Έχει μέλλον η Δυτική Μακεδονία χωρίς τον λιγνίτη;

Υπάρχει άλλος δρόμος από τον λιγνιτικό μονόδρομο για την οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας, που δεκαετίες τώρα καίγεται για να ηλεκτροδοτείται όλη η χώρα. Αυτό δείχνουν οι δύο νέες μελέτες που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το WWF Ελλάς.
Δύο μελέτες που δείχνουν τον δρόμο για υγιή οικονομική ανάπτυξη στη Δυτική Μακεδονία δίνει σήμερα στη δημοσιότητα η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς:
-«Οδικός Χάρτης Μετάβασης στη Μεταλιγνιτική Περίοδο για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας»
«Εναλλακτικές Λύσεις για την Τηλεθέρμανση στη Δ. Μακεδονία – Η περίπτωση της πόλης της Πτολεμαΐδας»
Όπως δείχνουν ξεκάθαρα οι μελέτες, υπάρχουν 12 βιώσιμες εναλλακτικές οικονομικές δραστηριότητες που βγάζουν από τον οικονομικό μαρασμό και το αδιέξοδο τις λιγνιτικές περιοχές και τις οδηγούν στη μετά τον λιγνίτη εποχή, ανοίγοντας ταυτόχρονα έναν νέο ενεργειακό δρόμο για ολόκληρη τη χώρα. Ταυτόχρονα, αποδεικνύουν ότι και χωρίς λιγνίτη μπορεί να διασφαλιστεί η παροχή τηλεθέρμανσης στις πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας.
Οι δύο νέες μελέτες του WWF Ελλάς επί της ουσίας απαντούν σε ένα θεμελιώδες ερώτημα που δεν αφορά μόνο την ενεργειακή «καρδιά» της Ελλάδας, αλλά όλους μας: από τη στιγμή που το τέλος του λιγνίτη αποδεδειγμένα πλησιάζει, ποια θα είναι η αυριανή μέρα για την οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας που δεκαετίες τώρα στηρίζεται σε αυτόν και πώς θα δρομολογηθεί μια πιο ήπια μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή;
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Με βάση τα πλέον πρόσφατα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, η πρώτη έκθεση δείχνει ότι η προγραμματισμένη απόσυρση περίπου 3.500 MW λιγνιτικών μονάδων που λειτουργούσαν στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) θα οδηγήσει σε απώλεια 6.128 θέσεων εργασίας και €1,14 δις τοπικού εισοδήματος σε μια περιφέρεια που είναι ήδη πρωταθλήτρια στην ανεργία. Η επιμονή στην κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων, όπως η Πτολεμαΐδα V και Μελίτη II, όμως δεν λύνει το πρόβλημα, αφού μπορούν να υποκαταστήσουν μόλις το 30% των απωλειών, παρά το γεγονός ότι για την κατασκευή τους θα απαιτηθούν επενδύσεις της τάξης των €2,5 δις.

Οδικός Χάρτης Μετάβασης στη Μεταλιγνιτική Περίοδο για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας»
Για τον λόγο αυτό, για πρώτη φορά διαμορφώθηκε και κοστολογήθηκε ένα σχέδιο μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο, το οποίο συγκεκριμενοποιεί προτάσεις και προτείνει λύσεις στις περιφέρειες, όπου η καύση λιγνίτη παρουσιάζεται ως μονόδρομος. Στον πρωτογενή τομέα, έμφαση δόθηκε στην καλλιέργεια κρόκου, αρωματικών και ενεργειακών φυτών, όπως και στην περαιτέρω αειφορική ανάπτυξη της δασοπονίας. Κεντρικός πυλώνας στον δευτερογενή τομέα ήταν η ανάπτυξη των ΑΠΕ, η εξοικονόμηση ενέργειας, η διαχείριση απορριμμάτων, η επεξεργασία της ιπτάμενης τέφρας και η μεταποίηση αρωματικών φυτών. Τέλος, ο τριτογενής τομέας στηρίζεται στην ανάπτυξη του βιομηχανικού τουρισμού, του οικοτουρισμού, αλλά και στην έρευνα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα ερευνητικά κέντρα της Δυτικής Μακεδονίας. Για κάθε τομέα καταρτίστηκαν 3 σενάρια «ήπιας», «μέσης» και «ισχυρής» ανάπτυξης και για το καθένα από αυτά εκτιμήθηκαν οι θέσεις εργασίας, η τοπικά προστιθέμενη αξία (ΤΠΑ) και οι απαιτούμενες επενδύσεις για την υλοποίησή τους.
Ακόμα και στο σενάριο «ήπιας ανάπτυξης» με τις πιο μετριοπαθείς παραδοχές για τις 12 αυτές οικονομικές δραστηριότητες, η οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας δεν καταρρέει, καθώς αναπληρώνονται οι περισσότερες θέσεις εργασίας και δημιουργείται μεγαλύτερη ΤΠΑ σε σχέση με τις απώλειες από την απόσυρση των λιγνιτικών ΑΗΣ. Το σενάριο «μέσης ανάπτυξης», οδηγεί σε 2.197 περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που θα χαθούν από την απόσυρση των λιγνιτικών σταθμών ως το 2030, και σε €0,7 δις μεγαλύτερη ΤΠΑ από την αντίστοιχη στο σενάριο αδράνειας.
Η υλοποίηση του σεναρίου «ισχυρής ανάπτυξης» θα δημιουργήσει σχεδόν διπλάσιες θέσεις εργασίας (11.595) και παραπάνω από δύο φορές το τοπικό εισόδημα (€ 2,48 δις) που θα χαθεί την επόμενη δεκαπενταετία, ενώ οι απαιτούμενες επενδύσεις (€2,35 δις) είναι συγκρίσιμες με το κόστος των δύο νέων λιγνιτικών μονάδων που επιδιώκει να κατασκευάσει η ΔΕΗ. Η έκθεση ολοκληρώνεται με την ανάδειξη πιθανών πηγών χρηματοδότησης από εθνικούς, αλλά και ευρωπαϊκούς πόρους για την υλοποίηση της μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο σε βάθος 15ετίας.

«Εναλλακτικές Λύσεις για την Τηλεθέρμανση στη Δ. Μακεδονία – Η περίπτωση της πόλης της Πτολεμαΐδας»
Η δεύτερη μελέτη αποδεικνύει ότι το δίλημμα «λιγνίτης ή πετρέλαιο» για την κάλυψη των θερμικών αναγκών του δικτύου τηλεθέρμανσης παύει να υφίσταται, καθώς αναδεικνύει οικονομικά ανταγωνιστικές εναλλακτικές λύσεις που βασίζονται στις ΑΠΕ. Εξετάστηκαν 6 σενάρια με διαφορετικά μίγματα 4 τεχνολογιών ΑΠΕ για την κάλυψη των αναγκών τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας. Η ανάλυση έδειξε ότι το σενάριο που συνδυάζει συμπαραγωγή ηλεκτρισμού θερμότητας με χρήση στερεής βιομάζας αλλά και βιαοερίου, με την ηλιοθερμία, επιδεικνύει την καλύτερη ισορροπία μεταξύ οικονομικής αποδοτικότητας και αναγκών σε πρώτη ύλη (βιομάζα), καθώς μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε μείωση της σημερινής τιμής πώλησης θερμότητας.
«Καθώς οι διεθνείς εξελίξεις προδιαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον για το λιγνιτικό μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής, η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: Θα παραμείνει προσκολλημένη στον λιγνίτη που στραγγαλίζει τις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες και καταστρέφει περιβάλλον και δημόσια υγεία ή θα αλλάξει πορεία; Οι εκθέσεις που δίνονται σήμερα στη δημοσιότητα δείχνουν ότι η σταδιακή απεξάρτηση από τον λιγνίτη και η έγκαιρη στροφή σε βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες είναι ικανές να ανακόψουν τη διαφαινόμενη έκρηξη της ανεργίας και την κατάρρευση της τοπικής οικονομίας, δίνοντάς της μια νέα αναπτυξιακή πνοή», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος τομέα Ενεργειακής και Κλιματικής Πολιτικής του WWF Ελλάς.

Σημειώσεις προς συντάκτες:
Δείτε εδώ το κείμενο της μελέτης «Οδικός Χάρτης Μετάβασης στη Μεταλιγνιτική Περίοδο για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας».
Δείτε εδώ το κείμενο της μελέτης «Εναλλακτικές Λύσεις για την Τηλεθέρμανση στη Δ. Μακεδονία – Η περίπτωση της πόλης της Πτολεμαΐδας».

Περισσότερες πληροφορίες
Άνθιμος Χατζηβασιλείου, υπεύθυνος επικοινωνίας πολιτικής WWF Ελλάς, τηλ 210 33 14 893, κιν: 694 498 9749, a.chatzivasileiou@wwf.gr
Ιάσονας Κάντας, υπεύθυνος γραφείου τύπου WWF Ελλάς, τηλ: 210 33 14 893, κιν: 697 185 9632, i.kantas@wwf.gr