Χαριστικές άδειες στη ΔΕΗ – χαριστική βολή στην υγεία και το περιβάλλον...

Η συνεχιζόμενη πολιτική του Υπουργείου Ανάπτυξης να χορηγεί ενιαία άδεια λειτουργίας για το σύνολο των μονάδων της ΔΕΗ ΑΕ δε συμβιβάζεται με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο, τονίζει σε σημερινή της ανακοίνωση η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης κατέθεσε στη Βουλή των Ελλήνων, την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου, σχέδιο νόμου για την προώθηση της συμπαραγωγής και των φωτοβολταϊκών. Οι πρώτες αντιδράσεις για το σχέδιο νόμου αφορούσαν την αδυναμία άρσης των εμποδίων για διείσδυση των φ/β στον οικιακό τομέα. Όμως, σύμφωνα με το WWF Ελλάς το μεγαλύτερο πρόβλημα του νομοσχεδίου αφορά την εκ νέου χορήγηση ενιαίας άδειας λειτουργίας για όλες τις μονάδες της ΔΕΗ ΑΕ.
Η πρακτική χορήγησης ενιαίας άδειας λειτουργίας στη ΔΕΗ δεν είναι κάτι καινούριο. Η αρχή έγινε το 2001 (Ν. 2941/01 άρθρο 8), συνεχίστηκε το 2005 (Ν. 3377/05 άρθρο 24), ενώ αν τελικά υπερψηφιστεί το άρθρο 33 του σχεδίου νόμου, που κατά τα άλλα αφορά θέματα προώθησης καθαρών μορφών ενέργειας, θα είναι η τρίτη φορά που δια νόμου χαρίζονται άδειες στη ΔΕΗ, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατος οποιοσδήποτε έλεγχος εκ μέρους των πολιτών ή του ΣτΕ.
Για το ίδιο θέμα είχε τοποθετηθεί, ήδη από το 2005, ο Συνήγορος του Πολίτη, εκδίδοντας σχετικό πόρισμα, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι: «η συντελεσθείσα ενιαία αδειοδότηση των μονάδων της Δ.ΕΗ με νομοθετική ρύθμιση, αποκλίνει από τα χαρακτηριστικά που κανονικώς διακρίνουν μία άδεια λειτουργίας βιομηχανικής εγκατάστασης, ως ατομική διοικητική πράξη. Ως αποτέλεσμα αυτού, η αδειοδότηση εκφεύγει της δικαιοδοσίας του ΣτΕ (άρθρο 93 παρ. 4 του Σ.), γεγονός που καθιστά δυσχερή για τον πολίτη την άσκηση του δικαιώματος δικαστικής προστασίας (αρ. 20 παρ. 1 του Σ.)». Στο ίδιο πόρισμα ο Συνήγορος του Πολίτη σημείωνε ότι η χορήγηση ενιαίας άδειας λειτουργίας χωρίς έγκριση περιβαλλοντικών όρων έστω και για μια μονάδα της ΔΕΗ συνεπάγεται μη τήρηση των επιταγών του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Στην περίπτωση της ΔΕΗ ΑΕ, η λήξη ισχύος ή/και η μη-τήρηση των περιβαλλοντικών όρων φαίνεται πως είναι πλέον κοινός τόπος. Για αυτό το λόγο η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης εξέδωσε το 2007 σχετική απόφαση, μετά από προσφυγή του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου, χωρίς όμως αυτό να αποτελέσει αφορμή λήψης μέτρων εκ μέρους της ΔΕΗ και της Πολιτείας.
Η επίσημη δικαιολογία του Υπουργείου Ανάπτυξης για την χορήγηση ενιαίας άδειας λειτουργίας αναφέρει ότι η άδεια λειτουργίας δίδεται «προκειμένου να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση της χρονοβόρας διαδικασίας έκδοσης των ξεχωριστών αδειών λειτουργίας» και ότι δικαιολογείται για «λόγους δημοσίου συμφέροντος».
«Σε οποιαδήποτε ευνομούμενο κράτος, το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει πάνω από όλα την τήρηση των νόμων και το σεβασμό του δικαιώματος των πολιτών να ζούνε σε ένα καθαρό περιβάλλον. Στην Ελλάδα, η τήρηση των νόμων για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία θυσιάζεται προς όφελος των ρυπογόνων μορφών ενέργειας», σχολιάζει ο Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος εκστρατειών πολιτικής του WWF Ελλάς.
Στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η χορήγηση άδειας παραγωγής για τις νέες μονάδες της ΔΕΗ ΑΕ, όπως αυτές προβλέπονται στο πρόγραμμα αντικατάστασης παλαιών μονάδων, χωρίς όμως να διευκρινίζεται ο αριθμός των μονάδων, τα χαρακτηριστικά αυτών και το καύσιμο που θα χρησιμοποιούν. Σύμφωνα με το WWF Ελλάς, και αυτή η πράξη αντίκειται στην κοινοτική και εθνική νομοθεσία για το περιβάλλον, ενώ ανοίγει ξανά τις πόρτες στη χρήση λιθάνθρακα, μηδενίζοντας τις πιθανότητες αποτελεσματικού περιορισμού των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, επαρκούς προώθησης των ΑΠΕ και τόνωσης της οικονομίας μέσα από τις λεγόμενες ‘πράσινες επενδύσεις’.
«Η δια νόμου παροχή χαριστικών προνομίων στη ΔΕΗ ΑΕ, αλλά και στον λιθάνθρακα, σίγουρα δε συμβάλλει στη δημιουργία λύσεων για το ενεργειακό και κλιματικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την σκοπιμότητα τέτοιων επιλογών και προκαλεί αναστάτωση στις τοπικές κοινωνίες», καταλήγει ο κ. Πληθάρας.

27-11-08

Για περισσότερες πληροφορίες
Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος εκστρατειών πολιτικής, WWF Ελλάς, 210 3314893, 6974029295, a.plitharas@wwf.gr
Σημείωση προς τους συντάκτες:
1. Το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη μπορεί να βρεθεί στην σχετική ιστοσελίδα http://www.synigoros.gr/perivallon
2. Η προσφυγή του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου κατά της Πολιτείας για το θέμα της ΔΕΗ, καθώς η απόφαση της Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος http://www.mfhr.gr/categories.asp?ln=0&id=43
3. Το WWF Ελλάς δημοσίευσε πρόσφατα μια νέα επιστημονική έκθεση με τίτλο «Λύσεις για την κλιματική αλλαγή: όραμα βιωσιμότητας για την Ελλάδα του 2050». Η έκθεση δείχνει το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα και τις δέσμες μέτρων που μπορεί να υλοποιήσει, προκειμένου να τηρήσει τις μελλοντικές δεσμεύσεις της, να μπει ενεργά στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής και να μειώσει εγκαίρως τις εκπομπές της, μεγιστοποιώντας με αυτό τον τρόπο τα οφέλη και περιορίζοντας το όποιο βραχυπρόθεσμο οικονομικό κόστος. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έκθεσης, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές της ως το 2050 κατά 67% σε σχέση με το έτος βάσης 1990 χωρίς να επηρεαστεί η οικονομική της ανάπτυξη. Ειδικά για τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, που συμβάλλει τα μέγιστα στην κλιματική αλλαγή, προτείνεται η μετάβαση σε ένα μοντέλο που δίνει έμφαση στον περιορισμό της ζήτησης, στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών (ΑΠΕ). Συγκεκριμένα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα του 2020 θα μπορούσε να ανέρχεται σε μόλις 69.000 GWh, καλυπτόμενη από ΑΠΕ κατά 35%, από φυσικό αέριο κατά 32%, ενώ θα έχει περιοριστεί σημαντικά η χρήση λιγνίτη (29%). Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 18% έως το 2020 σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Στον πίνακα 1, μπορείτε να δείτε το ενεργειακό μίγμα που προτείνεται στην την επιστημονική έκθεση.
4. Το καθεστώς εξαίρεσης των μονάδων της ΔΕΗ από την άδεια λειτουργίας ξεκινά ουσιαστικά από το 1985, αν όχι νωρίτερα. Δημιουργείται καθεστώς εξαίρεσης από ειδικές προβλέψεις του ν. 1650/86 (προστασία περιβάλλοντος) και 3325 (αδειοδότηση επιχειρήσεων). Το εφεύρημα της “ενιαίας άδειας λειτουργίας” θεσπίστηκε το 1999 (42 παρ. εδ. γ' 2773/1999), με μία ιδιαίτερα κακοδιατυπωμένη διάταξη, που διορθώθηκε το 2001 (Ν. 2941/01 άρθρο 8), και συνεχίστηκε το 2005 (Ν. 3377/05 άρθρο 24). Η ενιαία άδεια συνδέεται και με άλλα προνόμια: επειδή η παραγωγή ενέργειας επίσης καταναλώνει σημαντικές ποσότητες ύδατος, η ΔΕΗ έχει το δικαίωμα να προτείνει μόνη της τα έργα της για ένταξη στα προγράμματα ανάπτυξης υδατικών πόρων (ένα προνόμιο που έχουν μόνο Υπουργεία, και ο ΕΟΤ). Αναφέρεται συγκεκριμένα στο Ν. 1739/87 ότι: «Οι ποσότητες νερού, που η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού κρίνει αναγκαίες για την εκπλήρωση των σκοπών της, προτείνονται από την ίδια για ένταξη στα προγράμματα ανάπτυξης των υδατικών πόρων της χώρας». Η ενιαία άδεια επίσης απαλλάσει την ΔΕΗ από την υποχρέωση υποβολής ποιοτικών στοιχείων για τους υδατικούς πόρους που χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της.