Δεν δώσαμε στα παιδιά άξια πρότυπα...

Στην εφηβεία τα παιδιά καλούνται να λύσουν δύο βασικά θέματα, το θέμα της ταυτότητάς τους και το θέμα της ανεξαρτησίας τους. Αφενός, ο έφηβος πρέπει να φύγει απ’ την ταυτότητα του παιδιού και να περάσει σ’ αυτή του άνδρα ή της γυναίκας, να διαμορφώσει όλα τα χαρακτηριστικά που θα τον κάνουν να νιώθει διαφορετικός και ξεχωριστός από τους άλλους και αφετέρου, να μάθει πώς από ένα παιδί εξαρτημένο απόλυτα από τους γονείς –συναισθηματικά και κοινωνικά– θα περάσει στον κόσμο του ενηλίκου, που θα πρέπει να κερδίζει τη ζωή του μόνος του.
Για να συμβούν όλα αυτά, πρέπει όμως να έχει χρόνο και χώρο να δοκιμάσει διαφορετικές λύσεις και επιλογές. Αυτό σήμερα είναι ανέφικτο. Από τη στιγμή που θα γεννηθεί σχεδόν, η μόνη του επιλογή είναι να θυσιάσει οτιδήποτε έχει να κάνει με την προσωπικότητά του κάτω από την ανάγκη να είναι καλός μαθητής, να φέρνει καλούς βαθμούς, να μπει στο πανεπιστήμιο. Πρόκειται για τεράστια αντίφαση της κοινωνίας, που από τη μία βάζει τους έφηβους σ’ αυτό το «λούκι» κι απ’ την άλλη, απαξιώνει σχολείο και πανεπιστήμιο.
Αυτό δημιουργεί απογοητεύσεις στον έφηβο, οι οποίες κάποια στιγμή θα ξεσπάσουν. Αυτό που έγινε αυτές τις μέρες ήταν ότι τα παιδιά ένιωσαν ότι όχι μόνο τους στερούν τη δυνατότητά τους να είναι έφηβοι, αλλά τους σκοτώνουν κιόλας. Εχουμε οδηγηθεί σε μια κοινωνία που κυριολεκτικά πια σκοτώνει τους νέους. Στην πραγματικότητα είμαστε εμείς εκείνοι που τους έχουμε οδηγήσει στην έκφραση αυτού του θυμού και αυτής της οργής. Για τι ανεξαρτησία μπορούμε να μιλάμε όταν στερούμε το μέλλον απ’ τα παιδιά; Πώς να συγκροτήσουν ταυτότητα χωρίς κοινωνικό περίγυρο, που να τους δίνει άξια πρότυπα; Σε μια κοινωνία που αναπαράγει βία, που απαξιώνει την καλλιέργεια του πνεύματος και της ψυχής, στην οποία επιβιώνει όχι ο πιο άξιος, αλλά ο πιο «καταφερτζής», εκείνος που θα βγάλει τα περισσότερα χρήματα με λιγότερο κόπο.

Του Δημ. Αναγνωστοπουλου
Ο κ. Δημ. Αναγνωστόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.