Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων...

Η 2α Φεβρουαρίου καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων το 1971 και με την απόφασή του αυτή θέλει να υπογραμμίσει την μεγάλη σοβαρότητα και την οικουμενική διάσταση του προβλήματος, που συνδέει τους υγρότοπους με το περιβάλλον και το ανθρώπινο μέλλον. Στις 2 Φεβρουαρίου 1971 υπογράφηκε στην πόλη Ραμσάρ, στο Ιράν, η Σύμβαση για την Προστασία των υγροτόπων. Στη σύμβαση περιλαμβάνονται 1.524 υγρότοποι από όλο τον κόσμο, των οποίων το συνολικό εμβαδόν είναι περίπου 520 εκ. στρ.
Η Σύμβαση Ραμσάρ έχει υπογραφεί και από την Ελλάδα και επικυρωθεί με το Ν.Δ 191/74, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να προστατεύει 11 υδροβιότοπους ως «υδροβιότοπους διεθνούς σημασίας» και οι οποίοι είναι οι εξής : Δέλτα Έβρου, Λίμνη Βιστωνίδα - Ισμαρίδα, Δέλτα Νέστου, Λίμνες Κορώνεια - Βόλβη, λίμνη Κερκίνη, εκβολές Γαλλικού - Λουδία - Αξιού - Αλιάκμονα, Αμβρακικός κόλπος, υγρότοποι Μεσολογγίου - Αιτωλικού, λιμνοθάλασσα Κοτυχίου και Εθνικός Δρυμός Πρεσπών.
Έτσι η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, που γιορτάζεται από το 1997 στις 2 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο, είναι μια ημέρα αφιερωμένη στις Λιμνοθάλασσες, στα Έλη, στους Βάλτους, στις Λίμνες, στα Ποτάμια και στα Δέλτα των Ποταμών, στις Πηγές, στα Ρυάκια, στους Χειμάρρους, στα παρόχθια Δάση, στις παραθαλάσσιες ακτές, στις Αλυκές, φυσικές ή τεχνητές και γενικά σε όλα εκείνα τα μέρη που συνυπάρχει το νερό με τη γη και που έχουν μια πολύ μεγάλη οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και οικολογική αξία. Τα φράγματα, οι Λιμνοδεξαμενές κ.λ.π. που σχετίζονται με ανθρώπινες παρεμβάσεις στη φύση είναι τεχνητοί Υγρότοποι.
Είναι μια ημέρα κατά την οποία όλα τα Κράτη, οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις, τα Σχολεία, αλλά και οι ίδιοι πολίτες γιορτάζουν με ποικίλες εκδηλώσεις έχοντας ως σκοπό να αναλάβουν δράσεις για την ευαισθητοποίηση σε θέματα σχετικά με τη αξία και την σημασία των Υγροτόπων.
Οι ειδικότεροι δε σκοποί του εορτασμού είναι : να αφυπνίσει τους πολίτες, τις κυβερνήσεις και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για την αξία και τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από τους υδροβιότοπους, να ενημερώσει τους πολίτες για τα πολύ ευάλωτα οικοσυστήματα, την ανάδειξη των αξιών των υγροτόπων, την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή, να αναδείξει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι, να καταγράψει τις συνθήκες που επικρατούν στους 11 ελληνικούς υγροτόπους Διεθνούς σημασίας, να ενημερώσει και να πληροφορήσει γύρω από το καθεστώς προστασίας, αλλά και τις υπάρχουσες απειλές και τέλος να κάνει να αντιληφθούν οι πολίτες τη σπουδαιότητα και το πλέγμα των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στους υγρότοπους και το περιβάλλον, καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να επιδράσει θετικά ή αρνητικά στους υγρότοπους, την εμπέδωση της περιβαλλοντικής προσωπικής ευθύνης του καθενός πολίτη. Σωστά ενημερωμένος πολίτης είναι προϋπόθεση για την προσδοκώμενη από όλους μας περιβαλλοντική προστασία. Η σημασία των Υγροτόπων είναι πάρα πολύ μεγάλη γιατί :
-Οι Υγρότοποι λειτουργούν ως αποθήκες νερού συγκρατώντας το μεγαλύτερο μέρος των Επιφανειακών Νερών, που σταδιακά στραγγίζει από την επιφάνεια προς τους υδροφόρους ορίζοντες.
-Εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες
-Προστατεύουν από πλημμύρες και ελέγχουν τα πλημμυρικά φαινόμενα
-Δίνουν νερό για ύδρευση και άρδευση
-Συμβάλλουν καθοριστικά στην ομαλή λειτουργία του Υδρολογικού κύκλου
-Θεωρούνται ως οι «Βιολογικοί Καθαρισμοί της Φύσης», γιατί λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα, δεσμεύοντας θρεπτικές ουσίες και πολλούς ρύπους ( π.χ. φυτοφάρμακα κ.λ.π. )
-Ενεργούν ως φίλτρα καθαρισμού ρύπων
-Βελτιώνουν το κλίμα, γιατί αμβλύνουν σε μικροκλίμακα τις ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως τους καύσωνες, και τους παγετούς.
-Μειώνουν τις ζημιές από παγετούς και καύσωνες
-Φιλοξενούν αλιεύματα και θηράματα
-Δίνουν πλούσια τροφή στη κτηνοτροφία
-Παρέχουν ευκαιρίες για αναψυχή, άθληση, οικολογικό τουρισμό, εκπαίδευση και έρευνα
-Σε μερικές δε περιπτώσεις είναι συνδεδεμένοι με την ιστορία, τη μυθολογία και την πολιτιστική παράδοση των γύρω περιοχών
-Σφύζουν από ζωή π.χ. υδροχαρή φυτά και δένδρα, ζώα, έντομα, πουλιά και κάθε λογής υδρόβιοι οργανισμοί, όσοι υγρότοποι δεν έχουν ακόμη υποβαθμιστεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Χωρίς νερό και μάλιστα αρκετό και διαθέσιμο, η ποικιλία ζωής είναι πολύ φτωχή, ιδιαίτερα στα ξηρά περιβάλλοντα.
-Συμβάλλουν στην διατήρηση της Βιοποικιλότητας, προσφέροντας ενδιαίτημα σε πολλά και απειλούμενα είδη πανίδας και χλωρίδας, αφού για πολλά ζώα και φυτά η ύπαρξη του νερού είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση του κύκλου της ζωής τους.
-Είναι πνεύμονες ζωής και γενικά οικοσυστήματα που παρέχουν υπηρεσίες δωρεάν στην ανθρωπότητα και τέλος
-Παρέχουν σημαντικότατες οικονομικές υπηρεσίες στον άνθρωπο, όπως π.χ. οι λιμνοθάλασσες, οι λίμνες και τα ποτάμια, που συνδέονται με τους υγρότοπους, παράγουν υψηλές ποσότητες προϊόντων, αλιευμάτων κ.λ.π.
Σήμερα η Πολιτεία αναγνωρίζει τις λειτουργικές αξίες, τις δράσεις και τη σημασία των Υγροτόπων και λαμβάνει διάφορα μέτρα για την προστασία τους ( π.χ . υπογραφή Συνθήκης Ramsar, ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων ( ΕΚΒΥ ), προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας ( Interreg, Fare ) με την Βουλγαρία, Αλβανία, Τουρκία, ΠΓΔΜ κ.λ.π ). Στην Ελλάδα έχουν μείνει 400 υδροβιότοποι η έκταση των οποίων ξεπερνά τα 2 εκατ. στρ. , ενώ την τελευταία 35ετία η χώρα μας απώλεσε το 61% των υδροβιοτόπων, λόγω αδικαιολόγητων αποξηράνσεών τους.
Οι προκλήσεις για την διατήρηση των Υγροτόπων στο μέλλον σχετίζονται με θέματα που αφορούν στις κλιματικές αλλαγές, στις αυξημένες απαιτήσεις της γεωργίας, της βιομηχανία, της κατανάλωσης νερού, σε πιέσεις για αλλαγές στη χρήση γης.
Για όλους παραπάνω λόγους η Πολιτεία θα πρέπει, πέραν των όσων έχει κάνει μέχρι σήμερα για τους υγροτόπους, να προχωρήσει στην λήψη και άλλων μέτρων, όπως π.χ. :
-Την ανάληψη δράσεων για την καλύτερη ενημέρωση του ευρύτερου κοινού σχετικά με την σημασία των υγροτόπων, την συνετή διαχείριση των νερών τους, την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και για να προλάβουμε την φύση ζωντανή.
-Την κατάρτιση ενός Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης για τη σωστή αξιοποίηση και προστασία των υγροτόπων
-Την αντιμετώπιση των Υγροτόπων με πολύ μεγαλύτερη σοβαρότητα και υπευθυνότητα αυξάνοντας τις χρηματοδοτήσεις προς τους Φορείς Διαχείρισης αυτών, προκειμένου να υλοποιήσουν τις αρχές της Αειφορίας, αλλά και να αναδείξουν τις όποιες θετικές ενέργειες και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο.
Είναι καιρός όλοι οι υπεύθυνοι φορείς να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες τους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας μας και τέλος το βασικό μήνυμά μας είναι ότι όλοι πρέπει να προτρέψουμε τους Έλληνες πολίτες σε μια προσπάθεια, εγρήγορση ενάντια σε κάθε ασύνετη ενέργεια, που θέτει σε κίνδυνο τον ανεκτίμητο υγροτοπικό μας πλούτο

Πηγή: Εταιρία Περιβάλλοντος - Πολιτισμού ( Ε.ΠΕ.ΠΟΛ ) Δράμας - Καβάλας