Πέμπτη 30 Αυγούστου 2012

Η παγίδα του αυτονόητου...

Διαβάζοντας κανείς το Σύνταγμα των ΗΠΑ, βρίσκει σε αυτό το κείμενο που έγραψε ένα μάτσο από μεθύστακες και άθεους δάνδηδες του 18ου αίωνα, την έκφραση, "θεωρούμε αυτές τις αλήθειες ως αυτονόητες". Στην ίδια πρόταση η αυτονόητη αλήθεια, απαιτεί ένα νομιμοποιητικό καταλύτη, μια αρχή που να την κάνει λίγο πιο “αυτονόητη” στον Ιρλανδό χασάπη που δεν ξέρει να γράφει και μισεί τον Ιταλό μακαρονά με όλη του την ψυχή, και στα μάτια των νέγρων βλέπει απλά κουβαλητές για τα βόδια του. Ο καταλύτης είναι ο Δημιουργός, που έρχεται να χαρίσει το μπόνους της κατανόησης του αυτονόητου. Το ίδιο αυτονόητη είναι και η μοντέρνα δημοκρατία. Άνθρωποι που έτυχε να ζουν στο ίδιο μαντρί, μαζεύονται κάθε τόσο και λένε "εγώ θέλω αυτόν" για να αποφασίζει για μένα. Είναι εμφανές, ότι η αξία του "αυτονόητου" στις εφαρμογές και τις πρακτικές του όποιου κοινωνικού συμβολαίου, είναι ελάχιστα διαχρονική, και θεμελιακά μεταβλητή και προσαρμοζόμενη στις εκάστοτε ανάγκες των λαών. Οι θεωρητικοί των πολιτικών συστημάτων και οι παραγωγοί ιδεολογιών, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά καταγραφείς κάποιων κοινωνικών τάσεων και απαιτήσεων. Ήταν οι εκφραστές μιας αναγκαιότητας, που σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή ήταν πλέον τόσο πασιφανής που απλά έπρεπε κάποιος να σπεύσει να την καταγράψει λεπτομερώς και να χτίσει πάνω στο “αυτονόητο”, ένα λιγότερο εύκολο να συναχθεί σύστημα λειτουργίας και αξιών. Υπάρχει κάποια κοινωνική επιταγή που να εκφράζει μια επιζητούμενη "αυτονόητη" αλήθεια του κόσμου, την οποία αμα τη έκφραση της, σχεδόν όλοι θα σπεύσουν να ταχθούν υπό τη σκεπή της; Η απάντηση βρίσκεται στην ανάγνωση των τάσεων. Οι τάσεις σήμερα δυστυχώς, δείχνουν βία και επιβολή. Σε ένα παγκόσμιο ασταθές σκηνικό, ακόμη και τα πιο άτακτα τμήματα της κοινωνίας, αναζητούν κάποιον να τους βάλει στη θέση τους. Η τάση αυτή εκφράζεται πάντα μέσω του βίαιου εκείνου εκφραστή που τείνει πιο κοντά στο Εγώ του καθενός. Η επιλογή στρατοπέδου στην αντιπαράθεση της βίας, γίνεται αποκλειστικά με γνώμονα, με ποια εκδοχή βίας είναι ο καθένας πιο άνετος. Οι εκρήξεις αγανάκτησης, οι αντιδράσεις σε καταστάσεις που σε βγάζουν απο τα ρούχα σου, είναι όλα ένα μέτρια χορογραφημένο μπαλέτο, σύγχυσης και απουσίας καλύτερης επιλογης έκφρασης, μία σκληρή ένδειξη νοητικής ανελευθερίας. Μάλιστα είναι τόσο ιδιοφυώς μέτριο, που κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί πως θα μπορούσε να υπάρξει κάτι άλλο. Όταν η αυτορρύθμιση κοινωνικών τάσεων και συμπεριφορών ξεφεύγει από την βέλτιστη πορεία της, και οι ρυθμιστές αγρόν αγοράζουν, είναι αναγκαία η επιβολή μίας νέας τάξης, είτε που να αναιρεί την παλιά, είτε να την επικυρώνει και να την επιβάλλει με μεγαλύτερη ισχύ. Σε αυτή τη βάση, και με κριτήριο την υπόσταση αυτής της αναγκαιότητας, που αν δεν ικανοποιηθεί οι κοινωνίες κινδεύουν με κατάρρευση και πρωτογονικό “reboot”, το παν είναι η συγκυρία και η διάθεση να κάνεις ένα βήμα μπροστά.Φυσικά επειδή η αλλαγή της τάξης πραγμάτων κουβαλά μαζί της ευκαιρίες, πολλοί θα σπεύσουν να το κάνουν και με την επιβίωση του ισχυρότερου ανατροπέα, ο κύκλος θα ξαναρχίσει. Η σκληρή και χρήσιμη αλήθεια είναι όμως λιγότερο αυτονόητη. Αυτό που θέλει ο καθένας διαφέρει, και εξ' αιτίας αυτής της λεπτομέρειας, σε συνδυασμό με το ότι πολλοί δεν ξέρουν καν τι θέλουν, οι επιλογές περιορίζονται στην ψευδαίσθηση του μέλλοντος που αναμένουμε. Οπότε δυστυχώς, απάνθρωπα, γίνεται κατανοητό, πως δεν έχει σημασία τι θέλουν οι άνθρωποι. Το παιχνίδι είναι χαμένο από τόσες πλευρές, που φαντάζει η μόνη λύση να μην παίξεις. Ή απλά να παίξεις με τους κανόνες του σκληρά. Ή να το αλλάξεις. Σε κάτι ανύπαρκτο ακόμη, αδιανόητο από όλους, αλλά ταυτόχρονα τόσο αναγκαίο που να μοιάζει και αυτό... αυτονόητο.

Πηγή: http://www.protagon.gr - του Φάνη Κουσουρή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

 
back to top