Ο κόσμος έχασε την ενότητα και τη συνέχεια που παρουσίαζε και οι άνθρωποι φαίνεται να θεωρούν φρόνιμο και σοφό να μην κάνουν μακροπρόθεσμα σχέδια, ούτε να επενδύουν στο μακρινό μέλλον.
Αν η πολιτική αφορά όσα άπτονται του «κοινού καλού», ποιος τη χρειάζεται, όταν τα συμφέροντα και αυτά που το κάθε μέλος της κοινωνίας θεωρεί σημαντικά, συνεχίζουν να αποκλίνουν; Το ενδιαφέρον για την πολιτική είχε πάντα διακυμάνσεις, αλλά σήμερα φαίνεται να είμαστε μάρτυρες μιας ριζικά νέας αναβίωσης της απάθειας του εκλογικού σώματος. Η σημερινή απογοήτευση φαίνεται να είναι πιο βαθειά από την παραδοσιακή διάψευση που ακολουθεί τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις ή τα προγράμματα χωρίς όραμα. Μια ιδιωτικοποιημένη ζωή τρέφει την αδιαφορία για την πολιτική, και η πολιτική ανεξέλεγκτη επεκτείνει την ιδιωτικοποίηση, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αδιαφορία.
Συνολικά, η νέα αντίληψη αμφισβητεί τη χρησιμότητα και τα πλεονεκτήματα που ενυπάρχουν στην κοινή δράση και τη συνένωση των δυνάμεων και αφήνεται στην ιδέα ότι για να επιτύχεις αυτό που επιθυμείς, είναι καλύτερα να στηριχθείς στη δική σου πονηριά και επινοητικότητα. Βέβαια, κάποιες φορές ενεργούμε από κοινού… αλλά, συνήθως, οι κοινές ενέργειες δεν διαρκούν αρκετά για να δημιουργήσουν νέους θεσμούς που μπορούν να επιβάλουν τη σταθερή υποστήριξη όσων συμμετέχουν σʼ αυτές. Μόνο σπάνια τέτοια θέματα επιδεικνύουν ή επιτείνουν το αίσθημα της ηθικής ευθύνης απέναντι στο κοινό καλό. Μερικές φορές δίνουν την εντύπωση ότι σκοπός τους δεν είναι να κάνουν τον κόσμο που μοιραζόμαστε καλύτερο και πιο κατοικήσιμο, αλλά να ανακατανείμουν τις λιγότερο ευχάριστες πλευρές του: να πετάξουν τα δυσάρεστα και άβολα κομμάτια του στην αυλή του γείτονα. Περισσότερο διαιρούν παρά ενώνουν και προωθούν την αντίληψη ότι διαφορετικοί άνθρωποι έχουν διαφορετικά ηθικά δικαιώματα και ότι τα δικαιώματα που ορισμένοι απολαμβάνουν, τους δίνουν και το δικαίωμα να αρνούνται τα δικαιώματα των άλλων. Ο σημερινός άνθρωπος ενεργεί χωρίς να δίνει στον εαυτό του αρκετό χρόνο για να σκεφτεί και να διερευνήσει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των πράξεών του.
Σήμερα χρειαζόμαστε ένα καινούργιο είδος ηθικής. Μια ηθική φτιαγμένη στα μέτρα των τεράστιων αποστάσεων χώρου και χρόνου, στις οποίες μπορούμε να επιδράσουμε και στις οποίες επιδρούμε, ακόμη και αν δεν το γνωρίζουμε ή δεν έχουμε την πρόθεση να το κάνουμε( Z. Bauman, 1994).
Στο διαμορφωμένο περιβάλλον, οι κυβερνήσεις παρουσιάζουν το παιχνίδι των δυνάμεων της αγοράς ως το μοναδικό πρότυπο ζωής. Αλλά, σʼ αυτό το περιβάλλον φωλιάζει η ανισότητα, η ανασφάλεια, η μοναξιά και η απώλεια της ελπίδας. Τα σπίτια-ιδιωτικές φυλακές πρέπει πια να προστατεύονται από τους διαρρήκτες και η γειτονιά έχει μετατραπεί σε ζούγκλα…
Η ζωή δεν πρέπει να είναι έτσι… Οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν τις υποθέσεις τους με τη «φωνή» και την «αποχώρηση». Η διαφορά μεταξύ τους είναι: στράτευση-απεμπλοκή, ευθύνη-αδιαφορία. Αλλά, αν στην κατάσταση που βρισκόμαστε είναι ανάγκη να κάνουν οι άνθρωποι τις φωνές τους να ακουστούν, οι πολιτικοί μας θεσμοί και η ιδέα του πολίτη που αυτοί προβάλλουν, ευνοούν την αποχώρηση.
Σε περίοδο κρίσης η κοινωνία μας έχει ανάγκη αποφασιστικούς, πολλές φορές ανένδοτους, και υπεύθυνους πολίτες με βασικό στόχο το κοινό καλό. Το μοίρασμα των ευθυνών θα βοηθήσει τους πολίτες να ξαναβρούν τη χαμένη τους φωνή και τη δυνατότητα να ακουστούν. Η ατομική συνείδηση και το αίσθημα ευθύνης του καθένα μας αποτελούν τα μοναδικά εφόδια που μας απέμειναν για να κάνουμε τη ζωή μας πιο ουσιαστική από ό, τι είναι. Μόνο έτσι ο πολίτης καθίσταται θεμέλιο, πάνω στο οποίο μπορεί να χτιστεί μια ανθρώπινη κοινωνία, ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η ηθική μας ευθύνη είναι άνευ όρων και άνευ ορίων…
Ο χώρος που συγκατοικούμε μπορεί και πρέπει να είναι ανθρώπινα δομημένος, όπου ο ένας θα βλέπει τον άλλο όχι ως εμπόδιο, αλλά ως προϋπόθεση ευημερίας…
του Χρήστου Β.Μασσαλά καθηγητή-π. Πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου