Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

Αυτός ο κάποιος που κινεί τα νήματα είμαστε εγώ κι εσύ...


Ποιος είπε ότι οι άνθρωποι δεν μοιράζονται την αλήθεια τους εύκολα και απροκάλυπτα; Ποιος είπε ότι οι άνθρωποι ξοδεύουν ενέργεια μόνο γι’ αυτά που τους αφορούν κι ύστερα κλείνονται στα σπίτια τους και στη μοναξιά τους; Ποιος είπε ότι τα μη αναστρέψιμα, δεν έχουμε δικαίωμα να τα παλεύουμε με το αίμα της ψυχής μας; Για να είμαι ειλικρινείς… δεν ξυπνάω κάθε μέρα κάνοντας στον εαυτό μου τέτοιου τύπου ερωτήσεις, αλλά όταν συνάντησα τον Μάνο Παπαδάκη με αφορμή το 14 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ένιωσα την ανάγκη! Με υποδέχτηκε στο μικρό του «κυβερνείο» δημιουργίας ένα πρωί γεμάτο φως κι εκεί ανακάλυψα πως οι σκηνοθέτες έχουν μια ιδιαιτερότητα… σε βάζουν στον κόσμο τους και μετά δεν θέλεις να βγεις απ’ αυτόν! Μας έφερε κοντά το ντοκιμαντέρ του «Απαλλοτρίωση», που απέσπασε το προηγούμενο Σάββατο στην Τελετή Λήξης του Φεστιβάλ, το βραβείο προβολής της ΕΤ3. Από αυτόν τον τίτλο ξεκίνησε το «ταξίδι» μου για την «περιοχή». Τι είναι η περιοχή; Ένας τόπος που κάποτε έδινε ζωή σε πολλούς κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας και που σήμερα είναι παραδομένος στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ! Γιατί έμεινα να συζητώ με τον Μάνο Παπαδάκη το θέμα κι όχι την αξία του ντοκιμαντέρ ή τις σκηνοθετικές του τακτικές και τα άμεσα σχέδια του; Γιατί για εκείνον είναι πιο σημαντικό, άρα και για μένα!
«Απαλλοτρίωση»: Τίτλος με συμβολική σημασία!
«Το ντοκιμαντέρ είναι μια μικρογραφία της ελληνικής πραγματικότητας που ζούμε αυτή τη στιγμή. Καταγράφεται το πρόβλημα της περιοχής των λιγνιτωρυχείων της Δυτικής Μακεδονίας. Αυτό συμβαίνει επειδή εμείς υπερκαταναλώνουμε και κακοδιαχειριζόμαστε την ηλεκτρική ενέργεια και κάποιοι θέλουν να βγάλουν χρήματα». Αυτή η ταινία εκφράζει μια παράξενη σχέση: Τεράστια καταστροφή μη αναστρέψιμη, που όμως παρουσιάζεται σαν κάτι το οποίο μπορεί ν’ αλλάξει. «Είναι παράδοξο το ότι οι άνθρωποι που επηρεάζονται άμεσα δεν το σταμάτησαν. Η περιοχή εκτέθηκε σε κίνδυνο και από τους ντόπιους. Έχουν το μερίδιο ευθύνης τους».
Τι να πρωτοαποζημιώσεις;
Περίπου 4.000 άνθρωποι έχουν φύγει από τα χωριά τους και ζουν σε διαμερίσματα με τα χρήματα της απαλλοτρίωσης. «Τους έχουν κάνει εργαζόμενους  σε εργοστάσια, σε εργολάβους… ανθρώπους που είχαν μάθει να ζουν ήρεμοι με την οικογένεια τους… και τώρα είναι οδηγοί σε μια φαγάνα υπό άθλιες συνθήκες. Άλλοι 10.000 πρόκειται να φύγουν άμεσα. «Τα επίπεδα αέριας μόλυνσης είναι σε τέτοιο βαθμό που χρειάζεται μερικές φορές ν’ ανάψεις τα φώτα του αυτοκινήτου μέρα μεσημέρι για να κυκλοφορήσεις». Η εμπειρία του Μάνου Παπαδάκη είναι καταγεγραμμένη, όπως και τα 400 εκατομμύρια ευρώ –περσινά κέρδη της ΔΕΗ από τα λιγνιτωρυχεία- όπως και το 51% των κερδών που πηγαίνει στο ελληνικό κράτος, όταν ο λιγνίτης είναι τζάμπα και ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε καθεστώς «εγκλεισμού». Τώρα όμως τα ψέματα τελείωσαν. Πλάι στο ανύπαρκτο πρακτικό κόστος του λιγνίτη, υπεισέρχεται το πραγματικό κόστος ανάμεσα στην ρύπανση του περιβάλλοντος και την αποκατάσταση των ανθρώπων. Για τον Μάνο Παπαδάκη, τα μεγέθη είναι τρελά! «Να αποζημιώσεις τα εδάφη; Τους ανθρώπους οι οποίοι είχανε τα κτήματα τους και παρήγαγαν τροφή, πρωτογενές προϊόν και τώρα δεν μπορούν να θρέψουν ούτε τον εαυτό τους γιατί έχουν πάει σε ένα διαμέρισμα στην Πτολεμαΐδα με κάποια χρήματα που τους έχουν δώσει για την απαλλοτρίωση και γίνονται αστοί της χειρότερης μορφής;»
 Όταν η έρευνα σου βάζει τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι…
Ήθελε και κόπο και τρόπο για να συλλέξουν οι 7 συνεργάτες του Μάνου Παπαδάκη, όλα τα απαραίτητα στοιχεία για ένα ντοκιμαντέρ που κλήθηκε να εντρυφήσει σε κοινωνικές δομές πλεγμένες από οικονομικά συμφέροντα και πολιτικές σκοπιμότητες! Το τι αληθεύει και τι όχι ήταν ο βραχνάς της έρευνας, που έφερε πολλές καθυστερήσεις και απαίτησε την ανάγνωση πολλών μελετών που εκπονήθηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό. «Μιλάμε για χιλιάδες έγγραφα, τα οποία είχαν ορολογίες και νοήματα που για πρώτη φορά ερχόμασταν σε επαφή και που έπρεπε να μας εξηγούν άλλοι επιστήμονες», μου εξήγησε ο σκηνοθέτης συμπληρώνοντας πως οι ίδιοι επιστήμονες πολλές φορές δεν θέλησαν να τους αποκαλύψουν την πάσα αλήθεια. Αναρωτήθηκα αμέσως: Πόσος φόβος κρύβεται πίσω από τις λέξεις των ανθρώπων; Απάντησα αμέσως στον εαυτό μου: Τόσος, όσος χρειάζεται για να βάζει φρένο στην αλήθεια! «Έχω κατοίκους που αντιδρούνε με όλη τους τη δύναμη. Οι ίδιοι οι κάτοικοι όμως βοηθάνε την ύπαρξη της ΔΕΗ. Αυτό πώς να το χωρέσει ο νους σου; Είναι πρωτόγνωρο για μένα. Ανακάλυψα πράγματα για τον εαυτό μου που δεν ήξερα. Έπρεπε να μάχομαι κάθε στιγμή». Θέματα ηθικής, αντιφατικές πληροφορίες, το βάρος της ευθύνης και μια δίψα να αποδώσει το σωστό! Όχι το προφανές! Το βάθος της αλήθειας! «Πώς θα τους παρουσιάσεις; Θα τους παρουσιάσεις σαν ανθρώπους που βάλλεται η αξιοπρέπεια τους, η καθημερινότητα τους, η υγεία τους, η κοινωνικότητα τους, η επαγγελματική τους αποκατάσταση ή ως άτομα αφερέγγυα που την ίδια στιγμή που σου λέγανε πεθαίνουμε εξαιτίας της μόλυνσης, διεκδικούσαν μία θέση μέσα». Που μέσα; Στα λιγνιτωρυχεία, στη ΔΕΗ, στην άλλη ζωή!
Μια ομάδα που δούλεψε σκληρά!
Ακριβώς 21 άτομα, 1 χρόνος για να βγει μια σχετική άκρη, αμέτρητες ώρες, μέρες και νύχτες για την επεξεργασία του υλικού και την υλοποίηση της ταινίας, μια σειρά από στάδια απογοήτευσης, υστερίας, κατάθλιψης και πολλές συναθροίσεις που κατέληξε σε ένα πρώτο υλικό 7 ωρών. Η πρώτη εκδοχή του ντοκιμαντέρ άγγιξε τις 3 ώρες, ενώ εμείς παρακολουθήσαμε στις οθόνες του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ 110 λεπτά και όλη την ομάδα της Spirto Production να απολαμβάνει με υπερηφάνεια τα θετικά σχόλια των θεατών.
Η ταινία… αφορμή για συσπείρωση!
Πριν το ντοκιμαντέρ οι πληγέντες κάτοικοι, αλλά και όσοι εμπλέκονται σε ένα τέτοιο κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό ζήτημα ήταν κλεισμένοι στον δικό τους κόσμο. Οι αντιδράσεις ήταν πολλές, μιας και το ντοκιμαντέρ κατέγραψε το συνολικό πρόβλημα της «περιοχής» και ανέδειξε πτυχές που δεν άρεσαν. Σίγουρα όμως άνοιξαν έναν δρόμο διαφορετικό για σκέψη. «Είδαν τον εαυτό τους αποστασιοποιημένο πια, δέχτηκαν την αδυναμία τους. Μέχρι τότε ο καθένας ήταν στη γωνιά του κι αυτό τους αποδυνάμωνε».
Μια μαρτυρία… είναι πάντα απαραίτητη!
«Αυτό που συμβαίνει στην πόλη μας, την Πτολεμαΐδα, αγγίζει τα όρια ενός όχι και τόσου ηθικού διλήμματος. Υγεία ή αξιοπρεπής διαβίωση με πλουσιοπάροχες απολαβές; Λες και ο συνδυασμός αξιοπρεπούς διαβίωσης και υγείας αποτελεί ουτοπία σε μία ευρωπαϊκή πόλη εν έτει 2012. Προφανώς αν δεν υπήρχε η ΔΕΗ, που παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό του εγχώριου ρεύματος, δε θα υπήρχαν συνακόλουθα και οι χιλιάδες θέσεις εργασίας που οδήγησαν στην τοπική οικονομική άνθηση. Και προφανώς αν δεν υπήρχε η ΔΕΗ τα χιλιάδες θύματα από καρκίνο θα είχαν ίσως περισσότερες πιθανότητες να αναπνέουν ακόμα λίγο καθαρό αέρα. Δε γνωρίζω τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε η ΔΕΗ στην πόλη μας, γνωρίζω πάντως ότι ένας εργαζόμενος της αμειβόταν καλά για να… πληρώσει και τις χημειοθεραπείες του. Πιθανότατα αυτό αρκούσε στην εκάστοτε άρχουσα τάξη».
Ευθύμιος Σαββάκης, Δημοσιογράφος, Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & MME του Α.Π.Θ., Editor στη βρετανική εταιρεία BET365.COM.
 Και στο τέλος; Η λυπητερή!
Μπορεί ένας κούκος να μην φέρνει την Άνοιξη και να χρειάζονται δεκάδες ντοκιμαντέρ για να αλλάξουμε νοοτροπία σε μια χώρα που δέχεται και ξαναδέχεται την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής! Μπορεί όταν το ένα χέρι νίβει το άλλο, το αποτέλεσμα να είναι αισιόδοξο έως και ανατρεπτικό, αλλά να απαιτούνται κι άλλα χέρια, πιο ανθεκτικά, πιο «καθαρά», πιο δουλεμένα στους αγώνες, που θα διώξουν τα φοβικά μας σύνδρομα! Μπορεί να σβήσουν τα λόγια, αλλά οι πράξεις πάντα θα μας ακολουθούν και με αυτές θα συνεχίζουμε, οπότε ας κάνουμε αυτό που θα μας κοιμίζει ήσυχα τα βράδια, όπως τον Μάνο Παπαδάκη! Για όλ’ αυτά… θα κλείσω με μια ατάκα του που κάνει τούτο τον επίλογο… «κιβωτό» ευθύνης: «Αυτός ο κάποιος που κινεί τα νήματα, δεν είναι οποιοσδήποτε… είμαστε εγώ κι εσύ με τον τρόπο μας».

Πηγή: 
http://www.thinkfree.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

 
back to top