Η αδράνεια σκοτώνει και κοστίζει...

Την ίδια ώρα που συστηµατικά επιχειρείται στο όνοµα µιας αµφιλεγόµενης επιλογής ανάπτυξης και αντιµετώπισης της κρίσης η αποσύνδεση του οικονοµικού τοµέα από τα θέµατα περιβάλλοντος, µια ακόµα έρευνα, αυτήν τη φορά διά χειρός του Οργανισµού Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Όπως επισηµαίνεται στην έκθεση «Περιβαλλοντικές προοπτικές του ΟΟΣΑ έως το 2050: Οι συνέπειες της αδράνειας», που δόθηκε πρόσφατα στη δηµοσιότητα, εάν δεν χαραχθούν νέες πολιτικές ως απάντηση στα µεγάλα περιβαλλοντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο πλανήτης και οι κάτοικοί του, οι επιπτώσεις θα είναι δραµατικές σε όλα τα επίπεδα. Σύµφωνα µε τις εφιαλτικές προβλέψεις του ΟΟΣΑ, ο αριθµός των πρόωρων θανάτων λόγω των ατµοσφαιρικών ρύπων που οδηγούν σε αναπνευστική ανεπάρκεια σε παγκόσµιο επίπεδο θα διπλασιαστεί σε σχέση µε τα σηµερινά επίπεδα, για να φτάσει τα 3,6 εκατοµµύρια κάθε χρόνο! Και ακόµα, «εάν δεν ληφθούν µέτρα για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής, το κόστος µπορεί να εξισωθεί µε τη µόνιµη απώλεια ποσοστού άνω του 14% της παγκόσµιας συνολικής κατανάλωσης κατά κεφαλήν»!

Ζοφερό µέλλον
Στην έκθεση ο ΟΟΣΑ επισηµαίνει ότι οι χώρες που αγωνίζονται µε τις άµεσες προκλήσεις των τεταµένων δηµόσιων οικονοµικών και της υψηλής ανεργίας, δεν πρέπει να παραµελούν τα µακροπρόθεσµα σχέδια και χαρακτηρίζει επιτακτικότατη την ανάγκη να ληφθούν µέτρα άµεσα µε στόχο την αποτροπή µη αναστρέψιµων βλαβών στο περιβάλλον. Σύµφωνα µε τις προβλέψεις των ερευνητών, παρά την πρόσφατη ύφεση, το µέγεθος της παγκόσµιας οικονοµίας αναµένεται σχεδόν να τετραπλασιαστεί έως το 2050 µε αποτέλεσµα σηµαντικές περιβαλλοντικές πιέσεις, συστηµατική εξάντληση των φυσικών πόρων και περισσότερη ρύπανση. Στην έκθεση παρουσιάζονται ενδελεχώς οι προβλέψεις για τον τοµέα της ενέργειας, της ατµοσφαιρικής ρύπανσης, της βιοποικιλότητας και του νερού ενώ προτείνονται συγκεκριµένα µέτρα για την ανατροπή της κατάστασης, µέτρα που κινούνται από την εξάλειψη των επιβλαβών για το περιβάλλον επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιµα ή στα αλόγιστα συστήµατα άρδευσης έως την υιοθέτηση περιβαλλοντικών φόρων.
Ειδικότερα, οι επιστήµονες του ΟΟΣΑ προβλέπουν ανά τοµέα:
♦ Ενέργεια
 Η παγκόσµια ενεργειακή ζήτηση το 2050 θα είναι 80% υψηλότερη, µε το µεγαλύτερο µέρος της αύξησης να προέρχεται από τις αναδυόµενες οικονοµίες (15% για τη Βόρεια Αµερική, 28% για τις ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ, 2,5% για την Ιαπωνία, 112% για το Μεξικό) και µε ποσοστό 85% να εξαρτάται από τα ορυκτά καύσιµα µε βάση την ενέργεια. Αυτό θα µπορούσε να οδηγήσει σε µία αύξηση κατά 50% των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου σε παγκόσµιο επίπεδο και την επιδείνωση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Κατ’ επέκταση, η µέση παγκόσµια θερµοκρασία θα αυξηθεί από 3° C έως 6° C µέχρι το τέλος της δεκαετίας. Ακόµα και αν οι δεσµεύσεις για µείωση των εκποµπών τηρηθούν, δεν θα είναι επαρκείς για την αύξηση της θερµοκρασίας σε επίπεδα µέχρι 2° C εκτός και εάν συντελεστούν πολύ γρήγορες αλλά πολυδάπανες ενέργειες µείωσης των εκποµπών µετά το 2020. Tο κόστος της αδράνειας για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µπορεί να εξισωθεί µε τη µόνιµη απώλεια ποσοστού άνω του 14% της παγκόσµιας συνολικής κατανάλωσης κατά κεφαλήν!
♦ Ατµοσφαιρική ρύπανση - θάνατοι
Η αστική ατµοσφαιρική ρύπανση αναµένεται να γίνει η µεγαλύτερη περιβαλλοντική αιτία θνησιµότητας σε παγκόσµιο επίπεδο µέχρι το 2050, µεγαλύτερη και από το βρόµικο νερό και την έλλειψη αποχέτευσης. Ο αριθµός των πρόωρων θανάτων λόγω των ατµοσφαιρικών ρύπων που οδηγούν σε αναπνευστική ανεπάρκεια σε παγκόσµιο επίπεδο, δείχνει πως θα διπλασιαστεί σε σχέση µε τα σηµερινά επίπεδα, για να φτάσει τα 3,6 εκατοµµύρια κάθε χρόνο, µε τους περισσότερους στην Κίνα και την Ινδία. Εξίσου σηµαντικό είναι το ποσοστό θνησιµότητας από τις ασθένειες που προκαλούν τα επικίνδυνα χημικά απόβλητα.
♦ Βιοποικιλότητα Η χερσαία βιοποικιλότητα αναμένεται να μειωθεί σε παγκόσμια κλίμακα κατά 10%, με σημαντικές απώλειες σε Ασία, Ευρώπη και Νότια Αφρική. Τα πρωτογενή δάση προβλέπεται ότι θα συρρικνωθούν κατά 13%. Περίπου το 1/3 της βιοποικιλότητας σε ποταμούς και λίμνες σε όλο τον κόσμο έχει ήδη χαθεί, ενώ επιπλέον απώλειες προβλέπονται έως το 2050. Κύρια αιτία για την απώλεια της βιοποικιλότητας μέχρι το 2050 είναι η κλιματική αλλαγή και ακολουθούν η εμπορική δασοκομία και οι καλλιέργειες βιοκαυσίμων.
♦ Νερό Η παγκόσμια ζήτηση νερού θα αυξηθεί κατά περίπου 55%. Συγκεκριμένα, για βιομηχανική χρήση θα αυξηθεί κατά 400%, για παραγωγή θερμικής ενέργειας κατά 140% και για οικιακή χρήση κατά 130%. Πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού προβλέπεται ότι το 2050 θα πρέπει να ζει σε «λεκάνες απορροής ποταμών», σε περιοχές ελλειμματικές σε καθαρό πόσιμο νερό, κυρίως στη Βόρεια και Νότια Αφρική και στη Βόρεια και Κεντρική Ασία. Επείγοντα μέτρα Ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων που θα είναι αποτέλεσμα ενός νέου τρόπου σκέψης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δεδομένης της πολυπλοκότητάς τους απαιτούν την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών «ανησυχιών» στις αποφάσεις άσκησης της οικονομικής πολιτικής των χωρών.
Συγκεκριμένα, ο ΟΟΣΑ προτείνει ένα μείγμα εργαλείων άσκησης πολιτικής το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:
• Την επιβολή περιβαλλοντικών φόρων.
• Την εξάλειψη των υπαρχουσών επιβλαβών για το περιβάλλον επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα ή στα αλόγιστα συστήματα άρδευσης.
• Την αξιολόγηση και τιμολόγηση των φυσικών πόρων και τις «υπηρεσίες» των οικοσυστημάτων, όπως ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό και η βιοποικιλότητα.
• Την επινόηση προνοητικών και αποτελεσματικών κανόνων και προτύπων – για παράδειγμα οι δυνατότητες ενεργειακής απόδοσης δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως μέσω της τιμολόγησης του άνθρακα και μόνο.

Πηγή: Εφημερίδα Το Ποντίκι - Της Βάλιας Μπαζού, vbazou@gmail.com