Η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ δεν μυρίζει καλά…

Πριν από μερικές μέρες ο Υφυπουργός Μεταφορών και βουλευτής της ΝΔ Μιχάλης Παπαδόπουλος, χαρακτήρισε τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας “γωνιακό μαγαζάκι που δέχεται αιτήματα ιδιωτικών φορέων”. “Υπάρχουν θεσμικοί φορείς Έλληνες και ξένοι, που περνάνε από την τρόικα και τους λένε κάντε και αυτό”.
Η πώληση του συστήματος μεταφοράς μάλλον προσιδιάζει στην παραπάνω δήλωση, καθώς δεν προβλέπονταν στα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων της συγκυβέρνησης (ΠΑΣΟΚ – ΝΔ) ούτε επιβάλλεται από καμία Ευρωπαϊκή Οδηγία. Η δημιουργία ιδιωτικού μονοπωλίου είναι μια πολιτική απόφαση της κυβέρνησης Σαμαρά και της τρόικας.
Το κείμενο που υποβλήθηκε για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για την αγορά του 66% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ έχει σωρεία κενών, παραλήψεων και ασαφειών.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

• Σύμφωνα με τα πρακτικά της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, η διαδικασία πώλησης του ΑΔΜΗΕ ανατέθηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. σε νομικούς (KLC και Norton Rose Fulbright) και χρηματοοικονομικούς συμβούλους (HSBC Bank) χωρίς να είναι γνωστά ούτε η διαδικασία επιλογής τους, ούτε το πόσο κοστολογήθηκαν οι υπηρεσίες τους και, κυρίως, χωρίς να έχουν γνωστοποιηθεί σε κανέναν οι εκθέσεις ελέγχου που έχουν διενεργήσει σχετικά με την αποτίμηση και την πώληση του ΑΔΜΗΕ. 
• Στο άρθρο 1 παρ. 4 του Ν. 4237/2014 για την πώληση του ΑΔΜΗΕ, αναφέρεται ότι το υπόλοιπο 34% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ θα διατεθεί από τη ΔΕΗ Α.Ε. στο δημόσιο. Το τίμημα για την απόκτηση που αντιστοιχεί στο ποσοστό αυτό προσδιορίζεται με βάση την τελική προσφορά του επενδυτή που θα αποκτήσει τις μετοχές που αντιστοιχούν στο 66% του ΑΔΜΗΕ και δύναται να εξοφληθεί δια συμψηφισμού με οφειλόμενους φόρους , τέλη ή άλλες απαιτήσεις του ελληνικού δημοσίου έναντι της ΔΕΗ Α.Ε. από οποιαδήποτε αιτία και αν προκύψουν αυτές. Αν και η διαδικασία της πώλησης έχει ξεκινήσει, δεν έχει καθοριστεί ποιος θα είναι ο φορέας του Δημοσίου που θα διαχειρίζεται το εναπομένων 34% των μετοχών, ούτε ποιά θα είναι τα έσοδα της ΔΕΗ Α.Ε. από τη διαδικασία συμψηφισμού, φόρων και απαιτήσεων του ελληνικού δημοσίου απέναντι στη ΔΕΗ. 
• Σύμφωνα με το συνοδευτικό γράμμα υποβολής της πρόσκλησης ενδιαφέροντος που απέστειλε η ΔΕΗ Α.Ε. στο ΥΠΕΚΑ, το κείμενο συζητήθηκε στο Δ.Σ. της 20-02-2014 και δεν αποτελεί απόφαση Δ.Σ. της επιχείρησης. Έχουν γνωστοποιηθεί τα πρακτικά; (ερώτηση Αλεξόπουλου στην Επιτροπή της Βουλής) 
• Βασική επιχειρηματολογία της συγκυβέρνησης κατά τη συζήτηση πώλησης του ΑΔΜΗΕ ήταν η αδυναμία εξασφάλισης των αναγκαίων κεφαλαίων από το Ελληνικό Δημόσιο για επενδύσεις στρατηγικής σημασίας και ιδιαίτερα τη διασύνδεση των νησιών. Επιπλέον, κρίνονταν σκόπιμο να δοθεί η διοίκηση της εταιρίας σε έναν πολύ έμπειρο στρατηγικό επενδυτή που να γνωρίζει καλά το αντικείμενο του Διαχειριστή και από άλλες χώρες. ατό θα βοηθούσε στη μετατροπή της Ελλάδας σε «ενεργειακό κόμβο» και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές διασυνοριακές συναλλαγές ενέργειας. 

Η πρόταση πρόσκλησης ενδιαφέροντος απορρίπτει τα παραπάνω επιχειρήματα, καθώς διαφαίνονται τα ακόλουθα:

• Για να χαρακτηριστεί κάποιος ως Ενδιαφερόμενος, θα πρέπει να έχει προς διάθεση κεφάλαια μόλις € 350 εκ. Δεν τεκμηριώνεται πουθενά από πού προκύπτει αυτό το ποσό. Επιπλέον, πρέπει να αναλογιστεί κανείς ότι το φιλόδοξο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης που έχει αναπτύξει ο ΑΔΜΗΕ και έχει εγκριθεί από τη ΡΑΕ απαιτεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων. Μόνο η διασύνδεση της Κρήτης προϋπολογίζεται στο €1 δις! 
• Ως Ενδιαφερόμενοι μπορούν να είναι εταιρείες που υφίστανται για λιγότερο από 3 χρόνια. Αυτό από μόνο του, δημιουργεί αμφιβολίες για το ποιόν του και τη σε βάθος χρόνου απαιτούμενη χρηματοοικονομική επάρκειά του. 
• Στη λογική του «όλοι οι καλοί χωράνε», δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο δημιουργίας συμπράξεων υποψήφιων επενδυτών, (με τη συμμετοχή ακόμα και μη υποψηφίων – τρίτων μερών) και μάλιστα σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας (Φάση Α και Β), ακόμα και αν κάποιος Ενδιαφερόμενος έχει απορριφθεί σε κάποια φάση της αξιολόγησης! 
• Η τεχνική ικανότητα του Ενδιαφερομένου μπορεί να είναι και ανύπαρκτη! Αφενός, η συμμετοχή του “Τεχνικά Ικανού Μέλους” μπορεί και να περιορίζεται στο 10% της Σύμπραξης, αφετέρου ο Ενδιαφερόμενος μπορεί να είναι κάποιο χρηματοπιστωτικό fund που απλώς θα διαθέτει κεφάλαια και θα αφήσει τη λειτουργία του συστήματος στο Ελληνικό Δημόσιο για μια πενταετία. 
• Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να μην έχει ο ίδιος την απαιτούμενη χρηματοοικονομική δυνατότητα, αλλά να βασιστεί στην χρηματοοικονομική ικανότητα μίας Συνδεδεμένης με αυτόν Επιχείρησης. Αρκεί μια η υποβολή μιας δεσμευτικής δήλωσης από τη Συνδεδεμένη Επιχείρηση ότι θα στηρίξει οικονομικά τον Ενδιαφερόμενο! 
• Για τη νομική κατάσταση του Ενδιαφερομένου, αρκεί μια Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986. Για τη Χρηματοοικονομική ικανότητα οι οικονομικές καταστάσεις των πιο πρόσφατων διαχειριστικών ετών (!) ενώ η τεχνική ικανότητα περιορίζεται σε οποιοδήποτε έγγραφο ή πληροφορία (!) που μπορεί να την υποστηρίξει. Τουλάχιστον για τη Φάση Α, δεν προβλέπονται ούτε παρουσιάσεις των επιχειρηματικών σχημάτων, ούτε τεχνικές ή άλλες συνεντεύξεις. Το νομικό, χρηματοοικονομικό και (κυρίως) το τεχνικό ποιόν του ενδιαφερομένου είναι έωλο … 
• Από τα παραπάνω, φαίνεται ότι η μόνη επιθυμία της συγκυβέρνησης είναι η πώληση μιας στρατηγικής υποδομής όπως το σύστημα μεταφοράς στον οποιοδήποτε, ακόμα και σε άσχετο με το αντικείμενο, για ένα υποτυπώδες χρηματικό αντίτιμο. 
• Ένα άλλο σημαντικό θέμα που εγείρεται είναι ότι δεν αναφέρεται πουθενά ότι ο υποψήφιος επενδυτής δε θα πρέπει να έχει καμία σχέση με δραστηριότητες Παραγωγής και Προμήθειας ΗΕ. Τούτο, ορίζεται σαφώς από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/72/ΕΚ και το Ν. 4001/2001. Δε διευκρινίζεται το πώς αυτό μπορεί να διερευνηθεί, ειδικά στην περίπτωση που ο Ενδιαφερόμενος ή κάποιος συμπραττόμενος είναι κάποιο fund που δραστηριοποιείται σε όλο το εύρος της ενεργειακής αγοράς. 

Αντίθετα, στα κριτήρια τεχνικής Ικανότητας αναφέρεται ότι ο υποψήφιος επενδυτής θα μπορεί εναλλακτικά να διαθέτει εμπειρία στη λειτουργία και τη διαχείριση υποδομών ενέργειας και περιουσιακών στοιχείων ρυθμιζόμενων υποδομών, όπως π.χ. συμβαίνει σε μια εταιρία που είναι παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας.

• Δεν υπάρχει καμία δέσμευση ότι με το νέο επιχειρηματικό σχήμα δε θα υπάρξουν επιβαρύνσεις των καταναλωτών από την αναπροσαρμογή του μηχανισμού χρέωσης χρηστών του συστήματος, που θα καλύπτουν τις ανάγκες των επενδύσεων. Αντίθετα, η προς διαβούλευση πρόταση της ΡΑΕ «Για την τροποποίηση της μεθοδολογίας υπολογισμού του απαιτούμενου εσόδου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» αφήνει να διαφανεί ότι θα υπάρξει σημαντική αναπροσαρμογή της απόδοσης κεφαλαίων (Rate of Return – RoR) από το 8% που είναι σήμερα.
• Η πρόσκληση υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το 66% του ΑΔΜΗΕ δεν προβλέπει καμία ρήτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο ΑΔΜΗΕ θα συνεχίσει να λειτουργεί, υπό το νέο καθεστώς, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και για το δημόσιο συμφέρον και για την εξυπηρέτηση του συστήματος. Για παράδειγμα, δεν υπάρχουν σαφείς δεσμεύσεις για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν από τον ΑΔΜΗΕ για το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ), για τις διασυνδέσεις των νησιών, για την βελτίωση της συντήρησης του δικτύου.
• Χαρακτηριστικό είναι ότι αντίθετα με ότι συνηθίζεται σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις ενδιαφέροντος, δεν υπάρχει συνημμένο το σχέδιο σύμβασης ούτε ζητείται από τον υποψήφιο επενδυτή να προτείνει οργανόγραμμα και χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση των έργων. Θα έπρεπε ο Ενδιαφερόμενος να υποχρεώνεται να αποδεχτεί την υλοποίηση του εγκεκριμένου από τη ΡΑΕ ΔΠΑ, κάτι τέτοιο όμως δεν αναφέρεται πουθενά!

Συνοψίζοντας
Η διαδικασία πώλησης του ΑΔΜΗΕ έχει πολλά σκοτεινά σημεία. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, είναι στην ουσία ένα συνονθύλευμα από φωτογραφικές διατάξεις πρόσκλησης οποιονδήποτε επενδυτών που δεν έχουν τα πραγματικά, τα χρηματοοικονομικά και τεχνικά κριτήρια για να αναλάβουν αυτή την επένδυση και κινούνται στην ίδια λογική, που κινήθηκε και η εκποίηση σοβαρών οργανισμών, όπως ήταν π.χ. η ΑΤΕ και ο ΟΠΑΠ. Κινείται σε μια τυχοδιωκτική και κερδοσκοπική λογική. Είναι πραγματικά προκλητικός ο τρόπος με τον οποίο η συγκυβέρνηση αναιρεί τα ίδια τα επιχειρήματά της για την πώληση του ΑΔΜΗΕ: ο υποψήφιος επενδυτής όχι μόνο δε χρειάζεται να έχει τα αναγκαία κεφάλαια αλλά ούτε τη στοιχειώδη τεχνική γνώση και εμπειρία. Πως αλλιώς μπορεί να ερμηνευθεί ότι η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προβλέπει ακόμα και την παραχώρηση της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ στο Ελληνικό Δημόσιο για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών; Αυτός είναι ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός που θέλουμε για τέτοιες στρατηγικές δομές; Τι σημαίνει 5 έτη; Ότι τόσο θα χρειαστεί ο επενδυτής «για να μάθει τη δουλειά» ή μήπως για να κάνει μια αρπαχτή και να αποχωρήσει; Αφήνοντας πίσω του ποιο έργο, ποιες υποδομές και ποια τεχνογνωσία; Ο ΑΔΜΗΕ με περιουσία 8 δισ. θα ξεπουληθεί έναντι «πινακίου φακής», της τάξεως των €350 εκ. και αυτό θεωρείται από την κυβέρνηση ως ένα (ακόμα …) success story! Οι πολλές ασάφειες του κειμένου (ειδικά σε ότι αφορά τη διακριτότητα του επενδυτή από δραστηριότητες παραγωγής – προμήθειας, η απουσία ρητρών για την υλοποίηση του ΔΠΑ) ενδέχεται να υπονοούν ακόμα και τους γνωστούς κρατικοδίαιτους «παίκτες», που ήδη έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις κατασκευές, στους δρόμους και στα διόδια, με έωλες συμβάσεις αποικιοκρατικού χαρακτήρα. Τις ίδιες γνωστές οικογένειες, οι οποίες βρίσκονται πάνω από τα πάντα σε αυτό τον τόπο. Το μόνο σίγουρο, είναι ότι η παρούσα συγκυβέρνηση μοχθεί για τη μετατροπή ενός κρατικού μονοπωλίου σε ιδιωτικό με εγγυημένο κέρδος. Το εγγυημένο κέρδος, προκύπτει από την απευθείας πληρωμή μέσω του τιμολογίων από τον καταναλωτή στον ΑΔΜΗΕ. Αυτή είναι η μοναδική αλήθεια.