Ο άνθρωπος που ενέπνευσε το κίνημα Occupy...

Ο Kalle Lasn είναι ένας ασπρομάλλης κύριος που μένει σε μια φάρμα κοντά στο Βανκούβερ με τη Γιαπωνέζα γυναίκα του. Δεν είναι ούτε Καναδός, ούτε αγρότης, παρότι ενίοτε φοράει γαλότσες στο γραφείο. Είναι όμως ο άνθρωπος που ενέπνευσε (ή διέδωσε ή και τα δυο μαζί) το κίνημα Occupy. Τον ανακάλυψα όταν αποφάσισα να βρω απάντηση στην πρώιμη απορία μου από που ξεκινάει όλο αυτό το κίνημα; «Ποιο είναι το ένα και μόνο αίτημά μας;» έγραφε με κόκκινα γράμματα η αφίσα του κινήματος #OccupyWallStreet, που προέτρεπε τον κόσμο να προσέλθει στις 14 Σεπτέμβρη με τις σκηνές του στο lower Μανχάταν. Το φαινομενικά ουτοπικό κίνημα, γιγαντώθηκε σε βαθμό που ούτε ο ίδιος ο Lasn φανταζόταν και τώρα μπορούμε να ασχοληθούμε με τον χαμηλών τόνων εκδότη του περιοδικού Adbusters -τουλάχιστον για να γνωρίσουμε το ποιόν αυτού που υποδαύλισε την «επανάσταση».

Ρίζες και περιπλάνηση
Ο Lasn έφυγε από την Εσθονία λίγο πριν την επέλαση των ρωσικών στρατευμάτων. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στη Γερμανία, ενώ αργότερα μετοίκησε στην Αυστραλία, όπου πήρε Πτυχίο στα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά και δούλεψε για το αυστραλιανό Τμήμα Αμύνης. Κατέληξε στο Τόκιο, όπου εγκαταστάθηκε, ιδρύοντας μια εταιρεία έρευνας αγοράς. Αλλά στις αρχές του 80 θα μετακομίσει στον Καναδά και θα αρχίσει να ασχολείται με την παραγωγή ντοκιμαντέρ, όπως το Japan, Inc. (1980) και το The Rise and Fall of American Business Culture (1984).

Adbusters: Κόντρα στα Μίντια και τον Καταναλωτισμό
Στον Καναδά ήρθε για πρώτη φορά σε κόντρα με τα μίντια και τις πολυεθνικές, όταν θέλησε να προβάλλει ανεπιτυχώς διαφημίσεις κατά της υλοτομίας δασών του δυτικού Καναδά και αργότερα κατά του αυτοκινήτου -το οποίο αποκαλούσε «επικίνδυνο τέρας για το περιβάλλον: Autosaurus». Η υπόθεση της αγωγής που έκανε κατά των Μέσων που αρνήθηκαν να προβάλλουν τις διαφημίσεις εκκρεμούσε για χρόνια, μέχρι που το Ανώτατο Δικαστήριο να τον δικαιώσει, δίνοντάς του ουσιαστικά «την άδεια να βάλει τις εταιρείες μέσων μαζικής ενημέρωσης να υποστούν έλεγχο». Το περιοδικό Adbusters ή Αντιδιαφημιστές και οι αντι-καταναλωτικές καμπάνιες τους (που δημιούργησαν ένα μεγάλο κύμα κλικτιβισμού τη δεκαετία του 90) είναι απ΄ότι φαίνεται το μεγαλύτερο επίτευγμά του. Το κοινωνικού και ακτιβιστικού περιεχομένου έντυπο που έχει τιράζ 120.000 χιλιάδες τεύχη το μήνα σε όλο τον κόσμο -σύμφωνα με δημοσίευμα του site- στηρίζεται αποκλειστικά στις συνδρομές των αναγνωστών και όχι σε διαφημίσεις για την έκδοση του. Από τους Adbusters έγινε ευρέως γνωστή η ακτιβίστρια, συγγραφέας και δημοσιογράφος Ναόμι Κλάιν. Πάντως στα πλαίσια της έκδοσης αυτής, ο Lasn ενεπλάκη το 2004 και σε αντισημητικό σκάνδαλο, ύστερα από άρθρο του ότι οι μισοί από τους νεοσυντηρητικούς των Η.Π.Α. είναι εβραϊκής καταγωγής.

Culture Jam και #OccupyWallStreet
Η δουλειά του κατά του καταναλωτισμού και των πολυεθνικών στηρίζεται στην ιδέα του περί culture jam, δηλαδή την εμπλοκή και ανατροπή της καταναλωτικής κοινωνίας όπως την περιέγραψε στο ομώνυμο βιβλίο το 2000. Το κίνημα Occupy γεννήθηκε όταν ο Lasn με τον Αρχισυντάκτη του Adbusters χρησιμοποίησαν το hashtag #ΟCCUPYWALLSTREET στο twitter και σχεδίασαν προωθητικό υλικό όπως πόστερ και διαφημιστικά banners για το διαδίκτυο. Έτσι και το επίσημο πόστερ του κινήματος με τη μπαλαρίνα και τον ταύρο, πέρασε ένα νέο υπερβατικό κοινωνικό μήνυμα ή αλλιώς meme, αυτό της λαϊκής εξέγερσης, με τη βοήθεια της αισθητικής, που είναι «το πιο σημαντικό πράγμα», σύμφωνα με λεγόμενά του Lasn. Παρότι ο ίδιος ο Lasn δεν κοιμήθηκε σε σκηνές, αισθάνεται ένα με τους Καταληψίες: «Για να ξεκινήσει μια επανάσταση χρειάζονται όλων των ειδών οι άνθρωποι, αλλά η αιχμή του δόρατος είναι βέβαια οι νέοι που μπαίνουν στην πρώτη γραμμή». Ο διορατικός Lasn είδε τη συσσωρευμένη οργή των Αμερικανών και τη συνέδεσε με την αλλαγή, που περίμενε εδώ και είκοσι χρόνια. Ώθησε τους Occupiers να συγκεντρώσουν τα αιτήματά τους και υποστήριξε τον φόρο του Ρομπέν Των Δασών (Robin Hood Tax), δηλαδή την επιβολή 1% φόρου σε όλες τις οικονομικές συναλλαγές. Δεν ξέρει ποια θα είναι η κατάληξη του κινήματος, αλλά μέσω του Adbusters έχει να προτείνει ήδη μια ακόμη αντικαταναλωτική ενέργεια: το #OCCUPYXMAS που ωθεί σε μετριασμό των εορταστικό αγορών καθώς και σε μεταφορά των χρημάτων από μεγάλες τράπεζες σε μικρά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Απανταχού καταναλωτές μεταμορφωθείτε σε Οccupiers, ο πιο επιτυχημένος cultural jammer σήμερα είναι σίγουρος ότι η ορμή μας δε θα πάει χαμένη.

Πηγές: Vancouver Observer, New York Times, Adbusters, The Tyee- http://www.doctv.gr
Της ΣΤΕΛΛΑΣ ΠΑΡΑΣΧΑ