Να ήταν μόνο το λάδι επικίνδυνο... Πολλοί κίνδυνοι στο τραπέζι μας...

Οι χιλιάδες τόνοι μολυσμένου ηλιελαίου είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Κάθε χρόνο εκατοντάδες σήματα που ανακοινώνονται στο ευρωπαϊκό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για την Ασφάλεια των Τροφίμων και των Ζωοτροφών αποδεικνύουν τους διατροφικούς κινδύνους που απειλούν την υγεία των καταναλωτών.
Και μπορεί μεν στις περισσότερες των περιπτώσεων τα... πλούσια σε βλαβερές ουσίες τρόφιμα να μην αποτελούν άμεσο κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών, οι ειδικοί ωστόσο διατηρούν τις επιφυλάξεις τους. «Η καθημερινή κατανάλωση διοξινών, συντηρητικών έως και χρωστικών ουσιών είναι πιθανόν να λειτουργεί αθροιστικά και επομένως να επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό σε βάθος χρόνου. Εξαρτάται βέβαια και από τη γενετική προδιάθεση του κάθε ανθρώπου», τονίζει η πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ κ. Χριστίνα Παπανικολάου. Άμεσος όμως είναι και ο κίνδυνος κατανάλωσης τροφίμων με παθογόνους μικροοργανισμούς, εξαιτίας αμελειών από την πλευρά των παραγωγών, οι οποίοι προκαλούν σοβαρές ασθένειες σε ομάδες υψηλού κινδύνου αλλά και υγιή άτομα. «Για παράδειγμα, αν κάποιος καταναλώσει ντομάτα με σαλμονέλα, υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να προκληθούν σοβαρά προβλήματα υγείας. Αντίθετα αν φάει ντομάτα με ίχνη φυτοφαρμάκου δεν διατρέχει μεγάλο ή έστω άμεσο κίνδυνο», επισημαίνει ο κ. Γεώργιος Νυχάς, πρώην συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Τα «ΝΕΑ» παρουσιάζουν τις δέκα τοξικές βόμβες που έχουν εισβάλει στο πιάτο μας.
Συντηρητικά. Το καθημερινό τραπέζι έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο εργαστήριο χημείας, αφού οι ειδικοί απαριθμούν εκατοντάδες πρόσθετα τα οποία χρησιμοποιούνται για να βελτιώνουν την οσμή, τη γεύση, ακόμη και την εμφάνιση των προϊόντων. Από αυτά όμως, οι χρωστικές ουσίες και τα συντηρητικά είναι τα πιο αμφιλεγόμενα, καθώς εξαιτίας τους έχει ξεσπάσει πληθώρα διατροφικών σκανδάλων.
Κι όμως δεν υπάρχει παρασκευασμένο τρόφιμο που να μην έχει συντηρητικά, αφού έτσι διατηρούνται από μήνες έως και χρόνια στα ράφια των σούπερ μάρκετ χωρίς την παραμικρή αλλοίωσημόνο στις ετικέτες των αναψυκτικών μπορεί κανείς να βρει έξι τέτοιες διαφορετικές ουσίες. Και παρ΄ ότι σήμερα χρησιμοποιούνται μόνο εκείνα τα συντηρητικά που έχουν εγκριθεί από την Ε.Ε., οι επιστήμονες διατηρούν τις επιφυλάξεις τους. «Ύστερα από σειρά μελετών οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες, γι΄ αυτό και οι αρμόδιοι φορείς της Ε.Ε. έχουν ήδη αρχίσει τις διαδικασίες επανεξέτασής τους. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της ουσίας monosodium glutamate που βρίσκει κανείς στα αλλαντικά αλλά και στις κονσέρβες. Μπορεί μεν αρχικά να είχε χαρακτηριστεί ως... αθώα ουσία, νέα δεδομένα όμως δείχνουν πως είναι ύποπτη για καρκινογενέσεις» επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ κ. Νίκος Κατσαρός.
Χρωστικές ουσίες. Η χρωστική ουσία Ερυθρό 2G, η οποία χάριζε το κόκκινο πλην όμως... καρκινογόνο της χρώμα σε λουκάνικα και λοιπά αλλαντικά αλλά και σε μαρμελάδες, προκάλεσε αναστάτωση στους καταναλωτές πριν από περίπου έναν χρόνο. Τότε η Ε.Ε. εξέδωσε απαγορευτικό, αφού έπειτα από σειρά δοκιμαστικών σε πειραματόζωα διαπιστώθηκε πως είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία.
Παρ΄ όλ΄ αυτά, τα χημικά χρώματα χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τις βιομηχανίες τροφίμων, για να προσφέρουν στα τρόφιμα «ζωντανή» εμφάνιση.
Κι όμως έρευνες έχουν αποδείξει πως ακόμη και οι χρωστικές ουσίες που δεν έχουν- ακόμη- απαγορευτεί, βλάπτουν σοβαρά την... υγεία. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ε102, γνωστής και ως Ταρτραζίνης, η οποία μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος ενώ συνδέεται με όζους στον θυρεοειδή. Επιπλέον, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν στενή σχέση μεταξύ κατανάλωσης χρωστικών ουσιών και υπερκινητικότητας στα παιδιά.
Φυτοφάρμακα. Στην κατηγορία χημικών γεωργίας συγκαταλέγονται τα πάντα: λιπάσματα, εντομοκτόνα και παρασιτοκτόνα, αντιβιοτικά... ορμόνες ανάπτυξης. Και μπορεί να έχουν θεσπιστεί επακριβώς οι τρόποι χρήσης τους, καθώς και τα συγκεκριμένα επιτρεπτά επίπεδά τους στα προς κατανάλωση τρόφιμα, στοιχεία όμως δείχνουν πως ορισμένοι καλλιεργητές δεν ακολουθούν πιστά τους κανονισμούς.
Η μελέτη του Τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης δεν αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση: από τα 125 δείγματα λαχανικών που αναλύθηκαν, στο 38% βρέθηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων ενώ στο 2% οι συγκεντρώσεις των φυτοφαρμάκων ήταν πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια!

Πλαστικές συσκευασίες.
Τοξικές ουσίες, επιβλαβείς για την υγεία, «μεταναστεύουν» από τις πλαστικές συσκευασίες στα τρόφιμα. Μάλιστα όσο πιο λιπαρά είναι τα τρόφιμα, όπως είναι τα κίτρινα τυριά, το λάδι και τα γλυκά που πωλούνται τυλιγμένα σε μεμβράνες, τόσο αυξάνονται και οι πιθανότητες να γεύονται οι καταναλωτές συγκεντρώσεις... χημικών ενώσεων.
Στο ερώτημα εάν είναι γνωστό στους παραγωγούς συσκευασίας τροφίμων πως τα πλαστικά εμπεριέχουν σε μεγάλη κλίμακα... τοξικούς πλαστικοποιητές, η απάντηση που δίνουν οι ειδικοί είναι κατηγορηματικά «ναι».
Τα χρησιμοποιούν όμως γιατί με αυτό τον τρόπο έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν εύκαμπτα αλλά και εμφανίσιμα υλικά. Οι κίνδυνοι που κρύβουν οι συσκευασίες όμως δεν σταματούν εδώ: τα λιπαντικά, τα αντιοξειδωτικά και οι σταθεροποιητές είναι μερικές ακόμη χημικές ενώσεις που αναμειγνύονται με τις λιχουδιές που αγοράζουν οι καταναλωτές από τα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Μυκοτοξίνες. Κάθε μουχλιασμένο τρόφιμο θεωρείται ύποπτο για μόλυνση από μυκοτοξίνες, ωστόσο η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισής τους εντοπίζεται σε ξηρούς καρπούς όπως τα φιστίκα αλλά και σε μη ελαιούχους καρπούς και σπόρους. «Πιο τοξική απ΄ όλες θεωρείται η αφλατοξίνη Β1 που έχει ηπατοτοξική δράση και μπορεί να διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και μετά την καταστροφή των μυκήτων από τους οποίους προέρχεται.
Επιπλέον, άλλα είδη μυκοτοξινών συναντώνται σε χυμούς μήλου (πατουλίνη) και σε σταφίδες (ωχρατοξίνη Α). Ένα μεγάλο ποσοστό των μυκοτοξινών είναι θερμοανθεκτικές, οπότε δεν καταστρέφονται εύκολα με τη θερμική επεξεργασία των τροφίμων. Επιπλέον, εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και μέσω επιμολυσμένων ζωοτροφών», λέει ο χημικός τροφίμων κ. Γιάννης Ζαμπετάκης.
Ισταμίνη. Η κακή ψύξη των ψαριών θεωρείται υπεύθυνη για την ανάπτυξη της ισταμίνης, ενώ έχουν αναφερθεί κρούσματα και σε τυριά. Κατόπιν ερευνών έχει βρεθεί ότι η συγκεκριμένη τοξίνη παράγεται μέσα σε τρεις με τέσσερις ώρες σε περίπτωση που το ψάρι διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ προκαλούνται δυσκολίες στην αναπνοή, ίλιγγος, εξανθήματα, εμετός και διάρροια 10 με 90 λεπτά μετά την κατανάλωσή της.
Φυσικοί κίνδυνοι. Αν και δεν συμβαίνει συχνά, το διατροφικό σκάνδαλο με τα θραύσματα γυαλιών σε παιδικά γιαούρτια που έπληξε την Ελλάδα πριν από 2 χρόνια, ακόμα δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως. Πέρα όμως από τα θραύσματα γυαλιών, που προκαλούν αιματώματα στη στοματική κοιλότητα και τον οισοφάγο, στους κυριότερους φυσικούς κινδύνους των συσκευασμένων και μη τροφίμων περιλαμβάνονται ξύλα, μέταλλα, πέτρες, κόκαλα, πλαστικά, έντομα και διάφοροι ρύποι. Όλα αυτά θεωρούνται υπεύθυνα για εσωτερικούς τραυματισμούς και σπασίματα δοντιών, μολύνσεις ακόμα και πνιγμούς ενώ οι πηγές προέλευσής τους είναι τα χωράφια, οι παλέτες, σπασμένα εξαρτήματα μηχανημάτων αλλά και το προσωπικό των εταιρειών.
Η μεγαλύτερη επικινδυνότητα εντοπίζεται στον μόλυβδο, τον υδράργυρο και το κάδμιο. Σύμφωνα με τους ειδικούς τα στοιχεία αυτά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα από περιοχές όπου η ρύπανση του περιβάλλοντος είναι μεγάλη αλλά και από φυτοφάρμακα και χημικά καθαρισμού που χρησιμοποιούνται για τον εξοπλισμό των εταιρειών τροφίμων. Ο μεγαλύτερος αριθμός δηλητηριάσεων από τοξικά στοιχεία προέρχεται από κατανάλωση ψαριών, ενώ έχουν εντοπιστεί αρκετές περιπτώσεις από κατανάλωση πτηνών και αυγών καθώς και ρυζιού και λαχανικών. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι σε πρόσφατη έρευνα των «ΝΕΩΝ» από 9 φρέσκα, κατεψυγμένα και σε κονσέρβες ψάρια που αναλύθηκαν, τα 4 παρουσίασαν υψηλότατες συγκεντρώσεις σε τοξικά στοιχεία. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο μόλυβδος προκαλεί νευροαναπτυξιακές διαταραχές, το κάδμιο συσσωρεύεται στα νεφρά προκαλώντας μακροχρόνιες παθήσεις και ο υδράργυρος επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Και τα τρία συσσωρεύονται στον οργανισμό

TA NEA

Στην περιοχή μας ουδέποτε έγινε έρευνα για το πόσο επηρεάζει η ρύπανση του περιβάλλοντος την τροφική μας αλυσίδα. Άραγε αυτά που καλλιερρούμε στους κήπους μας πρέπει να τα καλλιεργούμε ή όχι;;
Στην επίσκεψη που κάναμε στις Βρυξέλλες τον Νοέμβριο του 2007, εκπρόσωποι από Συλλόγους Περιβάλλοντος της περιοχής είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε εκτός του επιτρόπου περιβάλλοντος κ. Σταύρου Δήμα και με τον επίτροπο υγείας κ. Μάρκο Κυπριανού, ο οποίος μας είπε ότι η Ευρωπαική Ένωση ελέγχει μόνο θέματα που αφορούν την τροφική αλυσίδα και όλα άλλα τα θέματα υγείας τα διαχειρίζεται η κάθε χώρα με βάση το εθνικό της νομοθετικό πλαίσιο.
Είμαστε απροστάτευτοι λοιπόν σε όλους τους τομείς της υγείας...