Όσκαρ 2010 στο Νομό Κοζάνης...

Πολλοί, όχι μόνο φιλόδοξοι σταρ, αλλά και κοινοί θνητοί, έχουν επιτρέψει κάποια στιγμή στον εαυτό τους να φανταστεί μπροστά στον καθρέφτη ότι έχουν μόλις κερδίσει το Όσκαρ (οποιοδήποτε Όσκαρ) και συγκινημένοι απαγγέλλουν το λογύδριο ευχαριστιών στην Ακαδημία, στην οικογένειά τους, στους φίλους τους, στον θεό (τους)...
Βεβαίως, οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα δεν είναι μία στο εκατομμύριο, είναι πολύ λιγότερες, αλλά μπορεί να ονειρεύεται κανείς. Εξάλλου, η ετήσια τελετή των βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου δεν είναι παρά ένα ακριβό διαφημιστικό γκαλά για τη «βιομηχανία των ονείρων», όπως συνηθίζαμε να αποκαλούμε το κινηματογραφικό σύστημα του Χόλιγουντ. Κάποιοι άλλοι πάλι με μανία στους "καθρέπτες" - που δεν έχουν δυνατότητες αλλά και καμία ουσιαστική προσφορά, αλλά έχουν μεγάλο σόι και πρόσβαση στους κομματικούς μηχανισμούς - προσπαθούν να ανέλθουν στον πολιτικό στίβο για να ικανοποιήσουν το ναρκισσισμό τους και μόνο. Σε αυτά τα ανθρωπάκια είναι αφιερωμένο το όσκαρ "ανδρικού" υποκριτικού ρόλου για τη συμμετοχή τους στο σίριαλ "Περιβάλλον και ανάπτυξη στο Νομό Κοζάνης."
Αν και στην κατασκευή του ναρκισιστικού ανθρωπότυπου συνέβαλλαν πολλοί .... παράγοντες, σημαντικές ευθύνες έχει η ηγετική ελίτ της χώρας. Δεν αναφέρομαστε τόσο στη χαμηλή ποιότητα της πλειονότητας των πολιτικών σε όλα τα επίπεδα (αυτό έχει πάψει να μας εκπλήσσει), όσο στην ηγέτιδα τάξη που διοικεί τους θεσμούς. Η ραγδαία απαξίωση των θεσμών κατέστη εφικτή στο μέτρο που η άκρατη κομματικοποίηση του δημόσιου βίου, η έλλειψη επαγγελματισμού, και η κυρίαρχη ιδεολογία του ναρκισιστικού λαϊκισμού ανέδειξαν σε ηγετικές θέσεις «ανθρωπάκια», των οποίων κύριο κίνητρο δεν είναι η προαγωγή των «ενδογενών αξιών» που διέπουν τη λειτουργία του θεσμού, αλλά η ικανοποίηση ιδιοτελών επιδιώξεων.
Τα «ανθρωπάκια» θέλουν να είναι αρεστά σε όλους. Είναι συστηματικοί «ισορροπιστές», λατρεύουν την ηδονή της εξουσίας, σχετικοποιούν τους κανόνες, λειτουργούν με κύριο γνώμονα την αυτο-αναφορικότητα. Η παρρησία, το ηθικό ανάστημα, η τόλμη δεν τους είναι γνωστές συμπεριφορές Προτιμούν να κλείνουν τα μάτια σε απαράδεκτες πρακτικές για να αποφύγουν τις σκληρές επιλογές που το διοικείν επιβάλλει. Δεν αισθάνονται ότι υπηρετούν μακροχρόνιες αξίες, γι’ αυτό εύκολα προβαίνουν σε καιροσκοπικούς συμβιβασμούς Δεν επιδιώκουν να εμπνέουν τους άλλους με το παράδειγμά τους, αρκούνται στην ασπόνδυλη μικρο-διαχείριση. Κυρίως είναι αναρριχητικοί τακτικιστές. Στο μέτρο που διαθέτουν όραμα και στρατηγική, αφορά το άτομό τους, τη διαχείριση της «εικόνας» τους, προκειμένου να ανέλθουν σε «ανώτερα» αξιώματα. Συναλλάσσονται με όσους χρειάζονται ή απειλούν την εξουσία τους, ανέχονται εξευτελιστικές για τους ίδιους και τον θεσμό συμπεριφορές, εκλογικεύουν τις αυτο-εξυπηρετικές επιλογές τους με όρους πολιτικής ορθοφροσύνης. Ακολουθούν τις εξελίξεις, χωρίς ποτέ να παράγουν εξελίξεις. Κρύβουν τον γλοιώδη κομφορμισμό τους πίσω από το προσωπείο της κομψής «υπευθυνότητας». Ο φαρισαϊσμός είναι δεύτερη φύση τους.
Πού ευδοκιμεί αυτό το είδος; Εκεί όπου οι φορείς νόμιμης εξουσίας δεν έχουν νοοτροπία κυβερνήτη θεσμού, αλλά διαχειριστή πεπερασμένων εξουσιαστικών προνομίων.
Ας πάψουμε να αναζητούμε βαρβάρους εκεί όπου δεν υπάρχουν. Οι βάρβαροι μάς τελείωσαν, όπως σοφά μας εξηγεί τόσα χρόνια ο Καβάφης. Οι βάρβαροι είναι μέσα μας
και έφθασε πια ο καιρός να τους αντικρίσουμε με θάρρος και τόλμη. Θέλουμε; Μπορούμε;

Ένα μεγάλο μέρος του κειμένου είναι δανεισμένο από άρθρο του Xαριδημου Κ. Tσουκα Τα «ανθρωπάκια» και οι θεσμοί.