Φως στο παρελθόν της Δυτικής Μακεδονίας...

Αποκαλυπτικές είναι οι παρουσιάσεις -το διήμερο 23-24 Ιουλίου, στο μουσείο της Αιανής- των αρχαιολογικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο έτος στον χώρο της Άνω (Δυτικής) Μακεδονίας.
Καταρχάς, για τον βαθμό των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι αρχαιολόγοι στις πολύ συχνά ιδιαίτερα δύσβατες περιοχές όπου εντοπίζουν ίχνη του παρελθόντος. Όμως σημαντικό είναι και το βάθος του χρόνου στο οποίο κινούνται. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του Νικόλαου Ευστρατίου, καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και του Paolo Biagi, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Βενετίας, οι οποίοι εντόπισαν ίχνη ζωής σε υψόμετρο 2.000 μέτρων που ανάγονται στην Παλαιολιθική και τη Νεολιθική εποχή, δηλαδή υποδηλώνουν την παρουσία ανθρώπων που έζησαν πριν από περίπου 60.000 χρόνια.
Κατά την αρχαιολόγο Αναστασία Παπαθανασίου, της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδος, οι νεολιθικές θέσεις της Μαυροπηγής (φωτο), της Ξηρολίμνης και της Ποντοκώμης, που βρίσκοντας στο οροπέδιο της Πτολεμαΐδας, αποτελούν τις αρχαιότερες κοινότητες γεωργοκτηνοτρόφων της Ευρώπης, αφού, σύμφωνα με τη χρονολόγηση των οστών, εντάσσονται στην Αρχαιότερη Νεολιθική εποχή.
Οι ανασκαφές της καθηγήτριας Στέλλας Δρούγου στο Καστρί Πολυνερίου-Αλατόπετρας Γρεβενών αποκάλυψαν ίχνη της ακρόπολης μιας άγνωστης έως τώρα πόλης, ενώ εξίσου σημαντικές είναι οι ανασκαφές στα νεκροταφεία που αποκάλυψαν έρευνες στην περιοχή, η οποία αποτελεί παράλληλα και χώρο δραστηριοτήτων της ΔΕΗ. Έτσι η διευθύντρια του μουσείου Γ. Καραμήτρου-Μεντεσίδη κατά τις εργασίες κατασκευής του υδροηλεκτρικού έργου του Αγίου Ιλαρίωνος προχώρησε σε σωστικές ανασκαφές σε περιοχές που ανάγονται στην Κλασική και τη Ρωμαϊκή εποχή.
Όμως και οι εργασίες κατασκευής οδικών αξόνων φέρνουν στο φως ίχνη του παρελθόντος, όπως συνέβη κατά την κατασκευή του δρόμου Κοζάνης-Καστοριάς, όπου και πάλι η κ. Καραμήτρου έκανε ανασκαφές σε δύο από τις δεκαπέντε συνολικά θέσεις που εντοπίστηκαν.
Εξίσου ενδιαφέρουσες είναι οι έρευνες που έχουν γίνει και συνεχίζονται για την αποκάλυψη μνημείων του βυζαντινού παρελθόντος της περιοχής η οποία καλύπτει τους νομούς Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας. Έτσι, σε έρευνες στη θέση Άγιος Κωνσταντίνος της Δήμητρας Γρεβενών εντοπίσθηκαν ίχνη από την Ελληνιστική και Υστεροελληνιστική εποχή, ενώ από τη Βυζαντινή αποκαλύφθηκε μία βασιλική και το νεκροταφείο.