέπει, ο πολίτης αναγκάζεται να προσφεύγει σε εισαγγελείς για να αποκτήσει πρόσβαση σε έγγραφα, η διαβούλευση, όταν γίνεται, είναι προσχηματική και με προκαθορισμένο αποτέλεσμα και όταν το Kράτος τα βρει σκούρα φτιάχνει ειδικούς νόμους για να παρακάμψει την υφιστάμενη νομοθεσία.
Όλα αυτά τα πράγματα είναι οδυνηρά γνωστά σε όποιον έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με ζητήματα περιβάλλοντος στη χώρα μας και κάθε ένας από εμάς θα μπορούσε να αραδιάσει μερικές δεκάδες παραδείγματα. Δεν υπάρχει λόγος (ούτε χρόνος) να κάνουμε κάτι τέτοιο, θα απαντήσουμε όμως στα δυο-τρια συγκεκριμένα ζητήματα που τέθηκαν στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης και μας αφορούν.

1. Το καλοκαίρι η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ πήγε να κάνει γεωτρήσεις πάνω στον Κάκαβο και μαζεύτηκε ο κόσμος και τους σταμάτησε. Η εταιρεία ενεργούσε νόμιμα ή παράνομα; Η εταιρεία καλύπτεται από έναν ΕΙΔΙΚΟ νόμο, τον 3220/2004, που της δίνει το δικαίωμα να κάνει ερευνητικές γεωτρήσεις χωρίς καμία μελέτη και καμία άδεια, καταργώντας έτσι όλη την περιβαλλοντική νομοθεσία της χώρας. Όλα αυτά τα είπε και ο ίδιος ο Νομάρχης Χαλκιδικής στo Νομαρχιακό Συμβούλιο της 27ης Οκτωβρίου και υπάρχουν και σε DVD.
Ο νόμος τι είναι, νόμιμος ή παράνομος; Οτιδήποτε βγαίνει από τη Βουλή με τα 300 αστέρια είναι νόμιμο; Ο 3220/2004 έγινε για να νομιμοποιήσει τις ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ διαδικασίες με τις οποίες ο Χρήστος Πάχτας έδωσε τα μεταλλεία της Χαλκιδικής στους κυρίους Κούτρα και Μπόμπολα. Ο ίδιος νόμος έδινε στους νέους ιδιοκτήτες και μερικά επιπλέον “δωράκια” όπως αυτό: τη δυνατότητα να παρακάμπτουν “νόμιμα” την ισχύουσα νομοθεσία.
Τι είναι ο νόμος, νόμιμος ή παράνομος με βάση τον υπέρτατο νόμο, το Σύνταγμα; Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι διατάξεις του 3220/2004 που αφορούν στην παραγραφή των περιβαλλοντικών εγκλημάτων της προηγούμενης εταιρείας (TVX) και στην αμνήστευση των υπευθύνων, έχουν ήδη κριθεί αντισυνταγματικές από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Χαλκιδικής (απόφαση 1895/2004). Και θα ξαναγράψω κάτι που ειπώθηκε στην ημερίδα του ΥΠΕΚΑ για το περιβαλλοντικό έγκλημα: ΠΟΛΛΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ.
Ti πρέπει να κάνει ο πολίτης όταν έρχεται αντιμέτωπος με νόμους που είναι οι ίδιοι παράνομοι και εγκληματικοί; Το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζει ότι “η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος είναι υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός“. Οι κάτοικοι της Ολυμπιάδας και των γύρω χωριών αντιστάθηκαν δυναμικά στην προγραμματιζόμενη μεταλλουργία χρυσού της TVX, για να προστατεύσουν το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής τους. Και ήρθε μερικά χρόνια μετά το Συμβούλιο Επικρατείας και τους δικαίωσε, ακυρώνοντας το εργο ως αντισυνταγματικό. Άρα σωστά και δίκαια αγωνίζονταν και ο αγώνας τους ήταν σύμφωνος με το Σύνταγμα.
Συμπέρασμα: Όταν δεν υπάρχει “νόμιμος” τρόπος για να αντιμετωπίσουμε την παρανομία, επειδή οι νόμοι προστατεύουν τους καταστροφείς, εμείς θα εφαρμόζουμε το Σύνταγμα. Αν μερικοί αυτό το ονομάζουν “αυτοδικία”, πρόβλημά τους.

2. Σύμφωνα με το νόμο 3010/2002, για την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση Αξιολόγηση (ΠΠΕ) δεν προβλέπεται η κοινοποίησή της στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση αφού σε αυτό το στάδιο δεν απαιτείται η γνωμοδότησή τους. Η έγκριση της ΠΠΕ δίνεται από το ΥΠΕΚΑ και έχει το χαρακτήρα της “γνωμοδότησης” και όχι της Διοικητικής Πράξης. Κατά συνέπεια σε αυτήν την φάση, όχι μόνο δεν υπάρχει ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και διαβούλευση μαζί της, αλλά δεν υπάρχει καν η δυνατότητα των πολιτών να προσφύγουν στο ΣτΕ για την ακύρωση του προ-εγκεκριμένου έργου.
Η ΠΠΕΑ είναι όμως το ουσιαστικότερο στάδιο της αδειοδότησης (όπως διατυμπανίζει με χαρά και η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ) διότι περιλαμβάνει ΟΛΕΣ τις γνωμοδοτήσεις των εμπλεκόμενων υπηρεσιών (52 τον αριθμό στην περιπτωσή μας). Εμείς την έχουμε την ΠΠΕ και δημοσιεύσαμε τμήματά της γιατί την περιμέναμε και ζητήσαμε να την πάρουμε. Μια άλλη τοπική κοινωνία, ανυποψίαστη για αυτά που σχεδιαζονται στην πλάτη της, δεν θα είχε ιδέα.
Ο νόμος προβλέπει ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας μόνον στο επόμενο στάδιο, αυτό της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η ΜΠΕ ενσωματώνει την ΠΠΕ από την οποία δεν έχει ουσιαστικές διαφορές παρά μόνο μερικές προσθήκες. Άρα είναι στην ουσία ήδη εγκεκριμένη και το μόνο που λείπει είναι η συναίνεση της τοπικής κοινωνίας. Η συναίνεση είναι επιθυμητή αλλά όχι απαραίτητη, δεδομένου ότι οι αποφάσεις των τοπικών οργάνων έχουν μόνο γνωμοδοτική ισχύ.
Το πώς γίνονται αυτές οι “διαβουλεύσεις” το γνωρίζουμε όλοι. Η κατάθεση της ΜΠΕ για διαβούλευση δημοσιεύεται σε μια μικρής κυκλοφορίας τοπική εφημερίδα που ελάχιστοι διαβάζουν. Ο νόμος υποχρεώνει τους Δήμους και τις Νομαρχίες να κάνουν γνωστό στο κοινό το περιεχόμενο της ΜΠΕ με διάφορους τρόπους, όπως προβολές παρουσιάσεις κ.λ.π. Στην πράξη τις μελέτες δεν τις διαβάζει κανείς και ούτε λόγος για ενημέρωση του πολίτη. Το χρονικό περιθώριο των 2 μηνών που δίνει ο νόμος είναι τραγικά μικρό για να αποκτήσει κανείς στοιχειώδη έστω γνώση πολύπλοκων επιστημονικών αντικειμένων (όπως μεταλλουργία χρυσού) και να είναι σε θέση σε εκφέρει και άποψη. Και σημειωτέον ότι όπως είπαμε και προηγουμένως αυτή είναι η πρώτη φορά που ενημερώνεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο πολίτης ότι ΚΑΤΙ σχεδιάζεται στην περιοχή…
Οι γνωστές σε όλους ποικίλες διαπλοκές των τοπικών αρχόντων με επιχειρηματικά συμφέροντα περιπλέκουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Ο μελέτες φτάνουν στα γραφεία των Δημάρχων και των Νομαρχών, όμως αυτοί τις αποκρύπτουν από τον κόσμο και δεν συγκαλούν όπως έχουν υποχρέωση τα Συμβούλιά τους, μέχρι να παρέλθει το διάστημα που οριζει ο Νόμος και να θεωρηθεί θετική η γνωμοδότηση τους.
Και έτσι, αγαπητέ αναγνώστη, φτάνουμε στο σημείο να προσπαθούμε εκ των υστέρων να μάθουμε τι είδους άδεια έχουν αυτές οι μπουλντόζες που σκάβουν το βουνό… Και τότε είναι πλέον πολύ αργά, συνήθως ακόμα και για προσφυγή στο ΣτΕ.
Τα αποτελέσματα της διαπλοκής επιχειρηματιών με τοπικούς παράγοντες δεν περιορίζονται βέβαια στο “πολιτικό” επίπεδο της γνωμοδότησης επί των ΜΠΕ. Η πρόσφατη αρθρογραφία (http://www.skai.gr/articles/news/environment/ΑσωπόςΕκθεση-καταπέλτης/), αποκαλύπτει άλλη μια πολύ γνωστή πραγματικότητα: Επί δεκαετίες ολόκληρες, οι Κρατικές και Νομαρχιακές Υπηρεσίες λειτουργούν ως “πλυντήρια” παρανομιών, έχοντας άνωθεν εντολές και πολιτική κάλυψη που τους εξασφαλίζει ατιμωρησία: ελέγχουν χωρίς να ελέγχουν, εκδίδουν παράνομες άδειες, νομιμοποιούν με τα κατάλληλα έγγραφα τις παρανομίες, συγκαλύπτουν και κουκουλώνουν. Στα χαρτιά όλα είναι ωραία και νόμιμα. Στην πράξη, με το κάλυμα της νομιμότητας, το έγκλημα συνεχίζεται.

3. Όχι δεν συμμετείχαμε στη διαβούλευση για τα “Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων”!Γιατί δεν γνωρίζαμε ότι υπάρχει τέτοια διαβούλευση, γιατί για να μάθουμε ότι υπάρχει διαβούλευση θα έπρεπε να διβάζουμε κάθε μέρα ακόμα και τα ψιλά όλων των εφημερίδων. Λυπάμαι αλλά δεν μπορούμε.

Τα “Σχέδια Διαχείρισης” των υδατικών πόρων καταστρώθηκαν με βάση τα στοιχεία που παρασχέθηκαν από τις Περιφέρειες και τουλάχιστον το δικό μας, της Κεντρικής Μακεδονίας, δεν ανέφερε πουθενά τις επιπτώσεις της εξορυκτικής δραστηριότητας στα νερά της Περιφέρειας (περισσότερα στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης) . Μήπως έβαλε κι εδώ το χεράκι του το “εξορυκτικό λόμπυ”; Μήπως εκτείνεται και εδώ η διαπλοκή για την οποία λέγαμε παραπάνω;. Δεν γνωρίζουμε, το βέβαιον είναι ότι 15 εκατ. κ.μ. νερού το χρόνο για τη Β. Χαλκιδική είναι ποσότητα που υποσκελίζει όλες τις άλλες χρήσεις του νερού και σαφέστατα θα έπρεπε να ληφθεί υπ’όψη σε κάθε σχεδιασμό. Όμως δεν αναφέρεται πουθενά. Ο βέβαιος πολλαπλασιασμός αυτής της ποσότητας στην περίπτωση υλοποίησης του “Επενδυτικού Σχεδίου” επίσης δεν θα αναφέρεται πουθενά, αφού η Περιφέρεια δεν το κατέγραψε ως έργο που θα απαιτήσει μεγάλη κατανάλωση νερού τα επόμενα χρόνια.
Τελικά πάλι εμείς θα τρέχουμε, έστω και εκ των υστέρων, να υποβάλουμε ενστάσεις για αυτά τα “σχέδια διαχείρισης” μήπως και καταφέρουμε να ενσωματώσουν την απώλεια υδατικών πόρων από την εξορυκτική δραστηριότητα. Δηλαδή το αυτονόητο. Πάλι θα γράφουμε αιτήσεις που κατά πάσα πιθανότητα θα καταλήξουν σε κάποιο συρτάρι και δεν θα απαντηθούν ποτέ, πάλι θα ξοδεύουμε τον προσωπικό μας χρόνο και το προσωπικό μας εισόδημα για να καλύψουμε την ανεπάρκεια ή την απροθυμία της Πολιτείας και πάλι βέβαια χωρίς καμία εξασφάλιση ότι οι ενστάσεις μας θα γίνουν δεκτές.
Τελικά, για πέστε μου, τι πρέπει να πρωτοκάνει ο “ενεργός πολίτης”; Πού να τρέξει, τι να πρωτοκάνει, ποια υπηρεσία να κυνηγήσει, πού να βρει το χρόνο, τα χρήματα, την ψυχική αντοχή να ανταπεξέλθει σε όλα αυτά; Πώς να αντιμετωπίσει το “βαθύ Κράτος” που είναι εχθρικό σε όλα αυτά γιατί, στην πραγματικότητα, έχει παρα πολύ καλές σχέσεις με τους ρυπαντές και τους καταστροφείς;
Η πραγματικότητα είναι αυτή και είναι γνωστή σε όλους. Ακόμα και σε αυτούς που κάνουν τους ανήξερους.

Πηγή:http://antigoldgreece.wordpress.com
Μαρία Καδόγλου
Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων