Το λόμπι των ορυκτών καυσίμων ορίζει τι εστί ρύπανση στην Ε.Ε.

Το ευρωπαϊκό λόμπι των ορυκτών καυσίμων έχει εισχωρήσει, με την ευλογία των κυβερνήσεων, στα γραφεία όπου συνεδριάζουν τα ευρωπαϊκά όργανα, αυτά που αποφασίζουν για τα όρια των εκπομπών ρύπων των μεγάλων βιομηχανιών και των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίες προκαλούν την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οπως αποκαλύπτει έρευνα του διεθνούς γραφείου της Greenpeace, με τίτλο «Smoke & Mirrors» που παρουσιάζει αποκλειστικά η «Εφ.Συν.», η εισχώρηση των στελεχών της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων γίνεται μέσω της συμμετοχής τους στις εθνικές αντιπροσωπείες που λαμβάνουν μέρος στις σχετικές τεχνικές συζητήσεις, προκειμένου να αποφασίσουν για την επικαιροποιημένη ευρωπαϊκή Οδηγία (το πρώτο κείμενο της οποίας θα κατατεθεί στις 15 Μαρτίου) που ορίζει τον σχετικό Κανονισμό για τους βιομηχανικούς ρύπους.
Το αποτέλεσμα αυτής της διείσδυσης στα όργανα που διαμορφώνουν την περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε. είναι ότι οι προτεινόμενες ευρωπαϊκές προδιαγραφές για τους ρύπους ως προς τις ανώτερες τιμές τους είναι χειρότερες από τις προδιαγραφές που ισχύουν ακόμη και στην Κίνα, που κατά τα λοιπά θεωρείται η πλέον ρυπογόνος χώρα.
Ετσι, με ευθύνη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, το λόμπι των ορυκτών καυσίμων, προκειμένου να διαφυλάξει τα συμφέροντά του, παίζει με την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών, καθώς μόνο οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στην Ε.Ε. θεωρούνταν υπεύθυνες το 2010 για 22.300 πρόωρους θανάτους.

Ουραγός
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η έκθεση της Greenpeace την αξιολογεί ως ένα από τα χειρότερα παραδείγματα εθνικών αντιπροσωπειών που συμμετέχουν στον σχετικό διάλογο, καθώς η κυβέρνηση έχει αφήσει εν λευκώ την εκπροσώπηση της χώρας στις ευρωπαϊκές συζητήσεις, που διεξάγονται στη Σεβίλη για την εφαρμογή των βέλτιστων αντιρρυπαντικών τεχνολογιών, αποκλειστικά σε στελέχη επιχειρήσεων και εν προκειμένω των ΕΛ.ΠΕ. και της ΔΕΗ. Οπως αναφέρεται, η ελληνική αντιπροσωπεία επιχειρεί συνεχώς να εμποδίσει την εφαρμογή των βέλτιστων τεχνικών στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και να διεκδικήσει εξαιρέσεις που θα επιτρέψουν την παράταση λειτουργίας των υφιστάμενων μονάδων πετρελαίου και λιγνίτη, αλλά και την κατασκευή νέων.
Η Οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές συνιστά μια νομοθεσία της Ε.Ε. που αποσκοπεί στη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τις διάφορες βιομηχανικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις πρέπει να διαθέτουν περιβαλλοντική άδεια, στην οποία περιλαμβάνονται δεσμευτικά όρια για τις εκπομπές τους (π.χ. για το διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου), με βάση τις υπάρχουσες «Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές» περιορισμού της ρύπανσης.
Στο πλαίσιο της Κοινοτικής Οδηγίας 96/61/ΕΚ για την «Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Ελεγχο της Ρύπανσης» πραγματοποιούνται συναντήσεις στη Σεβίλη, με σκοπό την επικαιροποίηση του Κανονισμού για τους Βιομηχανικούς Ρύπους. Ο σημερινός Κανονισμός περιλαμβάνει τις βέλτιστες τεχνικές, όπως είχαν αναγνωριστεί με σχετικό κείμενο αναφοράς (BREF) το 2006. Η επικαιροποίηση του νέου BREF πραγματοποιείται από ομάδες εργασίας, στις οποίες έχουν δικαίωμα συμμετοχής εκπρόσωποι της βιομηχανίας, ΜΚΟ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών-μελών. Η επικαιροποίηση του BREF με τις νέες διαθέσιμες τεχνικές ολοκληρώνεται σύντομα και θα δημοσιευθεί μέσα στον Μάρτιο.
Η προετοιμασία για την υιοθέτηση του νέου Κανονισμού για τους Βιομηχανικούς Ρύπους συντονίζεται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ολοκληρωμένης Πρόληψης και Ελέγχου της Ρύπανσης. Η Τεχνική Ομάδα Εργασίας είναι ένα από τα πιο κρίσιμα όργανα στην όλη διαδικασία, καθώς οι προτάσεις που απορρίπτονται από αυτήν είναι απίθανο να επανέλθουν στην τελική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Καπνός και καθρέφτες - Πως οι μεγαλύτεροι ρυπαντές της Ευρώπης έγιναν οι ρυθμιστές του εαυτού τους», ο τίτλος της έκθεσης της Greenpeace | Η Greenpeace διαπίστωσε ότι η Τεχνική Ομάδα Εργασίας κυριαρχείται από μέλη της ενεργειακής βιομηχανίας, κάτι που σημαίνει ότι οι ρυπαντές καλούνται να αποφασίσουν για τα μέτρα μείωσης της ρύπανσης που οι ίδιοι προκαλούν και ότι καταρτίζουν κανονισμούς που θα διέπουν τη δική τους βιομηχανία.
Αν και οι αντιπροσωπείες των κρατών-μελών στις τεχνικές συναντήσεις της Σεβίλης θα έπρεπε να αποτελούνται από ευρύτερο φάσμα της κοινωνίας (πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς), οι περισσότερες αντιπροσωπείες απαρτίζονται κυρίως από έμμισθους υπαλλήλους της άμεσα ενδιαφερόμενης βιομηχανίας. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, οι ίδιοι οι «ανεξάρτητοι» εκπρόσωποι των υπουργείων υιοθετούν τις απόψεις της βιομηχανίας, χρησιμοποιώντας συχνά δηλώσεις που αντιγράφουν απευθείας από τους εκπροσώπους της.
Την πιο αλγεινή εντύπωση προκαλεί η ελληνική αντιπροσωπεία, καθώς και τα επτά μέλη της προέρχονται από το λόμπι της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, και συγκεκριμένα από τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (6 μέλη) που λειτουργεί μερικούς από τους πιο ρυπογόνους λιγνιτικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής σε ολόκληρη την Ε.Ε., και από την εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ.). Ετσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει αναθέσει εν λευκώ στη ΔΕΗ και στα Ελληνικά Πετρέλαια να εκπροσωπούν τη χώρα σε ένα κρίσιμης σημασίας ζήτημα για τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και την εθνική οικονομία.
Στην 9μελή επιτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου, τα 5 μέλη είναι εκπρόσωποι μεγάλων ρυπαντών, όπως είναι οι ανθρακικές RWE, EDF και E.ON και τα διυλιστήρια Stanlow. Στη 12μελή επιτροπή της Ισπανίας τα 8 μέλη είναι εκπρόσωποι των ανθρακικών Endesa και Iberdrola, καθώς και της Ενωσης Ηλεκτροπαραγωγών UNESA. Οι τρεις αυτές χώρες, μαζί με την Πολωνία, την Τσεχία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, έχουν αναγνωριστεί από την Greenpeace ως οι 7 χειρότερες και πιο δραστήριες αντιπροσωπείες με μόνιμο στόχο την υπονόμευση των διαδικασιών, ενώ η διείσδυση μελών του λόμπι της βιομηχανίας καταγράφεται στις αντιπροσωπείες της Κροατίας, της Εσθονίας και της Σλοβακίας.

Στοιχεία-σοκ
Οι παρασκηνιακές δράσεις της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων στη Σεβίλη έχουν φέρει τα θεμιτά γι’ αυτήν αποτελέσματα που -αν μη τι άλλο- είναι σοκαριστικά, καθώς το σχέδιο που θα υποβληθεί σύντομα θα προτείνει την κατασκευή εργοστασίων άνθρακα και λιγνίτη το 2019 που ρυπαίνουν έως και 5 φορές περισσότερο σε σχέση με τη σημερινή βέλτιστη τεχνολογία και έως 80% περισσότερο σε σχέση με τα ανώτατα όρια στην Κίνα!
Εάν εγκριθεί η δρομολογούμενη ευρωπαϊκή πρόταση, οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν από το 2019 νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που θα εκπέμπουν 5 φορές περισσότερο διοξείδιο του θείου, 2,5 φορές περισσότερα οξείδια του αζώτου, 2 φορές περισσότερα μικροσωματίδια και 5 φορές περισσότερο υδράργυρο, συγκριτικά με τα εργοστάσια ανά τον κόσμο που ήδη εφαρμόζουν τις βέλτιστες τεχνολογίες περιορισμού της ρύπανσης. Τα προτεινόμενα ανώτερα όρια των ρύπων είναι τόσο ελαστικά που τα νέα εργοστάσια θα μπορούν να εκπέμπουν 30% περισσότερο διοξείδιο του θείου και 80% περισσότερα οξείδια του αζώτου απ’ ό,τι επιτρέπουν τα ανώτατα όρια ρύπων στην Κίνα!
Κι όλα αυτά συμβαίνουν, όταν τα εργοστάσια άνθρακα αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή του διοξειδίου του θείου και των εκπομπών υδραργύρου στην Ευρώπη και μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές πηγές εκπομπών οξειδίων του αζώτου, αρσενικού, μόλυβδου και καδμίου. Οταν η ατμοσφαιρική ρύπανση από σταθμούς παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα της Ε.Ε. εκτιμάται ότι προκάλεσε 22.300 πρόωρους θανάτους το 2010 -εκ των οποίων 1.200 στη χώρα μας- από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, καθώς και την επιδείνωση του άσθματος και έχει συμβάλει στην καταγραφή επικίνδυνων επίπεδων υδραργύρου που βρίσκονται στο αίμα 200.000 μωρών που γεννιούνται κάθε χρόνο στην Ευρώπη που βλάπτουν την ψυχική και νευρολογική ανάπτυξή τους.
Κι όταν η έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την υγεία του περιβάλλοντος στην Ευρώπη, αυξάνοντας τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακές νόσους, αναπνευστικές παθήσεις και καρκίνων του πνεύμονα, και μείωση του προσδόκιμου ζωής κατά 6-12 μήνες στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Σταθερή υπονόμευση από την... ελληνική αντιπροσωπεία
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η ελληνική αντιπροσωπεία έχει αντιταχθεί σθεναρά στη μείωση των ορίων για εκπομπές διοξειδίου του θείου σε όλο το φάσμα των εφαρμογών, ενώ διεκδικεί ακόμα πιο ελαστικά όρια εκπομπών διοξειδίου του θείου για τα πιο «βρόμικα» καύσιμα, όπως ο λιγνίτης και το υψηλής περιεκτικότητας σε θείο πετρέλαιο (μαζούτ). Εχει πρωτοστατήσει ενάντια στην εφαρμογή πιο αυστηρών ορίων για τα οξείδια του αζώτου στον λιγνίτη και μάλιστα έχει αιτηθεί εξαιρέσεων για την εγκατάσταση καταλυτών απονίτρωσης από λιγνιτικούς και πετρελαϊκούς σταθμούς.
Εξάλλου, όχι μόνο αντιτίθεται στη βελτίωση των ορίων για τις εκπομπές υδραργύρου, αλλά διεκδικεί και περαιτέρω χαλάρωσή τους για τις υπάρχουσες και τις νέες λιγνιτικές μονάδες. Κι ακόμη, αντιτίθεται στην υποχρέωση διαρκών ελέγχων (monitoring) για τις εκπομπές υδραργύρου, καθώς και σε πιο αυστηρές προδιαγραφές για την ενεργειακή απόδοση στους λιγνιτικούς σταθμούς. Με άλλα λόγια, ο μοναδικός στόχος της ελληνικής αντιπροσωπείας είναι όχι η βελτίωση, αλλά η υπονόμευση της διαδικασίας, ώστε να παραταθεί η λειτουργία των πεπαλαιωμένων και ρυπογόνων λιγνιτικών και πετρελαϊκών μονάδων στην πράξη, εις βάρος της υγείας εκατομμυρίων Ελλήνων πολιτών.
Τι κι αν τον περασμένο Σεπτέμβριο το ελληνικό γραφείο της Greenpeace είχε ενημερώσει δημόσια για τη σύνθεση των μελών της ελληνικής αντιπροσωπείας, που με τις δράσεις της υπονόμευε την αξιοπιστία της χώρας και των θεσμών, απευθύνοντας παράλληλα σχετική έκκληση στον τότε υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος δήλωνε άγνοια για το ζήτημα και πως ήταν σοκαρισμένος;
Αυτό που παραμένει εντυπωσιακό είναι ότι, ακόμα και αν αποφασιστούν τα υπό συζήτηση αδύναμα όρια εκπομπών, πιθανόν να μην μπορέσει να προχωρήσει η κατασκευή της «Μονάδας 5» του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Πτολεμαΐδας, καθ’ ότι θα τα υπερβαίνει. Εκτός κι αν αυτό επιτευχθεί με κάποια φωτογραφική διάταξη/εξαίρεση, προοπτική για την οποία εργάζεται πυρετωδώς η ελληνική αντιπροσωπεία...