Για τη Σκήτη του Αγίου Νικάνορα «το προλαμβάνειν κρείττον του θεραπεύειν»...

Κατανοούμε τις αντιδράσεις όσων μάχονται για τη διάσωση του ιστορικού «Ασκηταριού» του Αγίου Νικάνορα που πρόκειται να κατακλυστεί από τα νερά του Αλιάκμονα λόγω της πλήρωσης του φράγματος Ιλαρίωνα της ΔΕΗ.
Κατανοούμε τον αγώνα μιας χούφτας ανθρώπων που ασχολούνται με τη διαφύλαξη των ιστορικών μνημείων και του ελληνικού τοπίου, διότι διαθέτουν ιδιαίτερες ευαισθησίες και τις κρατούν ψηλότερα από τα «παραγωγικά» κριτήρια.
Δεν κατανοούμε όμως τις δηλώσεις συμπαράστασης των διάφορων επωνύμων, οι οποίες εκφέρονται εύκολα, αλλά δεν συνοδεύονται με την ανάληψη ανάλογων ευθυνών που προκύπτουν από παραλείψεις του παρελθόντος.
Και εξηγούμαστε: Οι περιβαλλοντικές παρενέργειες όλων των έργων, (όπως και των φραγμάτων), αντιμετωπίζονται εν τη γενέσει τους. Γι’ αυτό ο νομοθέτης θεσμοθέτησε τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), και τη διαδικασία γνωμοδότησης των οικείων νομαρχιακών συμβουλίων και γενικότερα των τοπικών φορέων. Όταν η διαδικασία εφαρμοστεί σωστά και οι εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας αναλάβουν σοβαρά το ρόλο τους, τότε μπορεί να διορθωθούν λάθη της μελέτης και να προληφθούν άσχημες παρενέργειες στο φυσικό περιβάλλον και την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά.
Δυστυχώς οι έγκαιρες και τεκμηριωμένες παρεμβάσεις των τοπικών φορέων στις διαδικασίες γνωμοδότησης των ΜΠΕ είναι λίγες, με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις να εμφανίζονται κατόπιν εορτής και αφού τα έργα έχουν προχωρήσει. Το ίδιο έγινε και με τη ΜΠΕ του φράγματος Ιλαρίωνα. Όταν συζητήθηκε το 1997 στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Κοζάνης, λίγοι έφεραν αντιρρήσεις. Η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης υπέβαλε και δημοσίευσε τότε αναλυτικό υπόμνημα, σχετικό με την αποκατάσταση των δανειοθαλάμων, την προστασία των Αναβρυκών, του πλατανόδασους Ρυμνίου των ιστορικών μνημείων, κλπ. Το υπόμνημα αυτό κοινοποιήθηκε στους νομαρχιακούς συμβούλους, οι οποίοι κλήθηκαν από την Οικ. Κίνηση να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να απορρίψουν τη ΜΠΕ, διότι ήταν πρόχειρη και υποτιμούσε την αξία του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος στο φαράγγι του Αλιάκμονα. Στις αντιρρήσεις της Οικολογικής Κίνησης συμπεριλαμβάνονταν και το πρόβλημα της Σκήτης. Συγκεκριμένα αμφισβητούνταν η πρόταση της ΔΕΗ για εγκιβωτισμό του μνημείου με σκυρόδεμα («ασκηταριό με κράνος»).
Από τους υπόλοιπους συλλόγους και οργανισμούς αυτοδιοίκησης ελάχιστοι κατέθεσαν παρατηρήσεις, όπως η Κοινότητα και ο Σύλλογος του χωριού Παναγιάς Γρεβενών.
Δυστυχώς μια σειρά παράγοντες, οι οποίοι και τότε και σήμερα είναι στα πράγματα (ως νομαρχιακοί σύμβουλοι, πολιτευτές, βουλευτές και άλλοι), δεν αντέδρασαν. Παρ’ όλα αυτά σπεύδουν λαλίστατοι σήμερα, αλλά με 12 χρόνια καθυστέρηση, να ταχθούν υπέρ της διάσωσης τη Σκήτης.
«Κάλλιο αργά παρά ποτέ» θα μπορούσε να πει κάποιος. Σωστό, αλλά ανεπαρκές για τα δημόσια πράγματα, όπου η συνταγή είναι μία:
«το προλαμβάνειν κρείττον του θεραπεύειν»

12 -3- 2009

Οικολογική Κίνηση Κοζάνης