Επιστολή με αφορμή την εκδίκαση της προσωρινής τιμής απαλλοτρίωσης του οικισμού της Ποντοκώμης...

Με αφορμή την έναρξη του δικαστηρίου που θα ορίσει το ύψος των αποζημιώσεων που θα δοθούν για την αναγκαστική απαλλοτρίωση της Ποντοκώμης, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου για τον “ξεριζωμό” των κατοίκων του χωριού και την καταστροφή της “ιδιαίτερης” πατρίδας τους. Η ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας έχει οδηγήσει σε μια σειρά αναγκαστικών απαλλοτριώσεων στην ευρύτερη περιοχή της Εορδαίας τον τελευταίο μισό αιώνα. Η Ποντοκώμη δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση σε αυτήν την πολιτική, ενώ ταυτόχρονα το ορυχείο που θα δημιουργηθεί στην θέση της κρίνεται ζωτικής σημασίας για την λειτουργία της νέας ατμοηλεκτρικής μονάδας Πτολεμαΐδας 5.
Η πρώτη σκέψη που γίνεται από την κοινωνία της περιοχής είναι ότι “εντάξει, αυτοί τώρα τα κονομήσανε” . Μία σωστή σκέψη αν κοιτάξει κανείς μόνο τα νούμερα. Με τους ανθρώπους όμως τι γίνεται; Αυτό ακριβώς θέλω να θίξω σε αυτό το κείμενο.
Καταστρέφω ένα χωριό δεν σημαίνει απλώς γκρεμίζω τα σπίτια, τα σχολεία, τους δρόμους. Παράλληλα με όλα τα παραπάνω διαλύεται και ο κοινωνικός ιστός όπως και η κουλτούρα που παρήγαγε αυτή η κοινωνία, που παράγει ακόμα και σήμερα αν και η… μετεγκαταστασιολογία (μα τι όρος!) έχει αποτελέσει τροχοπέδη σε αυτόν τον τομέα. Δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε εδώ την συμβολή των κατοίκων της Ποντοκώμης σε πολλά θέματα τοπικής αλλά και πανελλήνιας εμβέλειας, ιδιαίτερα τις δεκαετίες ’30-’40.
Ακόμα δεν πρέπει να ξεχνάμε τις σχέσεις. Σχέσεις που δημιουργήθηκαν εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στα μέλη αυτής της κοινωνίας κινδυνεύουν να χαθούν. Θέλετε οικονομικές; Θέλετε κοινωνικές; Μια κλειστή κοινωνία όπως αυτή του χωριού καταφέρνει να διατηρεί και να εξελίξει τέτοιες σχέσεις, οι οποίες στις μέρες γίνονται όλο και πιο δύσκολο να “στεριώσουν”.
Τέλος αφήνω το συναισθηματικό μέρος. Οι κάτοικοι του χωριού θα αναγκαστούν να αφήσουν τον τόπο που έζησαν ένα μεγάλο(αν όχι όλο) μέρος της ζωής τους. Σε αυτόν τον τόπο οι κάτοικοι του γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έκαναν τις δικές τους οικογένειες και με μόχθο έφτιαξαν τις περιουσίες τους. Σε αυτόν τον ομολογουμένως όχι και τόσο όμορφο τόπο. Με αυτόν τον τόπο όμως έχουν συναισθηματικούς δεσμούς και με κανέναν άλλον. Κανένα μέρος και κανένα χρηματικό ποσό δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει την σχέση τους με αυτό τον τόπο.
Σαν γέννημα θρέμμα της Ποντοκώμης αναγνωρίζω ότι οι απόψεις μου δεν μπορούν να είναι πλήρως αντικειμενικές. Όμως ακόμα και ο φανατικότερος επικριτής αυτού του κειμένου δεν μπορεί να αρνηθεί πως αυτό παρουσιάζει μια υποκειμενική βάση και μια διαφορετική οπτική από αυτήν που όλοι σκεπτόμαστε.
Με εκτίμηση,
Σαμαράς Παύλος

Κάτοικος Ποντοκώμης και φοιτητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Πολυτεχνικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης