Οι μετεγκαταστάσεις κι ο τοπικός πόρος που μένει άπορος...

Αρκετά ουσιαστική και με ιδιαίτερη βαρύτητα είναι η κουβέντα που έχει ανοίξει τον τελευταίο καιρό γύρω από τις μετεγκαταστάσεις των δύο οικισμών, της Ακρινής Κοζάνης και των Αγίων Αναργύρων Φλώρινας. Εκ προοιμίου να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για δύο καθυστερημένες μετεγκαταστάσεις οικισμών, τις οποίες “χρωστούσε” το δημόσιο στους εκεί κατοίκους, των οποίων η ζωή λόγω της εξόρυξης λιγνίτη αλλά και της απόθεσης τέφρας έχει γίνει πολύ δυσκόλη. Το “καυτό” σημείο της όλης κουβέντας είναι οι οικονομικοί πόροι που θα χρησιμοποιηθούν για την εν λόγω μετεγκατάσταση και το από που αυτοί θα αντληθούν, ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, πριν λίγες μέρες έδωσε στην δημοσιότητα μια ρύθμιση με την οποία προδιαγραφόταν πως το αργότερο μέχρι το 2018 η ΔΕΗ θα πρέπει να έχει ετοιμάσει επιχειρησιακό σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που απαιτούνται και τον προϋπολογισμό εκείνο, ώστε να ξεκινήσει η μετεγκατάσταση. Μέχρι εδώ όλα καλα. Συνεχίζοντας, σύμφωνα με τη ρύθμιση, “το κόστος της μετεγκατάστασης θα βαρύνει σε ποσοστό 50% τη ΔΕΗ, μέρος του οποίου θα προέρχεται από τον τοπικό πόρο ανάπτυξης και το υπόλοιπο ποσοστό 50% θα χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό ενώ θα μοιραστούν ισομερώς τις εκτάσεις που θα απελευθερωθούν.” Κάπου εδώ αρχίζουν να δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα.
Το πρώτο ερώτημα που μηχανικά έρχεται στο μυαλό κάποιου, είναι το πόσο μεγάλο ποσοστό τελικά από αυτό που αναλογεί στην ΔΕΗ Α.Ε. θα προέρχεται από τον τοπικό πόρο; Θα είναι ίσο με αυτό που αντιστοιχεί στους κατοίκους της Ακρινής και των Αγίων Αναργύρων, ή περισσότερο; Γιατί σε περίπτωση που είναι ένα ποσοστό αρκετά μεγαλύτερο, δημιουργούνται τόσο ηθικά όσο και πρακτικά ζητήματα.
Κατ’ αρχήν μια τέτοια περίπτωση, θα δημιουργήσει το παροδόξο και άδικο για τους κατοίκους των νομών Κοζάνης και Φλώρινας, να είναι οι μοναδικοί πολίτες της χώρας που θα πληρώσουν 2 φορές για τις μετεγκαταστάσεις. Μια φορά μέσα από το ψαλίδισμα του τοπικού πόρου που δικαιούνται, και μια φορά μέσα από το υπόλοιπο 50% της χρηματοδότησης που θα προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, δλδ. τους φόρους μας. Στη συνέχεια πρέπει να συζητηθεί σοβαρά το κατά πόσον η περιοχή μπορεί να αντέξει ή όχι, ένα γενναίο τσεκούρωμα του τοπικού πορού ανάπτυξης.
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που στην περιοχή μας η ανεργία καλπάζει όπως πουθενά αλλού στην Ελλάδα, ψάχνουμε (;) χώρο να στεγάσουμε το πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας που έχουμε στο …νοίκι όλα αυτά τα χρόνια, ενώ αδυνατούμε να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες του Μαμάτσειου νοσοκομείου γιατί δεν επαρκούν οι κτιριακές υποδομές. Μέσα σε όλα αυτά πρέπει να προετοιμαστούμε και να φροντίσουμε για υποδομές, κινήσεις, επενδύσεις και λογικές ανάπτυξης της περιοχής μας για την μετα-λιγνίτη εποχή, μιας και έχουμε υπογράψει σαν χώρα πως η πλειοψηφία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ Α.Ε. στην περιοχή θα πρέπει να έχουν κλείσει μέχρι το 2020 κι έτσι πρέπει πάση θυσία να βρεθεί η τομή εκείνη που θα διατηρήσει την περιοχή σαν ενεργειακό ομφαλό της χώρας, μιας και γύρω από αυτόν έχει στηθεί εδώ και δεκαετίες η αναπτυξιακή δομή και λογική της περιοχής. Καταλαβαίνεται πως τα δεδομένα δεν προσφέρονται για ανορθόδοξες λογικές διαχείρισης του τοπικού πόρου, δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια αυτή η πολυτέλεια.
Μια δίκαιη λύση θα ήταν το ποσό που θα δαπανήσει η ΔΕΗ Α.Ε. για την μετεγκατάσταση να μην εμπλέκει τελικώς μέσα τον τοπικό πόρο και να θέτει την ΔΕΗ Α.Ε. προ των ευθυνών της, υποχρεώνοντας την να αναλάβει το κόστος. Βέβαια κάτι τέτοιο ίσως να απαιτεί την αλλαγή του νομικού πλαισίου των μετεγκαταστάσεων, μιας και με το υπάρχων νομικό πλαίσιο, η ΔΕΗ δεν υποχρεούται να προχωρήσει σε μετεγκατάσταση την στιγμή που στο υπέδαφος των εν λόγω οικισμών δεν υπαρχουν κοιτάσματα λιγνίτη. Η αλήθεια όμως βρίσκεται και στις ηθικές υποχρεώσεις της ΔΕΗ Α.Ε., η οποία χρωστάει πολλά στην περιοχή, έχει δώσει και πολλά βέβαια αλλά νομίζω πως είναι δυσανάλογα μ’ αυτά που έχει πάρει.
Μια άλλη λύση θα ήταν να ζητηθεί μεγαλύτερο ποσό για τον τοπικό πόρο από την ΔΕΗ Α.Ε., θέμα που θα έπρεπε να μελετηθεί από τους τοπικούς θεσμικούς και πολιτικούς παράγοντες, σίγουρα όμως δεν υπάρχει η πολυτέλεια για κατασπατάληση του τοπικού πορού με τρόπο τέτοιο που ακυρώνει ουσιαστικά το ρόλο του σαν “ανταποδοτικό τέλος” για την ρύπανση στις κοινωνίες δύο ολόκληρων νομών που φιλοξενούν εργοστάσια της ΔΕΗ Α.Ε.
Ξέρετε, είναι από τα διλήμματα εκείνα που σε δεύτερο φόντο κρύβουν την επιλογή ανάμεσα στο κατά πόσον είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ότι μπορούμε για να διεκδικούμε όσα ανήκουν στην περιοχή μας ή αν θα αφηνόμαστε στις βουλές και προθέσεις άλλων που πολύ πρόθυμα είναι διατεθιμένοι να αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς. Όπως σε πολλές περιπτώσεις αυτή την εποχή, έτσι κι εδώ είμαστε σε μια “στροφή” των καταστάσεων κι οι κινήσεις, οι αποφάσεις αλλά και η επιμονή των πολιτικών και θεσμικών παραγόντων της περιοχής μας να διεκδικήσουν ή όχι, με πάθος το καλύτερο δυνατό σενάριο για την περιοχή μας, είναι κάτι από το οποίο σε μεγάλο βαθμό θα κριθεί η ποιότητα ζωής στην περιοχή τόσο της δικής μας γενιάς, όσο και των επομένων. Βαρύ φορτίο, ας αναλογιστεί προσεκτικά ο καθένας πόσο και πως πρέπει να το κουβαλήσει…

ΥΓ: Νέοι Δήμοι, αιρετή περιφέρεια, βουλευτές αλλά και όποιος άλλος σοβαρός θεσμικός παράγοντας της περιοχής, οφείλει να πάρει ξεκάθαρη θέση. Είναι από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η μη θέση, είναι τελικά θέση…
ΥΓ2: Ελπίζω να αποφευχθούν φαινόμενα του παρελθόντος που είδαμε σε άλλες μετεγκαταστάσεις, όπου έσπευαν όλοι με ένα γκρο μπρετόν και 4 τούβλινους τοίχους της τελευταίας στιγμής, να προσπαθούν να εκδώσουν μια άδεια προκειμένου να πάρουν αποζημίωση. Νομίζω πως οι κάτοικοι της Ακρινής και των Αγίων Αναργύρων δεν θέλουν να χάσουν το κοινό αίσθημα που αυτή τη στιγμή έχουν με το μέρος τους.
ΥΓ3: Ο Γενάρης μάλλον είναι ο μήνας της ΔΕΗ, και πέρσι τέτοιες μέρες, κουβέντα για την αφεντιά της είχαμε…