Ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία στην Ελλάδα...

Η έκθεση που ακολουθεί συντάχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (European Commission against Racism and Intolerance - ECRI), είναι η τέταρτη και καλύπτει την κατάσταση έως τις 2 Απριλίου 2009. Από τη δημοσίευση της τρίτης έκθεσης της ECRI για την Ελλάδα στις 8 Ιουνίου 2004, παρουσιάστηκε πρόοδος σε αρκετούς τομείς που καλύφθηκαν από την έκθεση αυτή. Η ECRI καταγράφει τις θετικές κινήσεις που έγιναν από την ελληνική κυβέρνηση, επισημαίνει όμως παράλληλα και αρκετές παραλείψεις. Με δεδομένο ότι στην χώρα μας τα φαινόμενα ρατσισμού εξακολουθούν να έχουν ως αποδέκτες τους μετανάστες, αλλά και το γεγονός ότι σε πολλές των περιπτώσεων η ενσωμάτωσή τους πραγματώθηκε με θετικό τρόπο. Παρ΄όλα αυτά, τα προβλήματα ειδικά με τους αιτούντες άσυλο παραμένουν, και τα κέντρα υποδοχής τους προκαλούν δικαιολογημένα αγανάκτηση. Αλλά και η μεταχείριση των νόμιμων μεταναστών σε πολλές περιπτώσεις δεν συνάδουν με τα πρωτόκολλα που έχει υπογράψει η χώρα μας προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης του ρατσισμού και των διακρίσεων.

Τα θετικά σημεία

Η έκθεση της ECRI επισημαίνει, όπως είπα, τις θετικές ενέργειες στις οποίες προέβη η ελληνική κυβέρνηση. Για παράδειγμα, θετικό στοιχείο στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων στην Ελλάδα, αποτελεί η ψήφιση του Νόμου 3304/2005 για την «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού», εξέλιξη. Τον Οκτώβριο 2008, η ελληνική νομοθεσία τροποποιήθηκε ώστε να προβλέπει τα ρατσιστικά κίνητρα ενός εγκλήματος να θεωρούνται επιβαρυντικές περιστάσεις, όπως προτείνεται και στην υπ’ αριθμό 7 σύσταση γενικής πολιτικής της ECRI περί εθνικής νομοθεσίας για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων. Επιπλέον, σημειώνει η έκθεση της ECRI, κάποια άτομα διώχθηκαν επιτυχώς τα τελευταία χρόνια για αντισημιτικές δημοσιεύσεις ή δημοσιεύσεις κατά των Ρομά σύμφωνα, μεταξύ άλλων, με το Νόμο 927/1979 που απαγορεύει την υποκίνηση φυλετικού μίσους.
Οι ελληνικές αρχές, σημειώνεται, συνέχισαν να εφαρμόζουν το Ολοκληρωμένο Σχέδιο δράσης για τους Ρομά, λαμβάνοντας μέτρα στους τομείς της παιδείας, της εργασίας, της υγείας και της στέγασης. Στον τομέα της υγείας, δημιουργήθηκαν Κοινωνικο-ιατρικά κέντρα που παρέχουν βασικές υπηρεσίες υγείας όπως πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας και εμβολιασμό σε καταυλισμούς των Ρομά. Όσον αφορά στα βακούφια (φιλανθρωπικά ιδρύματα), ένα θέμα που αφορά τη μουσουλμανική μειονότητα της δυτικής Θράκης, ο Νόμος 3647/08 που επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εκλογή των διοικητικών επιτροπών τους από την ίδια τη μειονότητα, θεσπίστηκε στις 29 Φεβρουαρίου 2008. Επιπλέον, κάποια μέτρα ελήφθησαν από τις ελληνικές αρχές για να βελτιώσουν την κατάσταση της μειονότητας στον τομέα της παιδείας. Στα θετικά καταγράφεται επίσης, η καθιέρωση από το 2004 της 27ης Ιανουαρίου ως Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Εκπρόσωποι της Εβραϊκής κοινότητας ενημέρωσαν την ECRI για την καλή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, που γίνεται και μέσω σχολικών βιβλίων. Όσον αφορά, τέλος στην αστυνομία, υιοθετήθηκε ο Κώδικας δεοντολογίας της Αστυνομίας και εκδόθηκε μια εντολή το 2004 για την απαγόρευση της χρήσης ταπεινωτικών όρων από την αστυνομία, είτε γραπτά είτε προφορικά, εναντίον των Ρομά

Ζητήματα που προκαλούν ανησυχία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας, υπογραμμίζει από την άλλη, και τα διάφορα προβλήματα ή παραλείψεις που συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία. Στις 4 Νοεμβρίου 2000, η Ελλάδα υπέγραψε το 12ο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά δεν έχει ακόμη κυρώσει αυτό το κείμενο, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1 Απριλίου 2005. Ο Νόμος 927/1979, που απαγορεύει την υποκίνηση φυλετικού μίσους, συνεχίζει να εφαρμόζεται σπάνια, παρόλο που υφίστανται περιπτώσεις υποκίνησης μίσους κατά Εβραίων, Ρομά και μεταναστών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από πολιτικούς.
Όσον αφορά στην κατάσταση των Ρομά, των μουσουλμάνων της δυτικής Θράκης και των μεταναστών στον τομέα της απασχόλησης, οι ομάδες αυτές, σύμφωνα με την τέταρτη έκθεση της ΕCRI, εξακολουθούν να μένουν πίσω και να αντιμετωπίζονται διακριτικά στον τομέα αυτό. Οι περισσότεροι Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς συνεχίζουν να αποκτούν το εισόδημά τους από συλλογή άχρηστων αντικειμένων και απορριμμάτων και λίγοι απασχολούνται στη βασική αγορά εργασίας λόγω των διακρίσεων και της προκατάληψης. Δεν έχει επίσης καθιερωθεί από τις αρχές κάποιο ολοκληρωμένο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για τη βελτίωση της ένταξης των μουσουλμάνων της δυτικής Θράκης στην αγορά εργασίας και εκθέσεις έδειξαν ότι συνεχίζουν να μην αντιπροσωπεύονται επαρκώς στο δημόσιο τομέα και σε κρατικές επιχειρήσεις. Η ECRI συνιστά στην Ελλάδα να κυρώσει το 12ο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένα κείμενο που θεωρείται σημαντικό στη μάχη κατά του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων σε εθνικό επίπεδο. Επισημαίνει επίσης στις ελληνικές αρχές να καταπολεμήσουν τον αντισημιτισμό διασφαλίζοντας τη σύλληψη, τη δίωξη και την καταδίκη εκείνων που διαπράττουν αντισημιτικές ενέργειες και καλεί τις ελληνικές αρχές να εμπνευστούν από την υπ’ αριθμό 9 γενική πολιτική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, προς το σκοπό αυτό. Όσον αφορά στους μετανάστες, η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε διαρθρωτικά προβλήματα εντός της διοίκησης που εξακολουθούν να καθυστερούν τη διαδικασία για την έκδοση και την ανανέωση των αδειών παραμονής και να διαχωρίσουν αυτό το θέμα από την απαίτηση των ενσήμων. Η ECRI, τέλος, κάνει κάποιες συστάσεις που αφορούν την αστυνομία που προκύπτουν από την υπ’ αριθμό 11 σύσταση γενικής πολιτικής της για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων στην αστυνόμευση, ιδιαίτερα τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού παραπόνων και την έρευνα και τιμωρία παρεκτροπών της αστυνομίας εναντίον μελών μειονοτικών ομάδων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (European Commission against Racism and Intolerance - ECRI) εγκαθιδρύθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Αποτελεί ανεξάρτητο όργανο επιτήρησης στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου που ειδικεύεται σε ζητήματα σχετικά με τον ρατσισμό και την μισαλλοδοξία. Απαρτίζεται από ανεξάρτητα και αμερόληπτα μέλη, που διορίζονται με γνώμονα το ηθικό τους κύρος και την εγνωσμένη τους εμπειρογνωμοσύνη στην αντιμετώπιση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού και της μισαλλοδοξίας.

Πατήστε εδώ για να δείτε την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας.