Νέα επιστολή Συνηγόρου του Πολίτη για σταθμούς μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης...

Αρ. πρωτ.: 4032/08/2.5, Ειδική Επιστήμονας: Αικατερίνη Φλιάτουρα, 2107289784 , Ημερομηνία: 7.5.09
Θέμα: Σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στελέχωση υπηρεσιών στο νομό Κοζάνης
ΣΧΕΤ: Το έγγραφό μας υπ’ αρ. 4032/08/2.4/10.3.09

Αξιότιμε κ. Γενικέ Γραμματέα, Αξιότιμε κ. Νομάρχη, αξιότιμες/οι κυρίες/οι,

1. Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο της διαμεσολάβησής του για τη διερεύνηση των υποθέσεων που αφορούν το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης λόγω της λειτουργίας των εγκαταστάσεων (ΑΗΣ και ορυχεία) της ΔΕΗ στο νομό Κοζάνης, έχει ήδη προ διμήνου (έγγραφο υπ’ αρ. 4032/08/2.4/10.3.09) εισηγηθεί τη δημιουργία δομών και μέσων συστηματικού κρατικού ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Οι προτάσεις του προηγούμενου εγγράφου μας συνοψίζονταν σε:

α. Εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών μέτρησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας με ορθολογική χωροθέτησή [παρaπομπή 1 στο τέλος του κειμένου] τους σε επίπεδο νομού, υπό την ευθύνη της Περιφέρειας, δεδομένου ότι οι τρεις σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Αέριας Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ) που ήταν εγκατεστημένοι στο Νομό Κοζάνης έχουν τεθεί από χρόνων εκτός λειτουργίας.

β. Ενίσχυση με προσωπικό των αρμόδιων αυτοδιοικούμενων ή αποκεντρωμένων ελεγκτικών υπηρεσιών (Δ/νση Περιβάλλοντος Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Δ/νση Περιβάλλοντος-Χωροταξίας Περιφέρειας, Επιθεώρηση Μεταλλείων), προκειμένου να διενεργούνται συστηματικοί έλεγχοι της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ στο νομό και των συνθηκών ασφάλειας των εξορύξεων.

Σε συνέχεια των ανωτέρω προτάσεων, η Ανεξάρτητη Αρχή συνάντησε την ανταπόκριση μόνον του Υπουργείου Εσωτερικών και της ΔΕΗ Α.Ε., για το λόγο αυτό επανέρχεται με το παρόν έγγραφο.

2. Ειδικότερα, λάβαμε το υπ’ αρ. 15791/10.4.09 έγγραφο της Δ/νσης Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, με το οποίο μας ενημέρωσε ότι έχει αποστείλει (με το υπ’ αρ. 13088/19.3.09 έγγραφο) στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και στη Γ.Γ. Δημόσιας Διοίκησης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης τον προγραμματισμό προσλήψεων τακτικού και έκτακτου προσωπικού της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας, διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων για το έτος 2009. Αναφέρεται επίσης, ότι ο εν λόγω προγραμματισμός περιλαμβάνει τις εισηγήσεις του κ.Γ.Γ. της Περιφέρειας για το αιτούμενο τακτικό και έκτακτο προσωπικό, ο οποίος είναι αρμόδιος για τη στελέχωση των επιμέρους οργανικών μονάδων της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας. Η έγκριση πιστώσεων για την μισθοδοσία του αιτούμενου προσωπικού σύμφωνα με το απαντητικό αυτό έγγραφο εκκρεμεί.

Επιπλέον, λάβαμε το υπ’ αρ. ΔΠΠ/810/6.3.09 έγγραφο της Δ/νσης Περιβάλλοντος της ΔΕΗ Α.Ε. με το οποίο ενημερωθήκαμε, μεταξύ άλλων, ότι έχει υπογραφεί (στις 7.1.09) σύμβαση ανάθεσης του έργου «Προμήθεια, εγκατάσταση, θέση σε λειτουργία και συντήρηση οργάνων μέτρησης ποιότητας της ατμόσφαιρας». Στόχος του προγράμματος είναι η αντικατάσταση των αναλυτών ρύπων SO2, NOx και PM10, στους εννιά σταθμούς μέτρησης ποιότητας της ατμόσφαιρας του δικτύου μέτρησης ποιότητας της ατμόσφαιρας, ώστε με τον εκσυγχρονισμό του, το δίκτυο να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ. Επίσης, αναφέρεται ότι κάθε αναλυτής PM10 θα έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης μέτρησης και του κλάσματος των αναπνεύσιμων σωματιδίων PM2.5.

Ο Συνήγορος του Πολίτη αναγνωρίζει ως πολύ σημαντική την πρωτοβουλία αυτή της ΔΕΗ Α.Ε., δεδομένου ότι το άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ θεσπίζει τη μείωση της έκθεσης σε σωματίδια PM2.5, ως Εθνικό Στόχο για την προστασία της υγείας του ανθρώπου, καθορίζοντας (στο άρθρο 16) τιμές στόχους και οριακές τιμές του συγκεκριμένου ρύπου για την προστασία της ανθρώπινης υγείας. Επισημαίνουμε ότι επί του παρόντος δεν υφίσταται μέτρηση αναπνεύσιμων σωματιδίων PM10[παραπομπή 2 στο τέλος του κειμένου].

3. Πέραν των προαναφερθέντων απαντητικών εγγράφων του Υπουργείου Εσωτερικών και της ΔΕΗ Α.Ε. ο Συνήγορος του Πολίτη δεν έχει λάβει έως σήμερα την ανταπόκριση των άλλων αρμοδίων υπηρεσιών στις προτάσεις που τους είχε απευθύνει με το προηγούμενο έγγραφό του. Με την παρούσα, επαναδιατυπώνουμε τα ερωτήματα στα οποία έχουμε αναλυτικά αναφερθεί στο προηγούμενο έγγραφό μας:

Η Δ/νση ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. παρακαλείται να μας ενημερώσει:

- εάν υπάρχει κάποια πρόοδος στη σχετική πρόταση ένταξης έργου που θα αφορά τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Αέριας Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ) στο Ε.Σ.Π.Α., στην οποία πρόταση, όπως λέτε, έχετε συμπεριλάβει και την εγκατάσταση σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο ν.Κοζάνης[παραπομπή 3 στο τέλος του κειμένου]. Επίσης, εάν έχει επιλυθεί η εκκρεμότητα πιστοποίησης των υπηρεσιών σας [παραπομπή 4 στο τέλος του κειμένου], ως τελικών δικαιούχων αντίστοιχης δράσης στο Ε.Π.Π.Ε.Ρ.[παραπομπή 5 στο τέλος του κειμένου] για οκτώ Περιφέρειες της χώρας, δεδομένου ότι σταθμοί μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης λειτουργούν επί του παρόντος σε επίπεδο Περιφέρειας μόνον σε 2 Περιφέρειες της χώρας (Κ.Μακεδονίας, Δ.Ελλάδας).[παραπομπή 6 στο τέλος του κειμένου]

- εάν προτίθεται να εγκρίνει τις προτάσεις του Επιχειρησιακού Σχεδίου που έχει εκπονηθεί από το 2005 για το νομό Κοζάνης, για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.[παραπομπή 7 στο τέλος του κειμένου] Στο σημείο αυτό, επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (C-237/07) τα κράτη-μέλη υποχρεούνται, σε περίπτωση υπέρβασης των οριακών τιμών ή των τιμών συναγερμού ρύπων, να προβούν στην εκπόνηση Σχεδίων Δράσης με βραχυπρόθεσμα μέτρα για τη διαχείριση της ποιότητας της ατμόσφαιρας.

- εάν προτίθεται το Υπουργείο, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας, να προβεί στον καθορισμό ζωνών (οριοθετημένων δηλαδή τμημάτων εδάφους), όπου σημειώνονται υπερβάσεις στις συγκεντρώσεις σωματιδίων, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 1 του αρ. 7 της ΠΥΣ 34/2002, καθώς και στην αξιοποίηση και συνεκτίμηση όλων των υπαρχόντων στοιχείων μετρήσεων ποιότητας της ατμόσφαιρας για το νομό Κοζάνης.[παραπομπή 8 στο τέλος του κειμένου]Η Δ/νση Ηλεκτροπαραγωγής του Υπουργείου Ανάπτυξης παρακαλείται να μας ενημερώσει:

- Εάν σχεδιάζεται η ενίσχυση με προσωπικό της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος [παραπομπή 9 στο τέλος του κειμένου], δεδομένου του μεγάλου εύρους αρμοδιοτήτων ελέγχου που έχει η εν λόγω υπηρεσία σε όλη τη Βόρειο Ελλάδα, τις οποίες υποχρεούται να καλύψει διαθέτοντας μόνον 4 επιθεωρητές. Εδώ υπενθυμίζουμε, το αίτημα που αναφέρθηκε (κατά τη σύσκεψη στις 16.2.09 στα γραφεία της Ν.Α. Κοζάνης) από εκπρόσωπο εργαζομένων της ΔΕΗ [παραπομπή 10 στο τέλος του κειμένου], να δημιουργηθεί αυτοτελές Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων στο νομό με ικανή στελέχωση, λόγω της τεράστιας έκτασης που καταλαμβάνει η δραστηριότητα των ορυχείων.

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρακαλείται να μας ενημερώσει:

- Εάν έχει ζητήσει την εγγραφή πίστωσης σε συγκεκριμένο πρόγραμμα ΣΑΕ προκειμένου να μπορέσει να ασκήσει την υφιστάμενη αρμοδιότητά της προς εξοπλισμό και λειτουργία σταθμών μέτρησης [παραπομπή 11 στο τέλος του κειμένου].

- Εάν έχει ζητήσει, με τη σχετική εισήγησή της προς το Υπουργείο, την πρόσληψη προσωπικού στη Δ/νση ΠΕ.ΧΩ., δεδομένου του υπ’ αρ. 15791/10.4.09 απαντητικού εγγράφου του Υπουργείου Εσωτερικών.

- Εάν προτίθεται σε συνεργασία με το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., να προβεί στον καθορισμό ζωνών όπου σημειώνονται υπερβάσεις αερίων ρύπων

Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης παρακαλείται να μας ενημερώσει:

- Εάν έχει ζητήσει την ενίσχυση της στελέχωσης ειδικά της Δ/νσης Περιβάλλοντος που έχει αρμοδιότητα ελέγχου της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ και όλων των λοιπών επιχειρήσεων στο νομό, ώστε να διευκολυνθεί το έργο της εν λόγω υπηρεσίας

- Με ποια συγκεκριμένα μέτρα προτίθεται να συνδράμει τη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στην άσκηση των καθηκόντων της για τη λειτουργία σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Ο Συνήγορος του Πολίτη σας διαβιβάζει εκ νέου τις ανωτέρω εισηγήσεις του, θεωρώντας ότι η συστηματική και αποτελεσματική παρουσία της Πολιτείας μέσω μετρήσεων και ελέγχων στο Νομό Κοζάνης θα συμβάλλει στη συνεπή τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενδυναμώνοντας όχι μόνον την ασφάλεια δικαίου αλλά και τη σχέση εμπιστοσύνης που θα πρέπει να διέπει το τριμερές σχήμα Κράτος-πολίτες-δημόσια επιχείρηση.

Παρακαλούμε για την άμεση ανταπόκρισή σας και παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση και συνεργασία


Με τιμή
Χρύσα Χατζή
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζονται στο Παράρτημα VII της ΠΥΣ 34/2002 αλλά και στα σχετικά παραρτήματα της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ. Η Αρχή έχει επισημάνει ότι μόνον έτσι θα διασφαλιστεί η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας των πολιτών αλλά και η ορθότητα και πληρότητα (που απαιτείται κατά 90% για τους κύριους ρύπους, Οδηγία 99/30/EC) των στοιχείων που αποστέλλει η χώρα μας στην Επιτροπή Ε.Κ.

2. Σύμφωνα με το υποβληθέν στο ΥΠΕΧΩΔΕ από το 2005 και μη εισέτι εγκριθέν Επιχειρησιακό Σχέδιο αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην περιοχή Κοζάνης-Πτολεμαΐδας

3. Σύμφωνα με το υπ’ αρ. 161631/08.11.08 έγγραφο της Δ/σης ΕΑΡΘ. Επίσης στο πρόσφατο υπ’ αρ.101506/31-3-2009 έγγραφό της προς το Σωματείο εργαζομένων «Εργατική Αλληλεγγύη», επαναλαμβάνεται η δέσμευση αυτή, με χρηματοδότηση ύψους 4 εκ. ευρώ.

4. Που είχε αναφερθεί κατά τη συνάντηση εργασίας μας στα γραφεία σας στις 27.1.09.

5. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη www.epper.gr

6. Όπως προκύπτει και από το από 12-5-2008 Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης της Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης.

7. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σε Απόφασή του μετά από υποβολή προδικαστικού ερωτήματος από το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας (ΔΕΚ, C-237/07, Aπόφαση της 25ης Ιουλίου 2008) έκρινε επίσης ότι από τη διατύπωση του αρ. 7 παρ. 3 της Οδηγίας 96/62/ΕΚ, κάθε τρίτο πρόσωπο, του οποίου η υγεία θίγεται από τον κίνδυνο υπερβάσεων στις οριακές τιμές ρύπων ως συνέπεια της μη ορθής εφαρμογής της- μπορεί να θεμελιώνει υποκειμενική αξίωση σε βάρος της διοίκησης, υποχρεώνοντάς την στην εκπόνηση σχεδίου δράσης με βραχυπρόθεσμα μέτρα. Περαιτέρω, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης ως προς τον προσδιορισμό και την κατεύθυνση των μέτρων που εμπεριέχονται στα σχέδια δράσης δεν μπορεί να είναι απεριόριστη, αλλά να γίνεται μέσα στα όρια που επιβάλει η επίτευξη του στόχου της οδηγίας, που συνίσταται στην προστασία της δημόσιας υγείας από τις υπερβάσεις εκπομπών.

8. Σημειώνουμε ότι κατά καιρούς, αν και όχι με πρωτοβουλία των αρμοδίων υπηρεσιών αλλά είτε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (περίπτωση οικισμού Ακρινής) είτε από τους Δήμους (π.χ. Δήμος Δημητρίου Υψηλάντη) έχουν εγκατασταθεί σταθμοί μέτρησης, τα αποτελέσματα των οποίων δεν προκύπτει ότι αξιοποιούνται ή έστω ότι συνεκτιμώνται από το Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

9. Αντίστοιχα της Επιθεώρησης Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδας που διαθέτει 3 επιθεωρητές

10. Του Σωματείου Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ΔΕΗ Α.Ε. «Σπάρτακος»

11. Η Αρχή είχε ήδη με το προηγούμενο έγγραφό της προτείνει να προβλεφθούν ενδεικτικά μέσα μέτρησης με ευθύνη της Περιφέρειας, όπου δεν λειτουργούν σταθμοί λ.χ. κινητές μονάδες, προκειμένου να υπάρξουν μετρήσεις στους όμορους με τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ οικισμούς.

Πηγη: http://energeiakozani.blogspot.com