Στα 225 δισ. δολ. το κόστος των θανάτων από την ατμοσφαιρική ρύπανση...

Tο κόστος των πρόωρων θανάτων σε οικονομικές παραμέτρους επιχειρεί να μεταφράσει έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας, προκειμένου να κινητοποιήσει τους αρμόδιους χάραξης πολιτικής για να αφιερώσουν πόρους στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, καθώς η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πλέον η «πιο θανάσιμη μορφή μόλυνσης» και ο τέταρτος μεγαλύτερος παράγοντα κινδύνου για πρόωρο θάνατο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που παρουσίασε η Παγκόσμια Τράπεζα συνολικά 5,5 εκατ. άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2013 εξαιτίας ασθενειών που «συνδέονται με την εξωτερική και εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση», επισημαίνοντας πως η μόλυνση αυτή αφενός παρεμπόδισε την οικονομική ανάπτυξη, αφετέρου οδήγησε σε ανθρώπινο πόνο. Την ίδια στιγμή, αυτοί οι θάνατοι κόστισαν στην οικονομία περίπου 225 δισ. δολάρια σε «χαμένη εργασία», όπως κατέδειξε κοινή έρευνα της τράπεζας με το Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME).
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πρόκληση που απειλεί τη βασική ευημερία του ανθρώπου, ζημιώνει το φυσικό κεφάλαιο και περιορίζει την οικονομική ανάπτυξη», όπως τονίζει η Λάουρα Τουκ, αντιπρόεδρος βιώσιμης ανάπτυξης στην Τράπεζα, επισημαίνοντας πως «Ελπίζουμε ότι αυτή η μελέτη θα μεταφράσει το κόστος των πρόωρων θανάτων σε μια οικονομική γλώσσα που έχει απήχηση στους φορείς χάραξης πολιτικής, ώστε να αφιερώσουν περισσότερους πόρους στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα».
Σύμφωνα με τα ευρήματα, πρόωροι θάνατοι έχουν πλήξει άνδρες και γυναίκες ικανούς για εργασία βάσει ηλικίας, σε όρους χαμένης εργασίας. Στην νότια Ασία, οι απώλειες αυτές είναι ισάξιες με το 0,83% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Μάλιστα, όπως τονίζει η Τράπεζα, αν αναλυθούν οι θάνατοι σε όλες τις ηλικιακές ομάδες «υπό το πρίσμα της ''απώλειας ευημερίας''», τότε το συνολικό κόστος παγκοσμίως των πρόωρων θανάτων του 2013, ξεπέρασε τα 5 τρισεκατομμύρια.
Αναλυτικότερα, στην ανατολική Ασία, που περιλαμβάνει την Κίνα, και στη νότια Ασία, που περιλαμβάνει την Ινδία, «οι απώλειες ευζωίας» ισοδυναμούν με το 7,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος των περιοχών αυτών. Η ανατολική Ασία καταμετρά 2,2 εκατομμύρια θανάτους που οφείλονται στην εξωτερική ρύπανση (ρύπανση του αέρα του περιβάλλοντος) όπως και στην εσωτερική (ρύπανση του σπιτιού), ακολουθούμενη από τη νότια Ασία (1,8 εκατομμύρια) και την υποσαχάρια Αφρική (605.000).
Στην Ευρώπη και στην κεντρική Ασία, μισό εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας της ρύπανσης, και 100.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2013, οι πιο μεγάλες συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων στον αέρα (κάτω από 2,5 μικρομέτρα, που εισδύουν στις κυψελίδες των πνευμόνων) παρατηρήθηκαν στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή λόγω της μεταφοράς ορυκτής σκόνης με τους ανέμους και στη νότια και στην ανατολική Ασία, αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα.
Ο οργανισμός κάνει ιδιαίτερη μνεία στο «ανατολικό τμήμα της Κίνας και στο βόρεια τμήμα της Ινδίας» όπου βλαβερά σωματιδια εκπέμπονται από «διάφορες πηγές, από σταθμούς άνθρακα και καύσης μέχρι γεωργικά κατάλοιπα, καθώς και από τις μεταφορές και τη χρήση στερεών καυσίμων στα νοικοκυριά».
Ανά χώρα, λαμβάνοντας υπόψη τη συγκέντρωση του πληθυσμού, τα πιο υψηλά ποσοστά έκθεσης σε μικροσωματίδια παρατηρήθηκαν το 2013 στη Μαυριτανία, την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία.
Οι χώρες με τη μικρότερη έκθεση στα σωματίδια αυτά είναι η Αυστραλία και η Νορβηγία, καθώς και τα νησιά του Ειρηνικού και της Καραϊβικής.
Οι θάνατοι που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν φθάσει το 30% μεταξύ του 1990 και του 2013, ενώ η απώλεια εισοδήματος σε όρους εργασίας αυξήθηκε στο 40% και οι απώλειες σε όρους ευζωίας σχεδόν διπλασιάστηκαν.
Οι πιο ευπαθείς κατηγορίες του πληθυσμού είναι οι πιο νέοι και οι πιο μεγάλοι. Έτσι η ρύπανση του αέρα είναι υπεύθυνη για το 5% των θανάτων των παιδιών κάτω των πέντε ετών και για το 10% των θανάτων ενηλίκων άνω των 50 ετών, υπενθυμίζει η έρευνα. Το ποσοστό θνησιμότητας που οφείλεται στον παράγοντα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι μεγαλύτερο στους άνδρες (85 στους 100.000) απ΄ό,τι στις γυναίκες (68 στις 100.000).

Ανήσυχοι οι επιστήμονες
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν και Βρετανοί ερευνητές, υποστηρίζοντας πως τα τοξικά νανοσωματίδια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορούν να διεισδύσουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, συμβάλλοντας στην εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Η θεωρία -που χαρακτηρίσθηκε «τρομακτικά σοκαριστική»- δεν αποδεικνύει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί ή επιδεινώνει τη νόσο.
Όπως αναφέρει το επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Μπάρμπαρα Μάχερ, ειδική στον περιβαλλοντικό μαγνητισμό, εξέτασαν εγκεφαλικούς ιστούς 37 αποθανόντων ατόμων, ηλικίας τριών έως 92 ετών, που είχαν ζήσει στο Μάντσεστερ και την Πόλη του Μεξικό. Οι επιστήμονες ανίχνευσαν στον εγκέφαλο άφθονα μικροσκοπικά σωματίδια μαγνητίτη, που προέρχονται από βιομηχανική και άλλη ατμοσφαιρική ρύπανση. Έχουν μέγεθος περίπου 150 νανόμετρα (δισεκατομμυριοστά του μέτρου), όταν μια ανθρώπινη τρίχα έχει πάχος 50.000 νανόμετρα.
Ο μαγνητίτης, ένα ορυκτό του σιδήρου, θεωρείται άκρως τοξικός, καθώς, μεταξύ άλλων, δημιουργεί ελεύθερες ρίζες, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και διαταράσσοντας τη λειτουργία των κυττάρων. «Δεν είναι κάτι που το θέλεις στον εγκέφαλό σου, επειδή είναι ιδιαίτερα τοξικός εκεί μέσα», εξηγεί η Δρ Μάχερ.
Η αφύσικη συσσώρευση μετάλλων στον εγκέφαλο είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της νόσου Αλτσχάιμερ. Μια πρόσφατη μελέτη συσχέτισε ειδικά τον μαγνητίτη με τη ζημιά που παρατηρείται στους εγκεφάλους των ασθενών, καθώς φαίνεται αυτός να αυξάνει την τοξικότητα των πλακών της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς, οι οποίες αποτελούν το χαρακτηριστικό σημάδι της νόσου.

Σωματίδια μαγνητίτη
Σωματίδια μαγνητίτη μπορούν να σχηματισθούν με φυσικό τρόπο από τον σίδηρο που υπάρχει μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο, όμως αυτά είναι μικρά και σε σχήμα κρυστάλλου. Αντίθετα, εκείνα που προέρχονται από τη ρύπανση του αέρα, είναι πολύ μεγαλύτερα και σφαιρικά. Οι ερευνητές βρήκαν τουλάχιστον 100 μεγάλα σωματίδια μαγνητίτη προερχόμενα από ατμοσφαιρική ρύπανση, για κάθε ένα μικρό σωματίδιο μαγνητίτη βιολογικής προέλευσης.
Τα σωματίδια του μαγνητίτη παράγονται όπου γίνονται καύσεις, όπως σε εξατμίσεις οχημάτων, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, άλλες βιομηχανικές μονάδες κ.ά. Μια μέτρηση στα πεζοδρόμια του Λάνκαστερ έδειξε 200 εκατομμύρια σωματίδια μαγνητίτη ανά κυβικό μέτρο αέρα. Ένα μέρος από αυτά καταλήγει στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Παραμένει άγνωστο αν υπάρχει ένα όριο ασφαλείας για την έκθεση σε εξωγενή μαγνητίτη και ποιό είναι αυτό.
Παράλληλα, σύμφωνα με την Δρ Μάχερ, στον εγκέφαλο, εκτός από μαγνητίτη, παρατηρήθηκαν σωματίδια άλλων μετάλλων μη βιολογικής προέλευσης, όπως πλατίνας, κοβαλτίου και νικελίου, που αποτελούν κατά πάσα πιθανότητα προϊόντα και αυτά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. «Μετά από αυτά τα ευρήματα, θα πρέπει να ξεκινήσουμε να ερευνούμε κατά πόσο ανακαλύψαμε ένα δυνητικά πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Τώρα πια έχουμε κάθε λόγο να κάνουμε επιδημιολογικές έρευνες και τεστ τοξικότητας, καθώς αυτά τα σωματίδια είναι τόσα πολλά, εκατομμύρια ανά γραμμάριο εγκεφαλικού ιστού, και οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτά», εξηγεί η Δρ Μάχερ.Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει ενοχοποιηθεί και από προηγούμενες έρευνες για αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης εμφραγμάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και νοσημάτων των πνευμόνων, μεταξύ άλλων παθήσεων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι η ρύπανση του αέρα προκαλεί περίπου τρία εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως.

Πηγή: http://www.imerisia.gr/