Η «ερευνητική» στοά των Σκουριών ως στοά αποστράγγισης του Κακάβου...

ENA EΓΚΛΗΜΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1997

SkOld2H στοά των Σκουριών στο τέλος του 1998

Τον Σεπτέμβριο του 1997 υποβλήθηκε αρμοδίως η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) «ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΣΤΟΑ ΣΚΟΥΡΙΩΝ» από την TVX HELLAS και αμέσως εκδόθηκε η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ). Οι εργασίες κατασκευής της στοάς ξεκίνησαν στο τέλος του 1997 και αποπερατώθηκαν το 1999.

Τα σχετικά με το κοίτασμα «Σκουριές» είναι γνωστά (δείτε εδώ). Σύμφωνα με την ΜΠΕ (σχήμα 6-3) η στοά θα είχε διατομή 3,50Χ3,50 μ και μήκος 850 μ. Θα ξεκινούσε από το επίπεδο +445 μ. και θα κατέληγε στο επίπεδο +335 (ΜΠΕ σελ. 6-4) με κλίση κατωφερική 13%. Στην κατάληξή της θα εξορύσσονταν 3 ερευνητικές στοές μικρότερης διατομής και συνολικού μήκους 320 μ. (ΜΠΕ σελ. 6-4).

Τελικά η στοά κατασκευάστηκε με διατομή 4,50Χ5,00 μ., κατωφερική κλίση 13% και μήκος 950 μ., 100 μ. πάνω από το προβλεπόμενο (Χάρτης 2). Καταλήγει στο κέντρο του κοιτάσματος στο επίπεδο +315 μ. ενώ η είσοδός της είναι στο επίπεδο +445 μ. Το κοίτασμα καταλήγει στο επίπεδο +640 που αποτελεί και το επίπεδο του χείλους του κρατήρα της επιφανειακής εκσκαφής (open pit).

skouries99Σεπτέμβριος 1999: τρεις σωλήνες “αδειάζουν” το νερό του βουνού

Σύμφωνα με τη ΜΠΕ της TVX (σελ. 7-5, 6-14) τα εισερχόμενα στη στοά νερά που θα έπρεπε να αντληθούν για να διευκολυνθούν οι εργασίες, θα ήταν 30 κ.μ. την ώρα. Όμως, κατά τη διάνοιξη της στοάς, στα πρώτα μέτρα είχαν ήδη συναντήσει παροχή μεγαλύτερη από 30 κ.μ. την ώρα (αναφορά σε υπάρχον βίντεο). Όταν το μήκος της στοάς ήταν στα 450 μ. περίπου, σύμφωνα με περιγραφές εργαζομένων, «ξέσπασε ολόκληρο ποτάμι νερό που παρέσυρε τα πάντα στη στοά». Η πρόοδος των εργασιών καθυστέρησε επί μήνες προκειμένου «να πιάσουν το ποτάμι»!

StoaNippon Η άντληση από τότε ήταν αρχικά της τάξης των 500 κ.μ. ανά ώρα για να σταθεροποιηθεί στα 300 κ.μ. ανά ώρα από το 1999. Στο επίπεδο +575 η NIPPON MINING είχε διανοίξει στη δεκαετία του 1960 ερευνητική στοά διατομής 2,50Χ2,50 μ. και μήκους 720 μ. που κατέληγε στον πυρήνα του κοιτάσματος. Από την είσοδο αυτής της παλιάς στοάς υπερχείλιζε ποσότητα νερού της τάξης των 50 κ.μ. την ώρα. Το νερό είχε το χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα της όξινης απορροής.

Από το 1998 μέχρι το 1999 η στοά αυτή αποστραγγίσθηκε πλήρως από τη νέα στοά. Ήταν η πρώτη σαφής ένδειξη της αποστραγγιστικής δράσης της κατ’όνομα «ερευνητικής» στοάς της TVX.

Με τη διάνοιξη της κατωφερικής στοάς έχει σχηματισθεί μια υπόγεια λίμνη με στάθμη επιφανείας στο +445 μ. και πυθμένα στη στάθμη +315. Από το 2002 σταμάτησε η TVX την άντληση και η εκροή του νερού γίνεται μέχρι σήμερα με υπερχείλιση από το χείλος της εισόδου στο επίπεδο +445 μ. και τελικά στο ρέμα «Καρατζά» στο επίπεδο +420.

SkouriesWater-20012001: Οι σωλήνες μειώθηκαν σε δυο και η αιμορραγία συνεχίζεται…

Από το 1999 μέχρι σήμερα κάνουμε δυο φορές το χρόνο μέτρηση του νερού που υπερχειλίζει, στην ειδική διάταξη που έχει κατασκευασθεί από την TVX στα στόμια εκροής των τριών αρχικά σωλήνων υπερχείλισης.

Παρατηρήθηκε η σταδιακή απομείωση του εκχειλιζομένου νερού ως εξής:

* Μέχρι το έτος 2001 η ποσότητα ήταν περίπου σταθερή στα 300 κ.μ. την ώρα.
* Τo 2001 οι σωλήνες εκροής περιορίσθηκαν σε δυο και η ποσότητα του νερού για τα έτη 2001-2006 μειώθηκε στα 250 κ.μ. την ώρα.
* Τα έτη 2006-2008 η ποσότητα μειώθηκε στα 200 κ.μ. την ώρα.
* Οι σημερινές μετρήσεις καταγράφουν 150 κ.μ. την ώρα.

Με τη διάνοιξη της στοάς, εξ’ολοκλήρου με εκρηκτικά, με διατομή πλέον 4,50Χ5,00 μ., μήκος 950 μ., διαπλατύνσεις ανά 200 μ. για χειρισμούς και επιπλέον τρεις στοές στο τέρμα της, συνολικού μήκους 320 μ., το υπέδαφος της περιοχής έχει διαρραγεί. Έχει διαμορφωθεί τελικά ένα υπόγειο δίκτυο ελεύθερης διόδου των υδάτων της ευρύτερης περιοχής, από την επιφάνεια του βουνού μέχρι τη στάθμη +315, προς την «ερευνητική» στοά. Αυτό σημαίνει ότι από το τέλος του 1997 μέχρι σήμερα η «ερευνητική» στοά λειτουργεί αδιάλειπτα ως «στοά αποστράγγισης» του βουνού, σε συνολική επιφάνεια 80.000 στρεμμάτων που ορίζεται από την ισουψή +315 και σε διάφορα ποσοστά που φτάνουν μέχρι και το 100% , περί την ευρύτερη περιοχή της στοάς.

Αν θεωρήσουμε σαν μέση παροχή μέχρι σήμερα τα 250 κ.μ. νερού την ώρα, τότε η συνολική απώλεια νερού της υπόγειας υδροφορίας της περιοχής είναι:

13 έτη Χ 365 μέρες Χ 24 ώρες Χ 250 κ.μ. την ώρα = 28.470.000 κ.μ. νερού!

Ή αν θεωρήσουμε ότι το νερό αυτό συγκεντρώνεται σε δεξαμενή (λίμνη) μέσου βάθους 5 μ., το εμβαδό θα είναι: 5.694 στρέμματα!

Στην ΜΠΕ της TVX κεφ. 6.5.6 «Ολοκλήρωση ερευνητικού έργου» (σελ. 6-16) σημειώνεται ότι:

«Σε περίπτωση επιτυχούς (θετικής) μεταλλευτικής έρευνας, η στοά θα παραμείνει ανοικτή και θα ασφαλισθεί με σιδερένια πόρτα».

«Σε περίπτωση ανεπιτυχούς μεταλλευτικής έρευνας (αρνητικής) θα ασφαλισθεί με τοίχο από τσιμέντο η είσοδος της στοάς, στη συνέχεια και καλυφθεί με στείρα και φυτική γη. Στην περίπτωση αυτή επίσης θα κατασκευασθούν τρια επιπλέον διαφράγματα εντός της στοάς, σε περίπου ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, ώστε να παρεμποδίζεται η κυκλοφορία νερού και αέρα».

Αφού η έρευνα είναι θετική, η δεύτερη περίπτωση δεν αντιμετωπίζεται από την εταιρεία (την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ σήμερα) και η στοά θα παραμείνει ως αποστραγγιστής όλης της πάνω από την ισοϋψή +315 περιοχής, μέχρι την εξόφληση του κοιτάσματος.

Επιπλέον, σύμφωνα με το Επενδυτικό Σχέδιο Ανάπτυξης (ΕΣΑ) της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ κεφ. «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΚΟΥΡΙΕΣ», από την έναρξη του έργου θα διανοιγεί και δεύτερη στραγγιστική στοά μήκους 2.700 μ., που θα ξεκινά από το επίπεδο +230 της εξόρυξης και θα καταλήγει στον κάτω ρου του ρέματος «Καρατζά»/άνω ρου του Ασπρόλακκα, στο επίπεδο +200 (σχήμα 2-2). Αυτό σημαίνει ότι η στάθμη αποστράγγισης θα κατεβεί στην ισοϋψή +230, όπου πιθανολογείται ο τελικός πυθμένας του κρατήρα εξόρυξης (βάθος κρατήρα 410 μ.).

Επισημαίνουμε ότι όλοι οι οικισμοί της ευρύτερης περιοχής, με πρώτο τον οικισμό Μ. Παναγίας στο επίπεδο +450, θα υποστούν συνολική αποστράγγιση των νερών που τους υδροδοτούν.

Το δάσος δασοκάλυψης 95% θα αποστερηθεί του νερού του ριζικού πλέγματος των δέντρων και του εδάφους του. Ο «άκαυτος» Κάκαβος θα γίνει «εύφλεκτος» αφού προηγουμένως τα αποτελέσματα της αποστράγγισης (μείωση του νερού στο ριζικό πλέγμα των δένδρων, πτώση της παροχής επιφανειακών υδροφορέων κ.λ.π.) θα επιδεινωθούν προοδευτικά. Σήμερα οι ενδείξεις είναι ήδη εμφανείς: στέρεψαν όλες οι πηγές της περιοχής των Σκουριών. Σημειώνουμε ότι πριν πουλήσουν οι κάτοικοι της Μ. Παναγίας τα κτήματά τους στον Κάκαβο στην «Εταιρεία», είχαν εκεί ποτιστικές καλλιέργειες και περιβόλια.

Μαρία Καδόγλου
Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
http://antigoldgreece.wordpress.com