Η αξία της αυτοεκτίμησης...

Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ, μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες στο χώρο της οικογενειακής ψυχοθεραπείας, από τους πρωτεργάτες και τους σημαντικότερους εκπροσώπους της συστημικής προσέγγισης στην οικογενειακή θεραπεία, μιλώντας για την αυτοεκτίμηση αναφέρει: «Όσο πιο πολύ εκτιμά κανείς τον εαυτό του, τόσο πιο λίγα απαιτεί από τους άλλους. Όσο λιγότερα απαιτεί, τόσο περισσότερο τούς εμπιστεύεται. Όσο πιο πολύ εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους, τόσο πιο πολύ μπορεί να αγαπάει...». Άλλοι την είπαν αυτοεκτίμηση, άλλοι αυτοπεποίθηση, άλλοι αποδοχή του εαυτού μας, καλή γνώση του εαυτού μας και εκτίμηση γι’ αυτό που είμαστε. Ισορροπία, σιγουριά, αγάπη για τον εαυτό μας πρώτα και για τους άλλους μετά. Όχι εξιδανίκευση ή και επιτήδευση για την πραγματική εικόνα αυτού που είμαστε, ούτε μια ψεύτικη εικόνα του εαυτού μας, που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των άλλων και όχι τις δικές μας. Αυτοεκτίμηση, αποδοχή του εαυτού μας με τις αδυναμίες και τα χαρίσματά του, με τις δυσκολίες και την απελπισία του, με τα συμπλέγματα κατωτερότητας και ανωτερότητάς του. Γεννιόμαστε με αυτοπεποίθηση ή τη «χτίζουμε» σιγά-σιγά ως ένα στοίχημα κατάκτησης στόχων;
Πόσες φορές βρεθήκαμε να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια σειρά από βασανιστικά, πολλές φορές ερωτηματικά, που ψάχνουν απαντήσεις; «Ποιος είμαι;», «Τι πραγματικά ξέρω;», «Τι μπορώ να πετύχω;», «Αξίζω ή είμαι ένα τίποτα;».

Κερδίζεται με αγώνες
Όποιοι από εμάς απαντούν σε αυτά τα ερωτήματα θετικά, σίγουρα μπορούν να είναι περήφανοι για τον εαυτό τους, πατούν σε γερά θεμέλια. Είναι άτομα με αυτοπεποίθηση. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να αρχίσουν να ψάχνονται, να «δουλεύουν» τα πλην τους και να τα μετατρέπουν σε συν.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές, η αυτοπεποίθηση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δυνατά εφόδια για μια καλύτερη ζωή, ψυχικά και σωματικά. Πολλοί έχουν την εντύπωση ότι, είτε γεννιόμαστε με αυτήν ή είμαστε τόσο τυχεροί, που μας τη χάρισε η ζωή απλόχερα. Κι, όμως, δεν είναι αλήθεια.
Η αυτοπεποίθηση κερδίζεται με αγώνες, σκληρούς και συνεχείς αγώνες και προσπάθειες, και διατηρείται μέσα από απλά αλλά σημαντικά πράγματα της καθημερινής ζωής μας.
Για να αντιληφθούμε, όμως, τη σημασία και τη σπουδαιότητα της αυτοπεποίθησης στη ζωή μας και στην πορεία της, θα πρέπει να δούμε ποιες καταστάσεις δημιουργεί η έλλειψή της. Η αρνητική εικόνα για τον εαυτό μας δημιουργεί προβλήματα. Μας δημιουργούνται συνεχείς αμφιβολίες για τις ικανότητες και την αξία μας ως ανθρώπων, διστάζουμε ή αποφεύγουμε να πάρουμε ρίσκα στη ζωή μας ή ακόμη και να δοκιμάσουμε ή να κάνουμε κάτι που, κατά την άποψή μας, είναι δύσκολο. Κάθε αποτυχία είναι για μας Γολγοθάς. Αισθανόμαστε απογοήτευση, θεωρούμε τον εαυτό μας ανεπαρκή και ανίκανο, παραιτούμαστε πολλές φορές από τη ζωή. Αποφεύγουμε να δείξουμε ποιοι είμαστε πραγματικά και τι μπορούμε να κάνουμε στη ζωή, γιατί δεν θεωρούμε τον εαυτό μας άξιο γι’ αυτό.

Φταίει το περιβάλλον
Αμφισβητούμε και αμφιβάλλουμε συνεχώς για τον εαυτό μας και έχουμε ανάγκη τη συνεχή επιβεβαίωση των άλλων. Πολλές φορές αμφιβάλλουμε ακόμη και για τα θετικά, κολακευτικά λόγια που μας λένε, επειδή δεν μπορούμε να τα πιστέψουμε. Όποιος αμφισβητεί συνέχεια τον εαυτό του και τις δυνατότητες και ικανότητές του, παραμένει απαρατήρητος και σπάνια έχει την ευκαιρία να γνωρίσει επιτυχίες. Δεν δίνει, έστω μια μικρή ευκαιρία στον εαυτό του, να αισθανθεί αναγνώριση, ικανοποίηση και θαυμασμό. Η αυτοπεποίθησή του παραμέ­νει χαμηλή και είναι εκεί που ξεκινά ο φαύλος κύκλος που οδηγεί σε πολύ σοβαρά ψυχολογικά, κοινωνικά και άλλα προβλήματα.
Συνήθως η μειωμένη αυτοπεποίθηση ή η έλλειψή της ξεκινά από την παιδική ηλικία, από τον «προγραμματισμό» που λαμβάνουμε από το οικογενειακό περιβάλλον. Οι άνθρωποι με μειωμένη αυτοπεποίθηση είναι άτομα που δέχθηκαν πολύ αυστηρή κριτική όταν ήταν παιδιά ή οι γονείς τους ήταν υπερβολικά απαιτητικοί έναντί τους.
Από μικροί αισθάνονταν ασφάλεια μόνον όταν οι άλλοι τούς έδειχναν την αγάπη τους χωρίς να τους ασκούν κριτική. Αυτό εμπεδώθηκε στο υποσυνείδητό τους και έμαθαν έτσι να λειτουργούν. Μέσα τους πιστεύουν ότι για να τους δέχονται οι άλλοι δεν θα έπρεπε να έχουν ελαττώματα ή να κάνουν λάθη. Είναι τόσο ευαίσθητοι, που αισθάνονται συχνά πολύ πληγωμένοι και θυμωμένοι από τις αντίθετες απόψεις των άλλων, έστω και τις πιο ανώδυνες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και τα θετικά της χαμηλής αυτοπεποίθησης. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται επιτυχημένοι στον επαγγελματικό τομέα, αλλά αποτυχημένοι στην προσωπική τους ζωής. Αισθάνονται ότι είναι όμορφοι, αλλά δεν τα καταφέρνουν να κάνουν φίλους.

Τα χαρακτηριστικά ατόμων με χαμηλή αυτοεκτίμηση
ΑΠΟ καθαρά ψυχολογικής άποψης, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:

* Αισθήματα κατωτερότητας και ανασφάλειας.
* Δυσκολία κοινωνικής ένταξης και αισθήματα μοναξιάς.
* Υπερβολική ευθιξία και χαμηλές αντοχές στις συντροφικές σχέσεις.
* Παραμέληση ικανοποίησης βασικών προσωπικών αναγκών.
* Υπερβολική ενασχόληση με αυτό που οι άλλοι σκέπτονται γι' αυτούς.
* Υπερβολική ανησυχία μήπως και ενοχλήθηκε κάποιος άλλος από τη συμπεριφορά τους.
* Άγχος και αισθήματα απογοήτευσης.
* Δυσκολία να έχουν μια ειλικρινή ερμηνεία της πραγματικότητας.
* Επικέντρωση στα αρνητικά στοιχεία μιας κατάστασης.
* Μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες.
* Δυσκολία να αποδέχονται φιλοφρονήσεις.
* Έλλειψη εμπιστοσύνης στις προσωπικές τους θέσεις.
* Χαμηλές προσδοκίες από τη ζωή.
* Εκρηκτική συμπεριφορά.
* Αποφυγή των προκλήσεων.
* Κοινωνική απόσυρση.
* Διαταραχές στη συγκέντρωση, τον ύπνο και τη διατροφή.

Αντιθέτως, τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση είναι:
* Υπεύθυνα για τις πράξεις τους.
* Αισιόδοξα, δημιουργικά, τολμηρά.
* Συγκροτημένα, ισορροπημένα, διαθέτουν αυτοέλεγχο.
* Ανθεκτικά στις αρνητικές κριτικές των άλλων.
* Ανεκτικά με τους άλλους.

Αντιμετωπίστε κατάματα τους φόβους σας

ΤΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΟΥΝ οι ψυχολόγοι, οι ψυχοθεραπευτές και οι Life Coaches τα άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση;
* Αντιληφθείτε τη διαφορά ανάμεσα σε αυτό που είστε πραγματικά και σε αυτό που κάνετε. Μην προσπαθείτε να καθορίσετε την αξία σας ως άνθρωπος, ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες σας. Πιστέψτε ότι είστε σημαντικός και αξιόλογος, άσχετα με την επαγγελματική σας πορεία ή τις προσωπικές σχέσεις σας.
* Μη συγκρίνετε τον εαυτό σας με τους υπόλοιπους. Έχετε τα δικά σας ιδιαίτερα χαρίσματα και πάντοτε στη ζωή σας θα υπάρχουν άνθρωποι που θα πετυχαίνουν καλύτερα σε κάποιους τομείς και άλλοι που θα πετυχαίνουν σε άλλους.
* Κάνετε μια λίστα με τα δέκα θετικά χαρακτηριστικά σας. Π.χ. Είμαι δημιουργικός, έξυπνος, καλός φίλος, Έχω όμορφα μαλλιά, καλό γούστο. Διαβάζετε πολύ συχνά αυτήν τη λίστα για να «γραφτεί» στο υποσυνείδητό σας.
* Κάνετε μία λίστα με τις επιτυχίες σας, ακόμη κι αν θεωρείτε ότι αυτές είναι πολύ ασήμαντες.
* Φτιάξτε ένα κολάζ ή κόψτε φωτογραφίες από περιοδικά με όλα όσα θέλετε να πετύχετε ή να κάμετε στη ζωή. Μπορείτε να προσθέσετε κάποιες φράσεις ή λέξεις ή προτάσεις που να διατυπώνουν έννοιες που εκφράζουν αισιοδοξία, ηρεμία, χαρά, γαλήνη, ισορροπία.
* Αντιμετωπίστε κατάματα τους φόβους σας. Οι περισσότεροι είναι φανταστικοί και όχι πραγματικοί.
* Σκεφτείτε τι πραγματικά σας ενοχλεί, θέστε ορισμένους ρεαλιστικούς στόχους για να βελτιώσετε τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να θέσετε ως στόχο ότι θέλετε ένα τέλειο σώμα ή να βελτιώσετε την ικανότητα για επικοινωνία με τους άλλους. Για να είσαστε περισσότεροι συγκεκριμένοι, γράψτε τα βήματα που χρειάζονται για να επιτύχετε τους στόχους σας. Εδώ θα μπορούσατε να καταγράψετε ποιοι άνθρωποι μπορούν να σας βοηθήσουν, τι πρέπει να κάνετε για να επιτύχετε όσα θέλετε και ποια συμπεριφορά πρέπει να δείξετε για να βοηθηθείτε.
* Μη μένετε προσκολλημένοι στις αποτυχίες. Μια αποτυχία δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά η αρχή για τους επόμενους χειρισμούς. Η αποτυχία μπορεί να μας διδάξει. Όλοι έχουν καταγράψει στο ενεργητικό τους αποτυχίες πριν φτάσουν στην επιτυχία. Τα λάθη μάς κάνουν σοφούς και πιο δυνατούς.
* Ασχοληθείτε με μια νέα δραστηριότητα ή ένα χόμπι και κυρίως μη δίνετε ποτέ εξηγήσεις στους άλλους για τις επιλογές σας.
* Μη σκέφτεστε ότι δεν θα τα καταφέρετε. Κάθε αρνητική προσδοκία δεν σας βοηθά να δραστηριοποιηθείτε, να δώσετε τον καλύτερό σας εαυτό. Ο κάθε φόβος μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας.
* Ξεκαθαρίστε τι είναι αυτό που θέλετε να πετύχετε και τα όνειρά σας μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.
* Ενισχύστε τον εαυτό σας προσφέροντάς του ένα μικρό δωράκι όταν έχετε πετύχει έναν συγκεκριμένο στόχο.
* Μείνετε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους, που δεν σας βοηθούν να προχωρήσετε ή σαμποτάρουν τα όνειρά σας. Ψάξτε και θα βρείτε θετικούς ανθρώπους που θα σας προσφέρουν κάθε στήριξη και ενθάρρυνση.
* Μη συζητάτε ποτέ τα σχέδια, τους στόχους και τα όνειρά σας με ανθρώπους που δεν συμμετέχουν στον δικό σας ενθουσιασμό και στις δικές σας προσδοκίες. Συνήθως είναι αυτοί που δημιουργούν προσκόμματα και αμφιβολίες και εμποδίζουν το δρόμο προς την επιτυχία.
* Μάθετε να δίνετε την υποστήριξή σας στους άλλους. Θα σας κάνει να νιώθετε σημαντικοί.
* Επικοινωνήστε με κάθε ειλικρίνεια με τους άλλους και μιλήστε τους για εκείνο που πραγματικά αισθάνεστε ή φοβάστε ή αγχώνεστε.
* Μάθετε να χαλαρώνετε ή να αυτοσυγκεντρώνεστε. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το πετύχετε.
* Δυναμώστε με γυμναστική ή κάποιο σπορ και υγιεινή διατροφή.
* Κλείστε τα μάτια, χαλαρώστε και φανταστείτε πώς θα είναι ο εαυτός σας όταν θα έχετε πετύχει τους στόχους σας. Νιώστε την επιτυχία, τη χαρά και την ικανοποίηση.
* Γίνετε πιο συγκεκριμένος με εκείνα που θέλετε, που σκέπτεστε και που αισθάνεστε.

Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή