Τοξικές... συμπεριφορές ασυνείδητων αγροτών...

Η μέσω της τέχνης καταγγελία ότι σε κάθε χιλιόμετρο ωκεανού υπάρχουν 74.000 κομμάτια πλαστικού προκάλεσε πηγαία αγανάκτηση στους θεατές του ντοκιμαντέρ «Τα δάκρυα της γοργόνας: ωκεανοί από πλαστικό» της Σαντρίν Φαϊντέλ, που προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Αντίστοιχα, οργή προκαλούν τα στοιχεία για το «πού καταλήγουν» χιλιάδες τόνοι πλαστικών δοχείων φυτοφαρμάκων και γεωργικών πλαστικών αποβλήτων στις χώρες της Μεσογείου.
Χωρίς υπερβολή, σε χωματερή έχουν μετατραπεί τεράστιες εκτάσεις αγροτικών περιοχών, όπου οι πλαστικές αγροχημικές συσκευασίες αποτελούν μία από τις σοβαρότερες και πιο επικίνδυνες μορφές περιβαλλοντικής μόλυνσης. Υπολογίζεται ότι περίπου 20,5 τόνοι τοξικών και μη τοξικών φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται ετησίως στη Μεσόγειο καταλήγουν σε ανεξέλεγκτες χωματερές, σε θάλασσες, σε ποτάμια ή σε λίμνες, μολύνοντας τα εδάφη και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Ερευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών εκτιμά ότι στη χώρα μας κάθε χρόνο, συνολικά περίπου 1.100 τόνοι πλαστικών δοχείων αγροχημικών θάβονται ή καίγονται ανεξέλεγκτα, ενώ στη Γαλλία και την Ιταλία, μόνο το 2006, περίπου 6.500 και 2.500 τόνοι αντίστοιχα μόλυναν το περιβάλλον.
Για παράδειγμα, τo μέγεθος του προβλήματος με την ανεξέλεγκτη ρίψη χιλιάδων πλαστικών δοχείων φυτοφαρμάκων στις αγροτικές περιοχές του νομού Σερρών διαπίστωσε η δήμαρχος Νιγρίτας κ. Αγγελική Μήκα. Ετσι, από το 2007 ξεκίνησε τη διαδικασία για την ανακύκλωση των πλέον επικίνδυνων για την υγεία πλαστικών υλικών.
Η πρόταση διαχείρισης πλαστικών αγροχημικών συσκευασιών, που κατέθεσε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας ΜΕD, ξεχώρισε μεταξύ 447 άλλων ευρωπαϊκών πόλεων από τις οποίες εγκρίθηκαν μόνο 52 προς χρηματοδότηση. Το εγχείρημα για τη διαμόρφωση ενός πιλοτικού μοντέλου διαχείρισης των πλαστικών δοχείων φυτοφαρμάκων, που φιλοδοξεί να καταστεί πρότυπο τόσο για την Ελλάδα όσο και για τη Μεσόγειο, ξεκινάει αύριο από τη Νιγρίτα Σερρών –μια αγροτική κωμόπολη 10.000 κατοίκων– και το Τσελαμάρε της Ιταλίας.
«Mετά την ανακύκλωση υλικών συσκευασίας (γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικό, χαρτί), ηλεκτρικών συσκευών και λαμπτήρων, επεκτείνουμε τη δράση σ’ ένα δύσκολο και ιδιαίτερα απαιτητικό σύστημα διαχείρισης πλαστικών αγροχημικών που είναι αυξημένα σε αγροτικές περιοχές όπως ο Δήμος Νιγρίτας, όπου οι καλλιέργειες (σιτάρια, καλαμπόκια, τεύτλα, βαμβάκια) απαιτούν τη χρήση φυτοφαρμάκων. Τόνοι πλαστικών με τοξικές ή μη τοξικές ουσίες καταλήγουν σε ανεξέλεγκτες χωματερές, σε ΧΥΤΑ, καίγονται ή θάβονται και δεν είναι τυχαίο ότι στην περιοχή του νομού Σερρών έχουν εντοπιστεί υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών», εξηγεί στην «Κ» η δήμαρχος Σερρών.
Για την εξεύρεση λύσης απευθύνθηκε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο μόλις είχε ολοκληρώσει ένα αντίστοιχο πρόγραμμα (LabelAgriwaste) με τη συνεργασία 17 ευρωπαϊκών ερευνητικών φορέων για ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο διαχείρισης στερεών γεωργικών αποβλήτων, δηλαδή των πλαστικών συστημάτων στα θερμοκήπια της Ευρώπης.
«Είναι αδύνατον να συγκεντρώσουμε στατιστικά στοιχεία για την ποσότητα των γεωργικών πλαστικών αποβλήτων όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Μόνον εκτιμήσεις κατά προσέγγιση μπορούν να γίνουν κι αυτές δεν είναι δυνατόν να δείξουν το μέγεθος του προβλήματος», εξηγεί ο καθηγητής του Τμήματος Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρης Μπριασούλης.
Το πρόβλημα δεν προέρχεται μόνο από τα πλαστικά δοχεία των φυτοφαρμάκων. Χιλιάδες τόνοι πλαστικών που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες θερμοκηπίων για την κάλυψη του εδάφους, στα σκέπαστρα ή στα τούνελ θερμοκηπίων, σωλήνες άρδευσης, σάκοι λιπασμάτων, συνθέτουν μια τεράστια πηγή μόλυνσης η οποία «δεν αντιμετωπίζεται με ένα ενιαίο μοντέλο σε όλη την Ευρώπη». Κάθε αγρότης απαλλάσσεται από τα απόβλητα πετώντας τα ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον.

Τοξικά απόβλητα από συμπεριφορές ασυνείδητων αγροτών;
«Ούτε οι ίδιοι ξέρουν πού να εναποθέσουν τα επικίνδυνα υλικά, καθώς δεν υπάρχει κανείς που να τους καθοδηγεί, διατείνεται ο κ. Μπριασούλης. Αλλοι τα καίνε προκαλώντας έκλυση χημικών αερίων στην ατμόσφαιρα, άλλοι τα θάβουν ή τα πετούν σε χωματερές. Ηταν χαρακτηριστική η αντίδραση αγρότη της Ιεράπετρας όταν τον ρώτησα γιατί πετούσε τα άδεια δοχεία φυτοφαρμάκων στη θάλασσα. «Τι να τα κάνω;», μου απάντησε αφοπλιστικά.

Μόλυνση από τα θερμοκήπια
Σε 3.000 τόνους ανέρχονται ετησίως τα απόβλητα από τα σκέπαστρα των θερμοκηπίων. Από αυτά τη «μερίδα του λέοντος» κατέχει η Κρήτη, όπου οι αγρότες πετούν ανεξέλεγκτα κάθε χρόνο 1.300 τόνους. Στη Δυτ. Πελοπόννησο χρησιμοποιούνται χιλιάδες τόνοι πλαστικών για την κάλυψη του εδάφους σε εκτάσεις όπου καλλιεργούνται καρπούζια και φράουλες.
Την ερευνητική εμπειρία «εκμεταλλεύθηκε» ο Δήμος Νιγρίτας Σερρών, ο οποίος ως βασικός συντονιστής ξεκινάει το τριετές πρόγραμμα «διαχείρισης πλαστικών αγροχημικών συσκευασιών» με τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών Κύπρου, τον Αγροτικό συνεταιρισμό Languedoc - Roussillon της Γαλλίας, το Πανεπιστήμιο Μπαζιλικάτα της Ιταλίας, τον Δήμο Τσελαμάρε της Ιταλίας και το Πανεπιστήμιο Lleida της Ισπανίας.

Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή-Tης Γιωτας Mυρτσιωτη