Όλοι μετράνε, αλλά δεδομένα δεν έχουμε...

Πώς χάνονται πολύτιμες πληροφορίες για το κλίμα
Δεν είμαστε σε θέση να παρακολουθήσουμε με επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα την κλιματική αλλαγή σε επίπεδο χώρας, διοικητικής περιφέρειας, υδρολογικής λεκάνης ή επαρχίας, με βάση τους φυσικούς καταγραφείς της: θερμοκρασία, βροχόπτωση, χιονοκάλυψη και ύψος της μέσης στάθμης της θάλασσας σε «ευαίσθητες» περιοχές.
Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του ΥΒΕΤ, όπως μας υπενθυμίζει ο Βασίλης Κωστόπουλος, μετεωρολόγος, επί υπουργίας Αναστάσιου Πεπονή το 1987, η υποδομή μετεωρολογικών σταθμών αριθμεί 1.066 σε λειτουργία και είναι κατακερματισμένη σε πέντε κύριους φορείς: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία - ΕΜΥ, υπουργεία Γεωργίας και πρώην ΠΕΧΩΔΕ, ΔΕΗ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και άλλα 10-20 εργαστήρια Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή ερευνητικών κέντρων.
Την τελευταία 20ετία, επισημαίνει ο κ. Κωστόπουλος, εκατοντάδες από τους ανθρωποκίνητους αυτούς σταθμούς αντικαταστάθηκαν από αυτόματα συστήματα παρατήρησης χωρίς ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των συναρμόδιων φορέων σε θέματα σχεδιασμού, διαλειτουργικότητας και από κοινού επεξεργασίας των λαμβανομένων μετρήσεων.

Με το Υδροσκόπιο
Με το έργο Υδροσκόπιο της δεκαετίας του '90 (δημιουργία Εθνικής Τράπεζας Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίας) πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεργασία εθνικών φορέων και ερευνητικών κέντρων για τη δημιουργία κατανεμημένων (στους φορείς) βάσεων πληροφορίας.
Παρά το αρχικό σκεπτικό του έργου, λέει ο κ. Κωστόπουλος, και παρά τη συνέχισή του με νέες φάσεις, τελικώς οι φορείς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα δεν δημιούργησαν μια κοινή τράπεζα κατανεμημένης πληροφορίας.
Ολες αυτές τις δεκαετίες το δίκτυο της ΕΜΥ παρουσιάζει μια συνεχή χωροταξική συρρίκνωση (κυρίως σε Ηπειρο, Μακεδονία, Θράκη) και οι προαναφερόμενοι κύριοι φορείς εγκατέστησαν μετεωρολογικούς/κλιματολογικούς/υδρολογικούς σταθμούς σε όλη την επικράτεια, χωρίς να ακολουθούν πιστά τη διεθνή τεκμηρίωση (πλην ΕΑΑ) που έχει υιοθετηθεί από όλα τα αναπτυγμένα κράτη και τους διεθνείς κατασκευαστικούς οίκους για την παρατήρηση, καταγραφή, επεξεργασία των μετεωρολογικών/υδρολογικών (κλιματολογικών) μετρήσεων για τις ανάγκες του κλίματος.
Δηλαδή: Διεθνής τεκμηρίωση για τη μετεωρολογική, κλιματολογική, αεροναυτική, υδρολογική παρατήρηση ατμοσφαιρικών, υδρολογικών και κλιματολογικών παραμέτρων που εκπονείται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και αφορά τη μεθοδολογία ομοιογενοποιημένης παρατήρησης, τη συλλογή και την επεξεργασία των μετρήσεων για τη δημιουργία ενιαίων κλιματολογικών προϊόντων σε παγκόσμιο, συνοπτικό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι από τους σταθμούς των προαναφερόμενων φορέων δεν είναι συνδεδεμένοι σε δίκτυα, τονίζει ο κ. Κωστόπουλος, με αποτέλεσμα η πολύτιμη πληροφορία να χάνεται και να μη χρησιμοποιείται ολοκληρωμένα για τις ανάγκες του κλίματος και της κλιματικής αλλαγής.
Χωρίς αξιόπιστο σύστημα καταγραφής και επεξεργασίας δεδομένων κλίματος (in situ και δορυφορικά) δεν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε εθνική βάση αναφοράς, που είναι απαραίτητη για το σχεδιασμό μέτρων της πράσινης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.
Χωρίς τεκμηριωμένα εθνικά κλιματολογικά δεδομένα, δεν μπορούμε να «τρέξουμε» τα νέα κλιματολογικά μοντέλα που θα έρθουν σε λίγα χρόνια και θα μας παρέχουν κλιματολογικές προβλέψεις σε επίπεδο χώρας και όχι σε ευρύτερες περιοχές της Ευρώπης, όπως κάνουν τα σημερινά παγκόσμια κλιματικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται από το IPCC (περί το 2040 αναμένονται κλιματικά μοντέλα που θα τρέχουν τοπικά σε κλίμακα νομού ή γειτονικών νομών).
Εάν δεν έχουμε εθνικό σύστημα παρατήρησης και εθνικές βάσεις δεδομένων δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αντιληφθούμε τις πραγματικές τάσεις των κλιματικών αλλαγών σε σχέση με τις αντίστοιχες προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων.
Κατά τα άλλα, να προσθέσουμε ότι κάνουμε ημερίδες για τη σωτηρία της Μεσογείου.

Πηγή: Εφημερίδα Ελευθεροτυπία