Αν θα έπρεπε να αποτυπώσω την απελπισία της εργατικής τάξης σε μια μόνο εικόνα θα ήταν: οι γονείς και οι ανθρακωρύχοι να σκάβουν, απέλπιδα, με γυμνά χέρια κάτω από την λάσπη και τον υγροποιημένο άνθρακα να βρουν τα παιδιά τους. Στις μεγάλες συμφορές φαίνεται η ταξική διαφορά και στο ουαλικό χωριό Άμπερφαν έμελλε να χαθεί μια ολόκληρη γενιά παιδιών για να γίνει αυτό πρόδηλο,σε ολόκληρο τον πλανήτη, τον Οκτώβρη του 1966.
Με νομοθετική πράξη είκοσι χρόνια πριν, το 1946, η Βρετανική Βουλή εθνικοποίησε και έθεσε κάτω από τον κρατικό έλεγχο την βιομηχανία άνθρακα στην Μεγάλη Βρετανία. Οι εθνικοποιήσεις σε όλες τις χώρες μετά τον ΒΠΠ ήταν μια πολιτική εξυγίανσης της οικονομίας με δυο καίριους σκοπούς :την απορρόφηση των χρεών των ιδιωτικών εταιριών με ή χωρίς αποζημίωση τους ιδιώτες και την συγκράτηση των τιμών των κοινωνικών αγαθών σε χαμηλά επίπεδα κατά την διάρκεια της επανάκαμψης της οικονομίας . Αρκετές από αυτές τις κρατικές βιομηχανίες στην συνέχεια υπήρξαν κερδοφόρες και ενίσχυσαν τα κρατικά ταμεία δημιουργώντας κοινωνικές παροχές προς τους ευάλωτους πολίτες.
Το Εθνικό Συμβούλιο Άνθρακα ήταν υπεύθυνο για την διοίκηση των βιομηχανιών άνθρακα σε ολόκληρη της επικράτειας της Μεγάλης Βρετανίας.
Τρία χρόνια πριν την τραγωδία είχε ενημερωθεί από το τοπικό συμβούλιο της περιοχής για την επικινδυνότητα που παρουσίαζαν οι λόφοι αποβλήτων του ορυχείου και παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις για έργα τίποτα δεν είχε γίνει στην περιοχή μέχρι τον Οκτώβριο του 1966. Το κόστος για την μεταφορά των τεράστιων όγκων ήταν μεγάλο και η βρετανική κυβέρνηση δεν ήθελε να το επωμιστεί.
Η Ουαλία ήταν η περιοχή της Μεγάλης Βρετανίας με τα περισσότερα ορυχεία. Οι περισσότερες πόλεις και χωριά εξαρτιόταν από την εξόρυξη του άνθρακα και πολλοί από αυτούς τους οικισμούς είχαν δημιουργηθεί και αναπτυχθεί χάρης σε αυτά. Το Άμπερφαν αριθμούσε 5.000 κατοίκους και σχεδόν κάθε οικογένεια είχε ένα μέλος το οποίο εργαζόταν στο ορυχείο. Η δουλειά του ανθρακωρύχου ήταν σκληρή και επικίνδυνη γι αυτό οι εργάτες είχαν διαμορφώσει ισχυρά οργανωμένα σωματεία τα οποία δεν δίστασαν την δεκαετία του ‘70 να συγκρουστούν σφόδρα με την Σιδερά Κυρία, Μάργκαρετ Θάτσερ και να κρατήσουν τα δικαιώματα τους όταν ο νεοσυντηρητισμός θα σάρωνε την γηραιά Αλβιώνα και θα σύνθλιβε σωματεία άλλων κλάδων.
Παρά τις δυναμικές τους διεκδικήσεις το βιοτικό επίπεδο των εργατών παρέμεινε περιορισμένο και το μικρό ουαλικό χωριό αποτύπωνε σε μικρογραφία μια μικροαστική - εργατική κοινωνία με τα όποια θετικά και αρνητικά αυτό συνεπάγεται.
Από τις αρχές Οκτωβρίου του 1966 η βροχή έπεφτε συνεχόμενα στην περιοχή για περίπου για 3 βδομάδες. Η βροχόπτωση είχε θορυβήσει το τοπικό συμβούλιο το οποίο φοβόταν για ακόμα μια πλημμύρα. Τα τελευταία πέντε χρόνια το Άμπερφαν είχε πλημμυρίσει 12 φορές βυθίζοντας την οικονομία του χωριού με ανυπολόγιστες υλικές ζημιές.
Το πρωί της 21η Οκτωβρίου στις 7:30 το πρωί, εργάτες του ορυχείου αντελήφθησαν πως το σημείο 7, ένας τεράστιος όγκος αποβλήτων είχε υγροποιηθεί από την βροχή και να αποχωρούσε με κατεύθυνση το χωριό. Προσπαθώντας να ειδοποιήσουν για τον θανάσιμο κίνδυνο ξεκίνησαν έναν άνισο αγώνα δρόμου πρώτα προς το γραφείο του διευθύνοντα συμβούλου και ύστερα προς τις Άρχες για εκκένωση. Πρόλαβαν να μπουν στο γραφείο της εταιρίας λίγα λεπτά πριν ένας τεράστιος μαύρος όγκος άνθρακα χτυπήσει τα πρώτα σπίτια του χωριού και μαζί και το δημοτικό σχολείο.
Ο θόρυβος της αυτής της μαύρης λάσπης καθώς σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα της ήταν βγαλμένος από εφιάλτη. Οι μαθητές του δημοτικού, μόλις είχαν μπει στις τάξεις τους και λάμβαναν παρουσίες όταν μέσα σε ελάχιστα λεπτά βρέθηκαν θαμμένοι κάτω από τόνους λάσπη και άνθρακα. Εκεί που ακουγόντουσαν γέλια και παιδικές φωνές, μετά τον εκκωφαντικό θόρυβο, υπήρξε για λίγο νεκρική σιγή. Το σοκ ήταν μεγάλο και κανείς δεν είχε αντιληφθεί ακόμα τι είχε συμβεί. Σε ελάχιστα λεπτά, μέσα από τα χαλάσματα ακούστηκαν κλάματα και κραυγές πόνου από τα παιδάκια που ήταν ακόμα ζωντανά.
Οι μαρτυρίες από όσους επέζησαν θυμίζουν ταινία τρόμου. Πολλά παιδάκια είδαν τους φίλους, τους δασκάλους και τα αδέρφια τους νεκρά μέσα στα χαλάσματα όντας και τα ίδια θαμμένα ζωντανά δίπλα τους. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού έτρεξαν στο σχολείο και προσπαθούσαν φωνάζοντας τα ονόματα των παιδιών τους να τα βρουν. Έσκαβαν με τα χέρια τους και προσπαθούσαν να τα βγάλουν μέσα από την λάσπη. Εργάτες με εργαλεία έφτασαν λίγο αργότερα και άρχισαν το σκάψιμο μαζί με τους απελπισμένους γονείς και κατοίκους. Παντού άκουγες κραυγές, κλάματα, προσευχές. Όπου και να γύριζες το βλέμμα έβλεπες μαύρο χρώμα και καταστροφή. Ανθρώπους βυθισμένους στην λάσπη, στον ιδρώτα, στα δάκρυα.
Η βροχή συνέχιζε να πέφτει και ο όγκος των αποβλήτων όλο και να σπρώχνει περισσότερη λάσπη προς το χωριό. Χρειάστηκαν 2 ολόκληρες ώρες ώστε ειδικά συνεργεία να καταφέρουν να κατευθύνουν αλλού τον μαύρο χείμαρρο και την βροχή.
Την πρώτη μιάμιση ώρα μετά την καταστροφή κατάφεραν να απεγκλωβίσουν 22 ζωντανά παιδιά και 5 ενήλικες. Η κοινή γνώμη παγώνει αθώς μαθαίνει το τραγικό συμβάν από τις ειδήσεις. Κάτοικοι των διπλανών πόλεων και χωριών καταφθάνουν να βοηθήσουν, παρότι οι αρχές και οι υπεύθυνοι του ορυχείου κάνουν συνεχείς εκκλήσεις, να μην μαζεύεται κόσμος στις περιοχές διάσωσης και να μην δημιουργούνται αυθόρμητες ομάδες εθελοντών οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν ατυχήματα.
Μετά τις 11:00 πμ όσοι βγαίνουν από τα συντρίμμια είναι νεκροί. Η χώρα συνειδητοποιεί το μέγεθος της τραγωδίας. Τα ΜΜΕ έχουν καταφθάσει στην περιοχή και μεταδίδουν αχόρταγα πληροφορίες για τα θύματα και τις οικογένειες τους. Καλούν τους συγγενείς να μιλήσουν για τα θύματα και τους προτρέπουν να κλάψουν γι αυτά μπροστά στις κάμερες.
Οι υπεύθυνοι της τραγωδίας ; Λάμπουν δια της απουσίας τους! Ο Λόρδος Ρόμπενς, επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Άνθρακα, ενημερώνεται από τους πρώτους για την καταστροφή. Αποφασίζει να στείλει τον Γενικό Διευθυντή Παραγωγής και τον Μηχανικό Ασφαλείας του Συμβουλίου ενώ ο ίδιος επιλέγει να περάσει το απόγευμα του σε εκδήλωση που δίδεται προς τιμή του στο Πανεπιστήμιο του Σάρρεϋ. Πως δικαιολογεί αυτή την επιλογή του ; Σύμφωνα με δήλωση του :
‘’Αν εμφανιζόταν ένας μη ειδικός στο χώρο της τραγωδίας θα αποσπούσε την προσοχή των ειδικών από τις σημαντικές ενέργειες που έπρεπε να γίνουν εκείνη την στιγμή’’.
Ο Πρωθυπουργός της χώρας Χάρολντ Γουίλσον εμφανίζεται στις 21:40 το βράδυ και μένει στο χωριό ως τα μεσάνυχτα. Αποφασίζει μαζί με τοπικούς φορείς πως πρέπει να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο βοήθειας για τους πληγέντες της περιοχής και όσους έχασαν τα παιδιά τους.Ο πρίγκιπας Φίλιππος εμφανίζεται την επόμενη μέρα το πρωί στο τόπο της διάσωσης και συνομιλεί με τους διασώστες. Η Βασίλισσα Ελισάβετ θα εμφανιστεί μια βδομάδα αργότερα.
Ο Λόρδος Ρόμπενς καταφθάνει το απόγευμα της επόμενης μέρας και αρχίζει άμεσα την συγκάλυψη των ευθυνών του Εθνικού Συμβουλίου Άνθρακα αλλά και των τοπικών υπευθύνων. Μιλά για ‘’πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα’’ αναφερόμενος στην συνεχή βροχόπτωση και πως δεν γνώριζαν πως οι λόφοι θα μπορούσαν να παρασυρθούν.
Οι κάτοικοι αρχίζουν από τις πρώτες μέρες να αγανακτούν με αυτές τις δηλώσεις και την αδιαφορία των επισήμων. Από την πρώτη στιγμή οι κατηγορίες τους στρέφονται ενάντια του Συμβουλίου που γνώριζε τρία χρόνια πριν για την επικείμενη καταστροφή και κώφευσε.
Στις 27 Οκτωβρίου γίνεται η μαζική κηδεία 81 παιδιών και το τελευταίο παιδί βρίσκεται ανάμεσα στα συντρίμμια την επόμενη μέρα. Στις 29 Οκτώβρη φτάνει για πρώτη φορά η Βασίλισσα και εκείνη με την δικαιολογία πως ‘’αν έρχονταν πιο νωρίς οι άνθρωποι θα προσπαθούσαν να τις αποτίνουν τιμές από να βοηθήσουν στην διάσωση’’. Υπήρχε πιθανότητα γονιός να νοιαστεί για την Βασίλισσα ενώ έχει χάσει το παιδί ή τα παιδιά του, αναρωτιούνται οι κάτοικοι της περιοχής αλλά απάντηση δεν παίρνουν.
Δεν παίρνουν ούτε καν ολόκληρο το ποσό από το ταμείο Βοήθειας. Χιλιάδες άνθρωποι από ολόκληρο το κόσμο κάνουν δωρεές σε αυτό και το ποσό φτάνει το 1,7 εκατομμύριο λίρες Αγγλίας. Μέρος από το ποσό δεσμεύεται από την αγγλική κυβέρνηση ώστε να χρησιμοποιηθεί από το Εθνικό Συμβούλιο Άνθρακα για να μετακινηθούν οι εναπομείναντες λόφοι αποβλήτων και φυσικά τα συντρίμμια. Το ποσό επιστράφηκε στους κατοίκους, άτοκα, μόλις το 1997 με μια συγγνώμη από το αγγλικό κράτος.
Η δίκη έγινε και κανείς δεν τιμωρήθηκε. Όλοι οι υπεύθυνοι απαλλάχτηκαν των κατηγοριών τους και κανείς δεν έχασε την θέση εργασίας του. Όλα καλά και ωραία στο βασίλειο. Οι κάτοικοι του Άμπερφαν;
Οι γονείς των χαμένων παιδιών εμφάνισαν υψηλή θνησιμότητα, κατάθλιψη και μετατραυματικό σοκ. Τα παιδάκια που επέζησαν ήρθαν αντιμέτωπα και αυτά με το μετατραυματικό στρες κάποια στιγμή στην ζωή τους ενώ πολλά από αυτά ανάπτυξαν ενοχικό σύνδρομο του επιζώντα νιώθοντας ένοχα που έζησαν αντι των φίλων και συμμαθητών τους. Οι αϋπνίες, η νευρικότητα, οι παράλογοι φόβοι και φοβίες, η αδιαφορία για τις χαρές της ζωής ήταν απλά η γαρνιτούρα της καθημερινότητας των ανθρώπων του χωριού. Η μόνη θετική αυτόματη αντίδραση απέναντι στο θάνατο ήταν η αύξηση των γεννήσεων την επόμενη 5ετία. Ήταν η απάντηση του ανθρώπου απέναντι στην καταστροφή και μια υποσυνείδητη αντιμετώπιση της απώλειας.
Μέχρι και σήμερα τα παιδιά του τότε, σήμερα ενήλικες σχεδόν 60 ετών ζουν με την φρικτή ανάμνηση εκείνης της μέρας. Πολλά παιδιά έχασαν τα αδέρφια τους και οι οικογένειες τους προτίμησαν την σιωπή ως τρόπο διαχείρισης του πένθους βαθαίνοντας περισσότερο το ψυχικό τους τραύμα και τις ενοχές.
Το περιστατικό ξαναζωντάνεψε πριν 2 χρόνια στην τρίτη σεζόν του ‘’The Crown’’ όπου πολλοί κάτοικοι της περιοχής έγιναν κομπάρσοι στην σειρά και ο περισσότερος κόσμος έμαθε ή ξαναθυμήθηκε τον εμπαιγμό των κατοίκων εκείνου το μικρού χωριού από την αγγλική κυβέρνηση.
Ο Λόρδος Ρόμπενς; Λίγο αργότερα έγινε διευθυντής της Τράπεζας της Αγγλίας και γρήγορα πέρασε από το Εργατικό Κόμμα στο Συντηρητικό. Αντιστεκόταν σθεναρά στις εθνικοποιήσεις καθ΄όλη την διάρκεια των δεκαετιών ΄70 και ΄80. Επιθυμούσε δε την ιδιωτικοποίηση και όσων εταιριών ήταν κρατικές. Λογικό όσο είσαι σε δημόσια θέση να θες κρατικοποιήσεις όταν είσαι με άλλα συμφέροντα θες άλλα πράγματα...
Πηγή: https://www.koutipandoras.gr/
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου