Χωματερή βιομηχανικών αποβλήτων: Μετά τις καταγγελίες πρέπει να ακολουθούν προτάσεις

Σχετικά με τη λειτουργία Χώρου Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων ΧΔΒΑ στα ορυχεία Καρδιάς της ΔΕΗ τονίζουμε τα εξής:
Συμφωνούμε με τους αιρετούς ότι η διαδικασία ήταν αιφνιδιαστική και απαράδεκτη. Συμφωνούμε ότι η σχετική απόφαση της Γ.Γ. του ΥΠΕΚΑ που θέλει να στέλνει στον υπάρχοντα ΧΔΒΑ της Καρδιάς επικίνδυνα στερεά απόβλητα από όλη σχεδόν τη χώρα (πλην Πελοποννήσου και νησιών) είναι νομικά διάτρητη. (Θα έπρεπε να προηγηθεί τροποποίηση των Περιβαλλοντικών Όρων του ΧΔΒΑ Καρδιάς, ο οποίος λειτουργούσε για τις ανάγκες της ΔΕΗ και κυρίως για προϊόντα αμιαντοτσιμέντου).
Συμφωνούμε ότι πρέπει να αντιδράσουμε.
Αυτά είναι τα εύκολα. Αποτελούν κοινό τόπο και δεν ωφελεί να τα φορτώνουμε με μπόλικο τοπικισμό και υπερβολές, όπως κάνουν πολλές τοπικές Αρχές με προεξάρχουσα την Περιφέρεια και με τις συγχορδίες των περισσότερων ΜΜΕ. Τα περί «στοχοποίησης» της Δυτικής Μακεδονίας ανεβάζουν απλά το πολιτικό θερμόμετρο, χωρίς όμως να παράγουν περιφερειακή πολιτική και αυτογνωσία. Να μην ξεχνάμε ότι το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπισε η Μεγαλόπολη το 2011 με τον εκεί ΧΔΒΑ της ΔΕΗ, όπου επίσης είχαμε δηλώσεις των τοπικών αρχόντων περί «στοχοποίησης», ενώ ανάλογη φρασεολογία συναντούμε σε όλη την επικράτεια. Είναι αδύνατο να βρούμε μέρος στην Ελλάδα που να μην έχει .. στοχοποιηθεί. Κατανοητές οι αντιδράσεις σε χωροθετήσεις αποβλήτων γιατί ο κόσμος «έχει καεί πολλές φορές στο γάλα και φυσάει και στο γιαούρτι», αλλά ας τηρήσουμε οι νεοέλληνες επιτέλους το αρχαιοελληνικόν «μέτρον».
Πάμε τώρα στα δύσκολα. Αν οι δηλώσεις για τις επιλογές των Αθηνών περισσεύουν, οι τοπικές προτάσεις και ευθύνες απουσιάζουν. Ποια είναι τα σχέδια της Περιφερειακής διοίκησης, τωρινής και προηγούμενης, αλλά και όλων των παρατάξεων για την διαχείριση των ΤΟΠΙΚΩΝ επικίνδυνων αποβλήτων της Δυτ. Μακεδονίας ; Δεν μιλάμε φυσικά ούτε για τα αστικά απορρίμματα και λύματα ούτε για τα συνήθη βιομηχανικά απόβλητα. Μιλάμε για τις «μικρομεσαίες» ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων που πρέπει να συλλέγονται βάσει σχεδίων, κανονισμών και ευρωπαϊκών οδηγιών. Ξέρει κανείς πού πάνε οι σκουριές από καθαρισμούς βιοτεχνικού εξοπλισμού και αμμοβολές, τα περισσεύματα υδραργύρου από παλιές χρήσεις, καθώς και άλλες επικίνδυνες ουσίες που προκύπτουν ΕΔΩ, στη Δυτική Μακεδονία ? Προφανώς μεγάλο μέρος καταλήγει στα ρέματα και στα λαγκάδια ! Ή και στους κάδους απορριμμάτων, ενέργεια εξίσου ανεύθυνη και ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ για τη λειτουργία των ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ. Είναι δυνατόν αυτό να θεωρείται «λύση» για τη Δυτική Μακεδονία, αλλά και όλη τη χώρα ; Ίδια είναι η γεύση για τα τοξικά υγρά απόβλητα, όπως οι χρησιμοποιημένοι διαλύτες (π.χ νέφτι).
Είμαστε πίσω σε σχέση με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις μας, (δεν θα γλυτώσουμε και πάλι τα πρόστιμα), αλλά επειδή το θέμα αποτελεί «καυτή πατάτα» τόσο για την Κυβέρνηση όσο και για τις Περιφέρειες, βολευόμαστε συνήθως με την ΑΚΡΙΒΗ και αντι-οικολογική λύση της εξαγωγής των αποβλήτων αυτών, η οποία μερικές φορές καταλήγει και μπούμερανγκ. Σημειώνουμε ότι για κάθε τόνο εξαγόμενου αποβλήτου πληρώνουμε 2000 -7000 € (!!), κόστος δυσβάστακτο για μια χώρα που αιμορραγεί οικονομικά.
Συμφωνούμε όλοι ότι η κυβέρνηση έχει αποτύχει στον τομέα των τοξικών αποβλήτων και προσπαθεί να βρει λύσεις «υπογείως». Αλλά οι Περιφέρειες τι έχουν να αντιπροτείνουν ως εναλλακτική διέξοδο ; Η «Ένωση Περιφερειών Ελλάδας ΕΝΠΕ» ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα; Έχει το πολιτικό θάρρος να προτείνει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ περιοχές χωροθέτησης μονάδων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων καταθέτοντας ένα ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ; Απαιτούνται λίγες τέτοιες εγκαταστάσεις για όλη τη χώρα, όχι πάνω από δέκα. Ας προτείνουν συνολική λύση οι Περιφέρειες μοιράζοντας την ευθύνη της κατανομής (αντιστοιχεί το πολύ μια μονάδα ανά Περιφέρεια) κι ας προωθήσουν συγχρόνως τη συνεργασία όμορων Περιφερειών, η οποία θα μειώσει το κόστος και θα αυξήσει το επίπεδο ελέγχου. Το αποτέλεσμα θα είναι απείρως καλύτερο από τη σημερινή χαοτική πραγματικότητα που θυμίζει τον .. αραμπά με το φούρνο του Χότζα. Όμως αυτό στο οποίο αρέσκονται οι περισσότερες Περιφέρειες είναι να καταγγέλλουν το αθηνοκεντρικό κράτος (ορθώς) αλλά την ίδια στιγμή κρύβουν τα δικά τους απόβλητα – και τις ευθύνες- κάτω από το χαλί. Η αλάνθαστη συνταγή του αντιπερισπασμού.
Ένα παράδειγμα χωροθέτησης. Στην Π.Ε Κοζάνης μπορεί να λειτουργήσει χωματερή Αμιάντου στα παλιά ορυχεία, η οποία να δέχεται και τον αμίαντο της Ηπείρου (όχι φυσικά όλης της χώρας). Σε «αντιστάθμισμα» θα μπορούσαμε να στέλνουμε τα δικά μας τοξικά υγρά απόβλητα σε μονάδα της Ηπείρου ή τα νοσοκομειακά μας απόβλητα στον Αποτεφρωτήρα Ιωαννίνων, αντί για την Αθήνα όπου καταλήγουν σήμερα. (Κανονικά πρέπει να μας … καταγγείλουν οι Αθηναίοι !).
Κάποιοι πιθανόν να μας κατηγορήσουν ότι αν και οικολόγοι «υπονομεύουμε το περιβάλλον του τόπου». Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια. Τα ακούσαμε και το 2006 όταν συμφωνήσαμε ότι τα απόβλητα αμιαντοτσιμέντου που αποξηλώθηκαν από τους πύργους ψύξης της ΔΕΗ πρέπει να θαφτούν εδώ, στα παλιά ορυχεία. Αρκετοί δήμαρχοι ξιφούλκησαν και άρχισαν τα γνωστά τροπάρια με τις «κόκκινες γραμμές» και τους παλικαρισμούς, ενώ κάποιοι ζητούσαν εξαγωγή των αποβλήτων στη Γερμανία (18.000 τόνοι !). Τελικά τα αμιαντούχα απόβλητα θάφτηκαν επιτυχώς, χωρίς πρόβλημα διαρροών στους υδροφόρους (να λέμε και τα καλά) και οι τοπικές Κασσάνδρες διαψεύστηκαν. Τι πρόβλημα λοιπόν θα έχουμε σήμερα αν θάψουμε άλλους 500-1000 τόνους αμιαντοτσιμέντων από την Ήπειρο πλάι στους ήδη θαμμένους 18000 τόνους ;
Παράλληλα με την ασφαλή αποθήκευση των επικίνδυνων αποβλήτων, η οποία μπορεί να συνοδευτεί και από ανάλογα κίνητρα προς τις Περιφέρειες, θα πρέπει να προωθήσουμε και την ΠΡΟΛΗΨΗ, την εισαγωγή οικολογικών τεχνολογιών και πράσινων προϊόντων που μειώνουν τον όγκο και την επικινδυνότητα αυτής της κατηγορίας αποβλήτων.
Στο δια ταύτα. Να εναντιωθούμε στα πραξικοπήματα της κεντρικής διοίκησης, αλλά παράλληλα οι Περιφέρειες και η Ένωση Περιφερειών να προτείνουν ένα Εθνικό Σχέδιο χώρων διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, αποκλείοντας την εξαγωγή τους (πλην εξαιρέσεων). Παράλληλα η κάθε Περιφέρεια να εντείνει τους ελέγχους για τα επικίνδυνα απόβλητα που παράγονται στην επικράτεια της.
Όχι στην εξαγωγή της ρύπανσης από την πίσω πόρτα. Ναι στην πρόληψη και στη ριζική αντιμετώπισή της.
Αυτή είναι η άποψη της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης, η οποία μπορεί να μην «πουλάει», αλλά κατά τη γνώμη μας βάζει ένα λιθαράκι.
Δεν παραβλέπουμε ότι το θέμα έχει πολιτικές προεκτάσεις. Όμως μια ολοκληρωμένη πολιτική αντιμετώπιση δεν αρκείται στην απλή καταγγελία. Προχωρά στην παραγωγή τοπικής πολιτικής για τη διαχείριση του θέματος και αντιπροτείνει λύσεις. Διαφορετικά θα περιμένουμε στη γωνία να αλλάξει η κεντρική πολιτική εξουσία, προσδοκώντας πάλι από το κέντρο τις λύσεις γιατί δεν μάθαμε να τις χτίζουμε μόνοι μας.

13-11-2014
Οικολογική Κίνηση Κοζάνης