Παλαιότερα το κάρβουνο εξορυσσόταν από τα σπλάχνα των βουνών. Ομως υπάρχουν κι άλλοι τρόποι -στα Απαλλάχια, για παράδειγμα, ανατινάσσουν όλη την κορυφή ενός βουνού για να φτάσουν στο πολύτιμο ορυκτό. Τι συνέπειες έχει αυτό, κατ' αρχήν, στη διαμόρφωση του τοπίου γίνεται αντιληπτό όταν σταθεί κανείς στο Κέιφορντ Μάουντεν, στα ΝΔ της Δυτικής Βιρτζίνια των ΗΠΑ.
Στην αμερικανική οροσειρά των Απαλλαχίων -μία από τις αρχαιότερες του πλανήτη μας- το φυσικό ανάγλυφο εκατοντάδων κορυφογραμμών έχει αλλοιωθεί, καθώς αυτές έχουν ισοπεδωθεί εν ονόματι της νέας τεχνικής εξόρυξης λιθάνθρακα. Μήπως είναι ήδη πολύ αργά για τη διάσωση της βιοποικιλότητας; Το βουνό έχει ύψος 730 μ. και ανήκει εδώ και τρεις γενεές στην οικογένεια Γκίμπσον. Πριν από τέσσερα χρόνια οι κορυφογραμμές τής τριγύρω περιοχής ήταν καλυμμένες από πυκνά δάση. Σήμερα το βλέμμα αντικρίζει γυμνές επιφάνειες. Εάν ήταν στο χέρι της εταιρείας εξόρυξης άνθρακα «Magnum», την ίδια εικόνα θα παρουσίαζε και το Κέιφορντ Μάουντεν, αφού κι εκεί το υπέδαφος είναι πλούσιο σε κοιτάσματα λιθάνθρακα. Οπως λέει χαρακτηριστικά ο σημερινός απόγονος των ιδιοκτητών, Λάρι Γκίμπσον, η τελευταία προσφορά ανερχόταν σε χιλιάδες δολάρια, αλλά η οικογένεια την απέρριψε κι από τότε διεξάγει ανοιχτό αγώνα κατά των εξορύξεων. Μεταξύ των προληπτικών μέτρων που έχει πάρει είναι και η μεταβίβαση των δικαιωμάτων αξιοποίησης της περιοχής σε συγκεκριμένο ίδρυμα, το οποίο είναι υπεράνω υποψίας ότι κάποια στιγμή θα το πουλήσει στη «Magnum».
Ο μικρόσωμος άνδρας αντιπροσωπεύει έναν μικρό Δαβίδ απέναντι σ' έναν ισχυρό, απειλητικόν Γολιάθ, που έχει ισοπεδώσει τα τελευταία χρόνια περισσότερα από 400 βουνά, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τη δραστηριότητα αυτή ως επιτυχή τεχνική καινοτομία. «Είμαστε ο δημιουργικότερος και πλέον καινοτόμος κλάδος στον κόσμο», υποστηρίζει ο Τζέισον Μπόστιτς, επικεφαλής του λόμπι της West Virginia Coal Association. Στην πρωτεύουσα της Πολιτείας, Τσάρλεστον, ο Μπόστιτς καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να παραμερίσει αντιρρήσεις και αντιδράσεις πολιτικών και μη κατά της εξόρυξης λιθάνθρακα με τη συγκεκριμένη μέθοδο. Μέχρι πρότινος αυτό δεν ήταν δύσκολο έργο. Ο Τζ. Μπους υποστήριζε σαφώς την εξόρυξη λιθάνθρακα, αγνοώντας περιβαλλοντικές συνέπειες. Επί διακυβέρνησής του στη συγκεκριμένη Πολιτεία όπως και στις γειτονικές, Κεντάκι, Βιρτζίνια και Τενεσί, «χαμήλωσαν» κατά εκατοντάδες μέτρα ολόκληρα υψίπεδα - κι αν συνεχιστούν οι δραστηριότητες υπολογίζεται ότι μέχρι το 2012 θα πληγεί ποσοστό 7% των Απαλαχίων.
Ωστόσο, η ανάληψη καθηκόντων από τον Μπ. Ομπάμα κατέστησε δυσχερέστερους τους ελιγμούς του Τζ. Μπόστιτς. Η αρμόδια για περιβαλλοντικές μελέτες υπηρεσία Epa στην Ουάσιγκτον, εξέφρασε τον περασμένο Μάρτιο «σοβαρούς ενδοιασμούς» όσον αφορά τη χορήγηση άδειας για τη διενέργεια δύο περαιτέρω εξορύξεων. Αλλα 50 σχέδια μπήκαν επί του παρόντος στον πάγο, καθώς η υπηρεσία προτίθεται να ελέγξει υπόνοιες για πιθανή μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα.
Η στάση αυτή της Ουάσιγκτον προκάλεσε πολλές δυσαρέσκειες γύρω από τα Απαλάχια. Για παράδειγμα, ο Ρον Στόλινγκς είναι μεν μέλος των Δημοκρατικών, αλλά ως γερουσιαστής της Δυτικής Βιρτζίνια εκπροσωπεί την κομητεία Μπουν, προπύργιο των εξορύξεων. Εκεί εξάγονται κάθε χρόνο από το υπέδαφος 34 εκατ. τόνοι άνθρακα και ο γερουσιαστής εκφράζει φόβους μήπως η στάση της Epa «λειτουργήσει ως σοβαρή αναχαίτιση των δραστηριοτήτων». Το 1/3 της συνολικής παραγωγής λιθάνθρακα των ΗΠΑ προέρχεται από τα Απαλλάχια και από τις ποσότητες αυτές ένας στους τέσσερεις τόνους εξορύσσεται με τη μέθοδο των ανατινάξεων. Το θέμα περιστρέφεται σαφώς γύρω από κέρδη, έσοδα από φόρους και παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά αφορά και πλούσιες σε πανίδα και χλωρίδα περιοχές, σε μία από τις παλαιότερες οροσειρές του πλανήτη.
Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα χιλιάδες μετανάστες από ευρωπαϊκές χώρες κατέκλυσαν την Πολιτεία υπό το δέλεαρ των καλών ημερομισθίων στα ορυχεία της. Οι αμοιβές τους, ωστόσο, ήσαν σ'ένα νόμισμα που «περνούσε» μόνο σε καταστήματα ιδιοκτησίας των εταιρειών εξόρυξης, έτσι οι ιδιοκτήτες διατηρούσαν τον έλεγχο των δαπανών - η αύξηση των ημερομισθίων συνεπαγόταν και ανάλογη αύξηση των τιμών. Από τα εκατομμύρια των εταιρειών εξόρυξης λιθάνθρακα ελάχιστα κέρδη αποκόμισαν οι περιοχές της Δυτικής Βιρτζίνια, που μετά εκείνη τού Μισισιπή είναι η φτωχότερη Πολιτεία των ΗΠΑ.
Οι υπεύθυνοι των εταιρειών δεν ενδιαφέρονταν ούτε για δίκαιες αμοιβές ούτε για την ασφάλεια των εργατών - και στατιστικώς ασφαλέστερος ήταν όποιος πολεμούσε σε μέτωπο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου παρά ένας ανθρακωρύχος στη Δυτική Βιρτζίνια. Οι συνθήκες δεν έχουν αλλάξει και πολύ σήμερα - τον Ιανουάριο του 2006 σε έκρηξη, που συγκλόνισε ορυχείο στο Σάγκο, 12 άνδρες πέθαναν εγκλωβισμένοι. Ο κλάδος χρησιμοποιεί τον τρομερό απολογισμό ως επιχείρημα για τη συνέχιση των εξορύξεων - χαρακτηρίζοντας την ισοπέδωση των κορυφών («mounting mining») μέθοδο ασφαλέστερη, οικονομικότερη και, σε πολλές περιπτώσεις, μοναδική από τεχνικής απόψεως δυνατότητα αξιοποίησης των κοιτασμάτων.
Παρ' όλες τις προσπάθειες των εταιρειών ν' αποκαταστήσουν τις καταστροφές, τα δάση με τα κατά τόπους 130 διαφορετικά είδη δένδρων είναι αδύνατον ν' αναφυούν ξανά. Την ποικιλία αυτή τείνει ν' αντικαταστήσει το Elaeagnus umbellata, είδος εισαγόμενο από την Ασία. Επιπλέον, τα υγρά απόβλητα από τις εγκαταστάσεις των ορυχείων περιέχουν μόλυβδο, σίδηρο, μαγγάνιο, σελήνιο και θείο, που απειλούν να καταλήξουν σε ποτάμια και πηγάδια της περιοχής.
Ωστόσο, προοπτική ολικής απαγόρευσης της τεχνικής δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα - μάλλον αύξηση τελών και χρηματικά πρόστιμα για τα ορυχεία. Οση ρύπανση κι αν προκαλεί ο λιθάνθρακας, οι ΗΠΑ δεν αναμένεται να παραιτηθούν σύντομα από την εξόρυξή του αφού απ'αυτόν παράγεται το 50% του αμερικανικού ηλεκτρικού ρεύματος.
Πηγη: Εφημεριδα Ελευθεροτυπια-ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου