Το «Κίνημα Εθελοντών Ποντοκώμης», θέλοντας να αναδείξει την αλτρουιστική πράξη δύο εφήβων Ποντοκωμιτών, που το Φεβρουάριο του 1944, αψήφησαν τις καιρικές συνθήκες και τον κίνδυνο του κατακτητή, και διέσχισαν το βουνό προσπαθώντας να αποτρέψουν το Ολοκαύτωμα που ανέμενε τα Λιβερά, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία ομαδικής ανάβασης – στα χνάρια της πορείας τους- διάσχισης της κορυφογραμμής των λόφων Ποντοκώμης-Λιβερά.
Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στο χώρο μπροστά από τα γραφεία του «Κινήματος Εθελοντών», απέναντι από την εκκλησία, στην Ποντοκώμη Κοζάνης, το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013, στις 10:30 πμ. Η διαδρομή απαιτεί χειμερινό εξοπλισμό και σακίδιο με πλήρη ατομική τροφοδοσία. Είναι περίπου 8 χιλιομέτρων, ξεκινά από το κέντρο του χωριού Ποντοκώμη (725 μ), ανεβαίνει στο Τρίβουνο (1090μ), κινείται στην κορυφογραμμή των λόφων νοτιοδυτικά του χωριού (σε υψόμετρα από 1100 έως 1245μ) και τερματίζει στο μνημείο των Λιβερών (900μ). Στη διαδρομή θα κινηθούν όλοι μαζί οι συμμετέχοντες και υπολογίζεται να χρειαστούν για την ολοκλήρωσή της περίπου 2 ½ ώρες. Στα Λιβερά θα γίνει κατάθεση στεφάνου και οι «Εθελοντές Ποντοκώμης» θα προσφέρουν τοπικό τσάι με μέλι στους παρευρισκόμενους.
Όσοι θελήσουν μπορούν να επιβιβασθούν στα αυτοκίνητα των εθελοντών και να επιστρέψουν στο χώρο των γραφείων του Συλλόγου. Αν οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες, θα υπάρξει η δυνατότητα επιστροφής (ομαδικής) μέσω των βορειοδυτικών λόφων (Λιβερά-Αυγό-Λατομεία-Ποντοκώμη, 2 ½ ώρες περίπου).
Εναλλακτικά, όσοι συμμετέχοντες επιλέξουν να κινηθούν σε μια ηπιότερη διαδρομή, θα μεταφερθούν στο 4ο χιλιόμετρο Ποντοκώμης-Λιβερών (Στρούγκα- υψ. 950μ) με αυτοκίνητα των εθελοντών, και θα έχουν να διανύσουν μια απόσταση 5 χιλιομέτρων, ομαδική πεζοπορία σε ασφάλτινο δρόμο, μέχρι το μνημείο. Από το μνημείο των Λιβερών, με ευθύνη των «Εθελοντών Ποντοκώμης», θα επιβιβασθούν σε αυτοκίνητα για επιστροφή τους στην Ποντοκώμη.
Λίγα λόγια για «Το μπλόκο των Λιβερών», 2 προς 3 Φεβρουαρίου 1944
Στα Λιβερά Κοζάνης γίνονταν από 30 Ιανουαρίου 1944 συνδιάσκεψη στελεχών Π.Ε. ΕΑΜ και Δυτικομακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ. Μαζεύτηκαν για να αναλύσουν την τρέχουσα κατάσταση και εν όψει Παμμακεδονικής Σύσκεψης που θα γινόταν στη Θεσσαλονίκη.
Το χωριό Λιβερά, χτισμένο σε μια λεκάνη που γύρω της εκτείνονται βουνά, θεωρούνταν μισοελεύθερη περιοχή και παρείχε στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφάλειας. Ήταν επίσης οργανωμένο στο ΕΑΜ, γι αυτό προτιμήθηκε για την ασφάλεια των στελεχών. Ταυτόχρονα και το γειτονικό χωριό Σιδεράς προσέκειντο φιλικώς στο ΕΑΜ και φιλοξένησε τις μέρες εκείνες μια ομάδα του ΕΛΑΣ. Πολλά όμως από τα γύρω χωριά ήταν οργανωμένα στον ΕΕΣ (‘Ελληνικός Εθνικός Στρατός’- τμήματα Ελλήνων εξοπλισμένων, συνεργαζόμενων με τους Γερμανούς, από αρχές Ιανουαρίου 1944).
Η πληροφορία για την συνδιάσκεψη θα φτάσει στις γερμανικές αρχές. Οι Γερμανοί, παίρνοντας μαζί τους ένοπλους Έλληνες πολίτες ως οδηγούς, ξεκίνησαν με τα πόδια για τα Λιβερά . Όλη νύχτα (2 προς 3 Φεβρουαρίου) Γερμανοί και ένοπλοι Έλληνες, ανέβαιναν τα βουνά από την πλευρά της Ποντοκώμης, της Ασβεστόπετρας, της Άρδασσας και των Καραγιαννίνων. Τα ξημερώματα κινήθηκαν κυκλικά και δημιούργησαν έναν αδιαπέραστο κλοιό.
Το αποτέλεσμα ενός αιφνιδιασμού φάνταζε τραγικό. Την τελευταία όμως στιγμή οι εξελίξεις πήραν διαφορετική τροπή. Στην Ποντοκώμη οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους έγιναν έγκαιρα αντιληπτοί από τους ελάχιστους κατοίκους της. Η Ποντοκώμη είχε ήδη καεί ολοσχερώς από τον κατακτητή, τέλη Σεπτεμβρίου και αρχές Οκτωβρίου 1943, καθώς αποτελούσε το κέντρο συλλογής της σοδειάς του κάμπου της Εορδαίας, που -αποκρύπτονταν στο χωριό από τις κατοχικές υπηρεσίες περισυλλογής και- προορίζονταν για τα αντάρτικα λημέρια του Σινιάτσικου, και οι περισσότεροι από τους κατοίκους της φιλοξενούνταν σε πάμπολλα χωριά της Νότιας Εορδαίας. Δύο Επονίτες από την Ποντοκώμη, ο Χαράλαμπος Κατακαλίδης και ο Ευθύμιος Μιχαηλίδης, παίρνουν πρωτοβουλία και αψηφώντας τις καιρικές συνθήκες, νύχτα-δριμύ ψύχος, και τον κίνδυνο να γίνουν αντιληπτοί από τον κατακτητή, επιχειρούν κάτι παράτολμο. Σκαρφαλώνουν στο βουνό, κινούνται παράλληλα με τη φάλαγγα των κατακτητών, κατορθώνουν να φτάσουν νωρίτερα στο χωριό και ξεφωνίζοντας προειδοποιούν τους κατοίκους και τα φιλοξενούμενα στελέχη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για τον αιφνιδιασμό που επέκειτο. Μέσα σε λίγα λεπτά βρέθηκαν όλοι στο πόδι. Παρά την ηρωική αυτή προσπάθεια των δύο Ποντοκωμιτών, ο κλοιός των κατακτητών θα σφίξει τα Λιβερά και ο απολογισμός θα είναι δραματικός. Συνολικά 53 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους στην επιχείρηση αυτή των Γερμανών και των συνεργατών τους, όμως πάμπολλοι θάναι και αυτοί που θα ξεφύγουν από το μπλόκο κινούμενοι προς το Σινιάτσικο. Φεύγοντας από τα Λιβερά, οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους [ΕΕΣ] παίρνουν μαζί τους όλα τα υπάρχοντα μαζί και τα ζωντανά του χωριού, ενώ θα κάψουν και σπίτια τόσο στα Λιβερά όσο και στον Σιδερά.
Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στο χώρο μπροστά από τα γραφεία του «Κινήματος Εθελοντών», απέναντι από την εκκλησία, στην Ποντοκώμη Κοζάνης, το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013, στις 10:30 πμ. Η διαδρομή απαιτεί χειμερινό εξοπλισμό και σακίδιο με πλήρη ατομική τροφοδοσία. Είναι περίπου 8 χιλιομέτρων, ξεκινά από το κέντρο του χωριού Ποντοκώμη (725 μ), ανεβαίνει στο Τρίβουνο (1090μ), κινείται στην κορυφογραμμή των λόφων νοτιοδυτικά του χωριού (σε υψόμετρα από 1100 έως 1245μ) και τερματίζει στο μνημείο των Λιβερών (900μ). Στη διαδρομή θα κινηθούν όλοι μαζί οι συμμετέχοντες και υπολογίζεται να χρειαστούν για την ολοκλήρωσή της περίπου 2 ½ ώρες. Στα Λιβερά θα γίνει κατάθεση στεφάνου και οι «Εθελοντές Ποντοκώμης» θα προσφέρουν τοπικό τσάι με μέλι στους παρευρισκόμενους.
Όσοι θελήσουν μπορούν να επιβιβασθούν στα αυτοκίνητα των εθελοντών και να επιστρέψουν στο χώρο των γραφείων του Συλλόγου. Αν οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες, θα υπάρξει η δυνατότητα επιστροφής (ομαδικής) μέσω των βορειοδυτικών λόφων (Λιβερά-Αυγό-Λατομεία-Ποντοκώμη, 2 ½ ώρες περίπου).
Εναλλακτικά, όσοι συμμετέχοντες επιλέξουν να κινηθούν σε μια ηπιότερη διαδρομή, θα μεταφερθούν στο 4ο χιλιόμετρο Ποντοκώμης-Λιβερών (Στρούγκα- υψ. 950μ) με αυτοκίνητα των εθελοντών, και θα έχουν να διανύσουν μια απόσταση 5 χιλιομέτρων, ομαδική πεζοπορία σε ασφάλτινο δρόμο, μέχρι το μνημείο. Από το μνημείο των Λιβερών, με ευθύνη των «Εθελοντών Ποντοκώμης», θα επιβιβασθούν σε αυτοκίνητα για επιστροφή τους στην Ποντοκώμη.
Λίγα λόγια για «Το μπλόκο των Λιβερών», 2 προς 3 Φεβρουαρίου 1944
Στα Λιβερά Κοζάνης γίνονταν από 30 Ιανουαρίου 1944 συνδιάσκεψη στελεχών Π.Ε. ΕΑΜ και Δυτικομακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ. Μαζεύτηκαν για να αναλύσουν την τρέχουσα κατάσταση και εν όψει Παμμακεδονικής Σύσκεψης που θα γινόταν στη Θεσσαλονίκη.
Το χωριό Λιβερά, χτισμένο σε μια λεκάνη που γύρω της εκτείνονται βουνά, θεωρούνταν μισοελεύθερη περιοχή και παρείχε στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφάλειας. Ήταν επίσης οργανωμένο στο ΕΑΜ, γι αυτό προτιμήθηκε για την ασφάλεια των στελεχών. Ταυτόχρονα και το γειτονικό χωριό Σιδεράς προσέκειντο φιλικώς στο ΕΑΜ και φιλοξένησε τις μέρες εκείνες μια ομάδα του ΕΛΑΣ. Πολλά όμως από τα γύρω χωριά ήταν οργανωμένα στον ΕΕΣ (‘Ελληνικός Εθνικός Στρατός’- τμήματα Ελλήνων εξοπλισμένων, συνεργαζόμενων με τους Γερμανούς, από αρχές Ιανουαρίου 1944).
Η πληροφορία για την συνδιάσκεψη θα φτάσει στις γερμανικές αρχές. Οι Γερμανοί, παίρνοντας μαζί τους ένοπλους Έλληνες πολίτες ως οδηγούς, ξεκίνησαν με τα πόδια για τα Λιβερά . Όλη νύχτα (2 προς 3 Φεβρουαρίου) Γερμανοί και ένοπλοι Έλληνες, ανέβαιναν τα βουνά από την πλευρά της Ποντοκώμης, της Ασβεστόπετρας, της Άρδασσας και των Καραγιαννίνων. Τα ξημερώματα κινήθηκαν κυκλικά και δημιούργησαν έναν αδιαπέραστο κλοιό.
Το αποτέλεσμα ενός αιφνιδιασμού φάνταζε τραγικό. Την τελευταία όμως στιγμή οι εξελίξεις πήραν διαφορετική τροπή. Στην Ποντοκώμη οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους έγιναν έγκαιρα αντιληπτοί από τους ελάχιστους κατοίκους της. Η Ποντοκώμη είχε ήδη καεί ολοσχερώς από τον κατακτητή, τέλη Σεπτεμβρίου και αρχές Οκτωβρίου 1943, καθώς αποτελούσε το κέντρο συλλογής της σοδειάς του κάμπου της Εορδαίας, που -αποκρύπτονταν στο χωριό από τις κατοχικές υπηρεσίες περισυλλογής και- προορίζονταν για τα αντάρτικα λημέρια του Σινιάτσικου, και οι περισσότεροι από τους κατοίκους της φιλοξενούνταν σε πάμπολλα χωριά της Νότιας Εορδαίας. Δύο Επονίτες από την Ποντοκώμη, ο Χαράλαμπος Κατακαλίδης και ο Ευθύμιος Μιχαηλίδης, παίρνουν πρωτοβουλία και αψηφώντας τις καιρικές συνθήκες, νύχτα-δριμύ ψύχος, και τον κίνδυνο να γίνουν αντιληπτοί από τον κατακτητή, επιχειρούν κάτι παράτολμο. Σκαρφαλώνουν στο βουνό, κινούνται παράλληλα με τη φάλαγγα των κατακτητών, κατορθώνουν να φτάσουν νωρίτερα στο χωριό και ξεφωνίζοντας προειδοποιούν τους κατοίκους και τα φιλοξενούμενα στελέχη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για τον αιφνιδιασμό που επέκειτο. Μέσα σε λίγα λεπτά βρέθηκαν όλοι στο πόδι. Παρά την ηρωική αυτή προσπάθεια των δύο Ποντοκωμιτών, ο κλοιός των κατακτητών θα σφίξει τα Λιβερά και ο απολογισμός θα είναι δραματικός. Συνολικά 53 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους στην επιχείρηση αυτή των Γερμανών και των συνεργατών τους, όμως πάμπολλοι θάναι και αυτοί που θα ξεφύγουν από το μπλόκο κινούμενοι προς το Σινιάτσικο. Φεύγοντας από τα Λιβερά, οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους [ΕΕΣ] παίρνουν μαζί τους όλα τα υπάρχοντα μαζί και τα ζωντανά του χωριού, ενώ θα κάψουν και σπίτια τόσο στα Λιβερά όσο και στον Σιδερά.
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου