Η προτεραιότητα του περιβάλλοντος...

Πολλές φορές, και πιο πρόσφατα στις 14 Σεπτεμβρίου στην «Καθημερινή» («Πώς οραματίζομαι τη τρίτη λύση») υποστήριξα την άποψη ότι θα έπρεπε να αναδιατάξουμε το κράτος ώστε να υπηρετεί κατά προτεραιότητα ό,τι συνδέεται με Περιβάλλον, Ιστορία-Πολιτισμό, Ηλιο και Θάλασσα.

Μερικοί φίλοι μου βρήκαν την άποψη αυτή αόριστη. «Συνήθως είσαι πάντα πιο συγκεκριμένος», μου είπαν. Θα προσπαθήσω λοιπόν να γίνω πιο συγκεκριμένος.

Διάβασα στην «Καθημερινή» 04/10/2008 ότι η Ελλάδα συμμετέχει σε ομάδα ευρωπαϊκών χωρών που θα επιχειρήσει να μπλοκάρει την υιοθέτηση των μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Τα μέτρα αυτά προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την περικοπή των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Το 2020 οι εκπομπές CO2 θα πρέπει να μην υπερβαίνουν το 80% των εκπομπών του 1990.

Την πληροφορία ότι η Ελλάδα συμμετέχει στην ομάδα των κρατών που δεν επιθυμεί τον δραστικό περιορισμό των εκπομπών CO2 μετέδωσαν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία που στηρίχθηκαν σε δηλώσεις Πολωνών αξιωματούχων που είχαν προηγουμένως επισκεφτεί την Ελλάδα. Ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Καλογιάννης δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν έχει υπογράψει σχετικό συμφωνητικό (που σημειώνω δεν χρειάζεται μια και αρκεί η αρνητική ψήφος της στα όργανα της Επιτροπής).

Ο περιορισμός των εκπομπών CO2 ενδιαφέρει κυρίως τη ΔΕΗ και βιομηχανίες με σημαντικές θερμικές ανάγκες. Ο περιορισμός των εκπομπών CO2 για τη ΔΕΗ και τις επιχειρήσεις αυτές σημαίνει σημαντικές επενδύσεις και κόστος και κατ’ ακολουθία ακριβότερες τιμές.

Το δίλημμα λοιπόν για το ΥΠΕΧΩΔΕ και τους εκπροσώπους του είναι τι προηγείται; Η προστασία του περιβάλλοντος ή τα συμφέροντα της ΔΕΗ και των βιομηχανιών; Η προστασία του περιβάλλοντος ή η μη αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος;

Με τα δεδομένα στην Ελλάδα, όπως τα ξέρω, δεν θα ήταν έκπληξη αν μάθαινα ότι κατά τη διάρκεια των συζητήσεων κάποιος ψιθύρισε στον υπουργό: «Αν υιοθετήσουμε όσα λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα κλείσει η τάδε επιχείρηση με τόσους εργαζόμενους και θα ακριβύνει το ρεύμα! Καλύτερα να ζητήσουμε μια αναβολή και βλέπουμε». Αν υπήρχε σαφής, δημόσια διατυπωμένη κυβερνητική γραμμή: «πρώτα το περιβάλλον, μετά τα υπόλοιπα», θα έπιανε τόπο ο ψίθυρος στο υπουργικό αυτί;

Επανέρχομαι λοιπόν στην αρχή. Εχει μεγάλη σημασία για την άσκηση συνεπούς πολιτικής το ξεκαθάρισμα ορισμένων προτεραιοτήτων, η ύπαρξη πυξίδας που θα καθοδηγεί τις σκέψεις και τις ενέργειες των υπουργών και των χιλιάδων κρατικών λειτουργών. Πρέπει να ξέρει ο διπλωματικός υπάλληλος στη Βαρσοβία ή στις Βρυξέλλες ή ο τμηματάρχης του ΥΠΕΧΩΔΕ και να μπορεί να πει χωρίς δισταγμό ότι για την κυβέρνησή μου προτεραιότητα είναι το περιβάλλον (αν πράγματι είναι). Χωρίς πυξίδα, χωρίς καθαρές προτεραιότητες, όλοι αυτοσχεδιάζουν και τελικώς αποφασίζουν σύμφωνα με τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και μικροσυμφέροντα: «Ε, όχι και να ακριβύνει το ρεύμα!».

Σε ό,τι με αφορά και για το συγκεκριμένο ζήτημα δηλώνω ανεπιφύλακτα υπέρ της αποδοχής των μέτρων δραστικού περιορισμού των εκπομπών CO2 και γνωρίζω ότι ο περιορισμός αυτός θα πλήξει βραχυχρονίως την κερδοφορία ορισμένων επιχειρήσεων και ιδίως της ΔΕΗ.

Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις μόλις πεισθούν ότι το κράτος εννοεί όσα λέει θα προσαρμοστούν και θα υιοθετήσουν τεχνολογίες συμβατές με τους κρατικούς στόχους. Πεποίθησή μου είναι ότι σε όσες επιχειρήσεις εγκαθίστανται αυστηρά συστήματα συμμόρφωσης με περιβαλλοντικούς κανόνες διαχέεται μια κουλτούρα ελέγχου ποιότητας που τελικώς ευνοεί την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης. Ενας υψηλός πήχυς ωθεί όλους τους πήχεις προς τα πάνω.

Για τη ΔΕΗ μπορεί να υπάρχουν αμφιβολίες. Σχεδόν όλες οι δημόσιες επιχειρήσεις διακρίνονται από προχωρημένη αρτηριοσκλήρωση, από αδυναμία προσαρμογής. Αν η ΔΕΗ δεν καταφέρει να ξεπεράσει την αρτηριοσκλήρωσή της, σε 10 έως 15 χρόνια από σήμερα, ούτως ή άλλως θα πάψει να υπάρχει.

Πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας: Περιβάλλον, Ιστορία-Πολιτισμός, Ηλιος και Θάλασσα. Από αυτά θα εξαρτηθεί η μελλοντική μας ευημερία. Μπορεί ίσως να ακριβύνει λίγο το ρεύμα, αλλά το θαυμάσιο περιβάλλον είναι εκείνο που θα φέρει τους εύπορους τουρίστες και όσους θέλουν το σπίτι τους στον ήλιο και τη θάλασσα.

Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή- Του Στεφανου Μανου